Sezen KÖSE, Emre BORA, Serpil ERERMİŞ, Cahide AYDIN

Otizm-Spektrum Anketi Türkçe formunun psikometrik özellikleri

Amaç: Otistik bozukluk sosyal etkileşim, iletişim becerilerinde zayıflık ve yineleyici basmakalıp davranışlar ile karakterize nörogelişimsel bir bozukluktur. Otizm tanılı bireylerin sağlıklı akrabalarında eşik altı otistik özelliklerin daha sık görüldüğü bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, normal bireylerde eşik altı otistik özellikleri ölçmeye yönelik bir öz-bildirim anketi olarak geliştirilen 50 maddelik 'Otizm-Spektrum Anketi'nin (Autism-Spectrum Quotient, AQ) Türkçe formunun (OSA-TR) güvenilirlik ve psikometrik özelliklerini incelemektir. Yöntem: Çalışmamızın örneklemini 406 üniversite öğrencisi (%58 kadın, %42 erkek) oluşturmaktadır. Ölçeğin Türkçe formunun (OSA-TR) güvenilirliğini göstermek için üniversite öğrencilerinde iç tutarlılık (Cronbach alfa) katsayısı ve test-yeniden test güvenilirliği değerlendirilmiştir. Ölçeğin test-yeniden test güvenilirliği, 90 öğrenciye ölçeğin iki hafta sonra yeniden uygulanmasıyla yapılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliğini göstermek için faktör analizi uygulanmıştır. Sonuçlar: Ölçeğin Cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı 0.64 olarak saptanmıştır. OSA-TR'nın test-yeniden test güvenilirlik katsayısı 0.72 bulunmuştur. OSA-TR toplam puanı ve sosyal beceri, iletişim ve hayal gücü alt ölçek puanları erkeklerde kadınlardan daha yüksektir. Yapılan ana bileşen faktör analizinde üç faktör tanımlanmıştır; iletişim/zihin okuma, ayrıntılar, sosyal beceri. İletişim/zihin okuma ve sosyal beceri alanında erkekler yüksek puan almıştır. Tartışma: Sonuçta OSA-TR'nın güvenilirliği ve yapı geçerliliği gösterilmiştir. Diğer kültürlerde bildirilen kadın-erkek farkını göstermekte başarılı olmuştur. OSA-TR'nin Yüksek İşlevsellikli Otistikler ve Asperger Sendromu olan bireylerin de katıldığı çalışmalarla geçerliliğinin desteklenmesi faydalı olacaktır.

PDF

___

1.Losh M, Childress D, Lam K, Piven J. Defining key features of the broad autism phenotype: a comparison across parents of multiple- and single-incidence autism families. Am J Med Genet B Neuropsychiatr Genet 2008; 1476:424-433.

2.Penn HE. Neurobiological correlates of autism: a review of recent research. Child Neuropsychol 2006; 12:57-79.

3.Veenstra-Varderweele J, Cook EH. Genetics of childhood disorders: XLVI. Autism, part 5: genetics of autism. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2003; 42:116-118.

4.Bryson SE. Epidemiology of autism: overview and issues outstanding. DJ Cohen, FR Volkmar (Eds.), Handbook of Autism and Pervasive Developmental Disorders, second ed., chapter 2, New York, John Wiley and Sons, 1997, p.41-46.

5.Maestrini E, Marlow AJ, Weeks DE, Monaco AP. Molecular genetic investigations of autism. J Autism Dev Disord 1998; 28:427-437.

6.Klin A, Jones W, Schultz R, Volkmar F, Cohen D. Defining and quantifying the social phenotype in autism. Am J Psychiatry 2002; 159:895-908.

7.Egan MF, Goldberg TE. Intermediate cognitive pheno-types associated with schizophrenia. Methods Mol Med 2003; 77:163-197.

8.Weinberger DR, Egan MF, Bertolino A, Callicott JH, Mattay VS, Lipska BK, et al. Prefrontal neurons and the genetics of schizophrenia. Biol Psychiatry 2001; 50:825-844.

9.Carlson C, Eberle M, Kruglyak L, Nickerson DA. Mapping complex disease loci in whole-genome association studies. Nature 2004; 429:446-452.

10.Gottesman I, Goulde T. The endophenotype concept in psychiatry: Etymology and strategic intentions. Am J Psychiatry 2003; 160:636-645.

11.Bishop DV, Maybery M, Maley A, Wong D, Hill W, Hallmayer J. Using self report to identify the broad phenotype in parents of children with autistic spectrum disorders: A study using the Autistic-Spectrum Quotient. J Child Psychol Psychiatry 2004; 45:1431-1436.

12.Gokcen S, Bora E, Erermis S, Kesikci H, Aydin C. Theory of mind and working memory deficits in parents of the patients with autistic disorder. Psychiatry Res 2009; 166:46-53.

13.Rutter M. Genetic studies of autism: From the 1970s into the millennium. J Abnorm Child Psychol 2000; 28:3-14.

14.Losh M, Piven J. Social-cognition and the broad autism phenotype: identifying genetically meaningful phenotypes. J Child Psychol Psychiatry 2007; 48:105-112.

15.Bolton P, McDonald H, Pickles A, Rios P, Goode S, Crowson M, et al. A case control family history study of autism. J Child Psychol Psychiatry 1994; 35:877-900.

16.Piven J, Palmer P, Landa R, Santangelo S, Jacobi D, Childress C. Personality and language characteristics in parents from multiple-incidence autism families. Am J Med Genet 1997; 74:398-411.

17.Dawson G, Estes A, Munson J, Schellenberg G, Bernier R, Abbott R. Quantitative assessment of autism symptom-related traits in probands and parents: Broader Phenotype Autism Symptom Scale. J Autism Dev Disord 2007; 37:523-536.

18.Sung YJ, Dawson G, Munson J, Estes A, Schellenberg GD, Wijsman EM. Genetic investigation of quantitative traits related to autism: Use of multivariate polygenic models with ascertