Mehtap ARSLAN, Ayla YAZICI, SİBEL COŞKUN, Erhan KURT, Tülay YILMAZ

Rehabilitasyon programının şizofreni hastalarının kliniği, sosyal işlevselliği ve yaşam kalitesi üzerindeki uzun dönem etkileri: İzleme çalışması

Amaç: Şizofreni, ilerleyici karakterde, klinik, bilişsel, sosyal ve mesleksel bozulmaya yol açan ciddi bir beyin hastalığıdır. Yüz yıllık çalışmaları içeren meta-analiz sonuçları şizofreninin gidiş ve sonlanmasının hala kötü olduğu- nu göstermektedir. Farmakolojik ve psikososyal tedavilerin kombinasyonlarını içeren kanıta dayalı stratejilerle umut verici sonuçlar elde edilmekte ve şizofreninin sonlanmasıyla ilgili beklentiler yükselmektedir. Bu çalışmada, uygula- nan çok boyutlu psikososyal girişim programının şizofreni hastaları üzerindeki etkilerinin programın bitiminde ve üçüncü yılda incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmaya, 18-65 yaşları arasında, şizofreni tanısı konmuş, daha önce çok boyutlu psikososyal girişim programına katılmamış 60 hasta alınmıştır. Tüm hastalara altı aylık programın başında, bitiminde ve başlangıçtan sonraki üçüncü yılda Bakırköy Kronik Ruhsal Hasta Rehabilitasyon Formu, Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeği, Morisky Uyum Ölçeği, Şizofreni Hastaları için Yaşam Niteliği Ölçeği, İçgörünün Üç Bileşenini Değerlendirme Ölçeği, Sosyal İşlevsellik Ölçeği, Yeti Yitimi Değerlendirme Çizelgesi uygu- lanmış; ölçümler birbiriyle karşılaştırılmıştır. Bulgular: Programın bitiminde ve üçüncü yıl ölçümlerinin ikisinde de programdan önce yapılan ölçümlere göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde belirti şiddetinin azaldığı, ilaç uyumu ve içgörü düzeyinin arttığı, hastane yatış sıklığının azaldığı, sosyal işlevselliğin ve yaşam niteliğinin arttığı saptan- mıştır. Tartışma: Program süresince kullanılan yapılandırılmış psikososyal girişimlerin hastaların içgörü düzeyini ve ilaç uyumunu artırdığı, bunun da belirti şiddeti ve hastaneye yatış sıklığında azalma ile sonuçlandığı görülmüştür. Literatürde sosyal ve mesleksel işlevsellikte azalmanın en önemli nedeni olarak gösterilen negatif belirtilerde düzelme sağlanması, sosyal işlevselliği ve yaşam niteliğini ölçen ölçek puanlarındaki artışın nedeni olabilir. Ayrıca programda bağımsız yaşama becerileri, kişilerarası ilişkiler, günlük yaşam etkinlikleri, sosyal ilişki ve davranışlar gibi alanlara yönelik tekniklerin yoğun olarak kullanılmasının bu sonuca katkı sağladığı düşünülmektedir. Sonuç: Çalışma sonuçları uygulanan programın etkili olduğunu ve bunun üçüncü yılda da sürdüğünü göstermiş olması ve Türkiyede henüz kurulmakta olan toplum temelli psikiyatri sistemine geçiş sürecinde açılan toplum ruh sağlığı merkezlerine model olması açısından önemlidir. (Anadolu Psikiyatri Derg 2015; 16(4):238-246)

Long-term effects of a rehabilitation program on the clinical outcomes, social functionality, and life quality of schizophrenic patients--a follow-up study

Objective: Schizophrenia is a severe brain disease which leads to progressive clinical, cognitive, social, and vocational deterioration. The results of a meta-analysis of studies from more than 100 years showed that the progress and outcomes of schizophrenia remain poor. However, evidence-based strategies combining pharmacological and psychosocial treatments have obtained promising results and increased expectations regarding the outcome of schizophrenia. This study examined the effects of a multimodal, psychosocial intervention program for schizophrenic patients at the end of the program and three years later. Methods: The study involved 60 patients between 18 and 65 years old who had been diagnosed with schizophrenia but had not participated in a multimodal, psychosocial intervention program. At the beginning of, end of, and three years after the six-month program, all patients were assessed with the Bakırköy Rehabilitation Form for Patient with Chronic Mental Illness, Positive and Negative Syndrome Scale, Moriskys Questions--Self-Report Measure of Adherence, Quality of Life Scale, Insight into the Three Components of the Evaluation Scale, Social Functioning Scale, and Disability Assessment Schedule. The three sets of measurements were compared to each other. Findings: In the end-of- program and third-year measurements, the severity of the symptoms had statistically and significantly decreased compared to measurements made before the program. As well, the frequency of hospitalizations decreased, while adherence to treatment, insight level, social functionality, and quality of life increased. Discussion: The structured psychosocial interventions used throughout the program were found to increase patients insight level and adherence to treatment, which resulted in decreased severity of symptoms and frequency of hospitalizations. Recovery from negative symptoms, which the literature shows to be the most important causes of decreased social and professional functionality, could explain the increase in the scale scores measuring social functionality and quality of life. Likely also contributing to this result was the intense use of techniques in such areas as independent living skills, interpersonal relations, daily life activities, and social affairs and behaviors. Results: The results of this study are important. They show that the applied program is effective and that its positive effects lasted three years after it ended. This program can serve as a model for the community mental health centers opening during the transition to and establishment of a community-based psychiatric system in Turkey. (Anatolian Journal of Psychiatry 2015; 16(4):238-246)

PDF

___

1. Nasrallah H. Is schizophrenia recovery a myth? Curr Psychiatr 2008; 7(5):19-20.
2. Hegarty JD, Baldessarini RJ, Tohen M, Waternaux C, Oepen G. One hundred years of schizophrenia: a meta-analysis of the outcome literature. Am J Psychiatry 1994; 151:1409-1416.
3. Andreasen NC, Carpenter WT, Kane JM, Lasser RA, Marder SR, Weinberger DR. Remission in schizophrenia: proposed criteria and rationale for consensus. Am J Psychiatry 2005; 162:441-449.
4. Marder SR, Wirshing WC, Mintz J, McKenzie J, Johnston K, Eckman TA, et al. Two-year outcome of social skills training and group psychotherapy for outpatients with schizophrenia. Am J Psychiat- ry 1996; 153:1585-1592.
5. Schooler NR. Relapse prevention and recovery in the treatment of schizophrenia. J Clin Psychiatry 2006; 67 Suppl 5:19-23.
6. Whitley R, Strickler D, Drake RE. Recovery centers for people with severe mental illness: A survey of programs. Community Ment Health J 2012; 48:547-556.
7. Doğan O. Şizofrenik bozukluklarda psikososyal yaklaşımlar. Anadolu Psikiyatri Derg 2002; 3:240- 248.
8. Yıldız M, Yazıcı A, Ünal S, Aker T, Özgen G, Ekmekçi H, et al. Şizofreninin Ruhsal-Toplumsal Tedavisinde Sosyal Beceri Eğitimi: Belirtilerle Başetme ve İlaç Tedavisi Yaklaşımının Türkiyede Çok Merkezli Bir Uygulaması. Türk Psikiyatri Derg 2002; 13(1):41-47.
9. Guideline Development Group. Schizophrenia Guideline. Leicester (UK): National Institute for Health and Clinical Excellence, 2009.
10. Doğan S, Doğan O, Tel H, Coker F, Polatöz O, Doğan FB. Psychosocial approaches in outpa- tients with schizophrenia. Psychiatr Rehabil J 2004; 27:279-282.
11. Tauber R, Wallace CJ, Lecomte T. Enlisting indigenous community supporters in skills training programs for persons with severe mental illness. Psychiatr Serv 2000; 51:1428-1432.
12. Yazıcı A, Saatçioğlu Ö, Coşkun S, Yanik M. Bakır- köy Kronik Ruhsal Hasta Rehabilitasyon Formu- nun yapılandırılması. Nöropsikiyatri Arşivi 2010; 47:183-195.
13. Kay SR, Fiszbein A, Opler LA. The positive and negative syndrome scale (PANSS) for schizo- phrenia. Schizophr Bull 1987; 13:261-276.
14. Kostakoğlu E, Batur S, Tiryaki A. The positive and negative syndrome scale (PANSS) validity and reliability of the Turkish version. Türk Psikol Derg 1999; 14:23-32.
15. Morisky DE, Green LW, Levine DM. Concurrent and predictive validity of a self-reported measure of medication adherence. Med Care 1986; 24(1):67-74.
16. Yılmaz S, Buzlu S. The reliability of Turkish form of Liverpool University Neuroleptic Side Effect Rating Scale (LUNSERS). Bull Clin Psycho- pharmacol 2006; 16(3):147-154.
17. Heinrichs DW, Hanlon TE, Carpenter WT. The Quality of Life Scale: an instrument for rating the schizophrenic deficit syndrome. Schizophr Bull 1984; 10:388-398.
18. Soygür H, Aybaş M, Hınçal G, Aydemir Ç. Quality of life scale for patients with schizophrenia: Reliability and structural validity study. Düşünen Adam, Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2000; 13(4):204-210.
19. Birchwood M, Smith J, Cochrane R, Wetton S, Copestake S. The Social Functioning Scale. The development and validation of a new scale of social adjustment for use in family intervention programmes with schizophrenic patients. Br J Psychiatry 1990; 157:853-859.
20. Yaprak Erakay S, Gülseren Ş. Şizofreni tanılı hastalarda Sosyal İşlevsellik Ölçeği Türkçe For- munun geçerlilik ve güvenilirliğinin araştırılması. Kongre Özet Kitabı. Bahar Sempozyumları VI; 2002, s.134-135.
21. David AS. Insight and psychosis. Br J Psychiatry 1990; 156:798-808.
22. Aslan S, Kılıç B, Karakılıç H. Insight into the three components of the evaluation scale: reliability and validity study. Türkiyede Psikiyatri Derg 2001; 3:17-24.
23. WHO. World Health Organization Disability As- sessment Schedule (WHO DASII). Geneva, 2000.
24. Uluğ B, Ertuğrul A, Gögüş A, Kabakçı E. Reliability and Validity of the Turkish Version of the World Health Organisation Disability Assessment Schedule-II (WHO-DAS-II) in Schizophrenia. Turk Psikiyatr Derg 2001; 12(2):121-130.
25. Yazıcı A. Şizofrenide Psikososyal Tedaviler: Şizof- renik Hastalarda Ruhsal Eğitim Grupları. İstanbul: Kutu Grafik, 2001.
26. Yazıcı A. Şizofrenide Psikososyal Tedaviler: Şizof- renik Hasta Ailelerinde Ruhsal Eğitim Grupları. İstanbul: Kutu Grafik, 2001.
27. Kopelowicz A, Liberman RP, Zarate R. Recent advances in social skills training for schizophrenia. Schizophr Bull 2006; 32:12-23.
28. Washburn S, Conrad M. Organization of the ther- apeutic mileu in the partial hospital. R Luber (Ed.), Partial Hospitalization: A Current Perspective. New York: Plenum, 1979, p.47-70.
29. Lacro JP, Dunn LB, Dolder CR, Leckband SG, Jeste DV, Pharm D, et al. Prevalence of and risk factors for medication nonadherence in patients with schizophrenia: a comprehensive review of re- cent literature. J Clin Psychiatry 2002; 63:892-909.
30. Gilmer TP, Dolder CR, Lacro JP, Folsom DP, Lindamer L, Garcia P, et al. Adherence to treat- ment with antipsychotic medication and health care costs among Medicaid beneficiaries with schizophrenia. Am J Psychiatry 2004; 161:692- 699.
31. Ascher-Svanum H, Faries DE, Zhu B, Ernst FR, Swartz MS, Swanson JW. Medication adherence and long-term functional outcomes in the treatment of schizophrenia in usual care. J Clin Psychiatry 2006; 67:453-460.
32. Fenton WS, Blyler CR, Heinssen RK. Deter- minants of medication compliance in schizophre- nia: empirical and clinical findings. Schizophr Bull 1997; 23:637-651.
33. Kopelowicz A, Zarate R, Wallace CJ, Liberman RP, Lopez SR, Mintz J. The ability of multifamily groups to improve treatment adherence in Mexican Americans with schizophrenia. Arch Gen Psychiatry 2012; 69(3):265-273.
34. Bäuml J, Froböse T, Kraemer S. Psychoeduca- tion: a basic psychotherapeutic intervention for patients with schizophrenia and their families. Schizophr Bull 2006; 32(Suppl.1):1-9.
35. Pitschel-Walz G, Bäuml J, Bender W, Engel RR, Wagner M, Kissling W. Psychoeducation and compliance in the treatment of schizophrenia: re- sults of the Munich Psychosis Information Project Study. J Clin Psychiatry 2006; 67:443-452.
36. Glick ID, Clarkin JF, Haas GL, Spencer JH, Chen CL. A randomized clinical trial of inpatient family intervention: VI. Mediating variables and outcome. Fam Process 1991; 30:85-99.
37. Randolph ET, Eth S, Glynn SM, Paz GG, Leong GB, Shaner AL, et al. Behavioural family manage- ment in schizophrenia. Outcome of a clinic-based intervention. Br J Psychiatry 1994; 4164:501-506.
38. Eckman TA, Liberman RP, Phipps CC, Blair KE. Teaching medication management skills to schizo- phrenic patients. J Clin Psychopharmacol 1990; 10:33-38.
39. Corrigan P, Schade M, Liberman R. Social skills training. R Liberman (Ed.), Handbook of Psychi- atric Rehabilitation. New York: Macmillan, 1992, p.95-126.
40. Barton R. Psychosocial rehabilitation services in community support systems: A review of out- comes and policy recommendations. Psychiatr Serv 1999; 50:525-534.
41. Smith TE, Hull JW, MacKain SJ, Wallace CJ, Rattenni LA, Goodman M, et al. Training hospi- talized patients with schizophrenia in community reintegration skills. Psychiatr Serv 1996; 47:1099- 1103.
42. Klapow JC, Evans J, Patterson TL, Heaton RK, Koch WL, Jeste D V. Direct assessment of func- tional status in older patients with schizophrenia. Am J Psychiatry 1997; 154:1022-1024.
43. Leary J, Johnstone E, Owens D. Social outcome. Br J Psychiatry Suppl 1991; (13):13-20, 44-46.
44. Patterson TL, Klapow JC, Eastham JH, Heaton RK, Evans JD, Koch WL, et al. Correlates of func- tional status in older patients with schizophrenia. Psychiatry Res 1998; 80:41-52.
45. Mäkinen J, Miettunen J, Isohanni M, Koponen H. Negative symptoms in schizophrenia-a review. Nord J Psychiatry 2008; 62(5):334-341.
46. Dobson DJ, McDougall G, Busheikin J, Aldous J. Effects of social skills training and social milieu treatment on symptoms of schizophrenia. Psychiatr Serv 1995; 46:376-380.
47. Green MF. What are the functional consequences of neurocognitive deficits in schizophrenia? Am J Psychiatry 1996; 153:321-330.
48. Harvey PD, Howanitz E, Parrella M, White L, Davidson M, Mohs RC, et al. Symptoms, cognitive functioning, and adaptive skills in geriatric patients with lifelong schizophrenia: a comparison across treatment sites. Am J Psychiatry 1998; 155:1080- 1086.
49. Harvey PD, Koren D, Reichenberg A, Bowie CR. Negative symptoms and cognitive deficits: What is the nature of their relationship? Schizophr Bull 2006; 32:250-258.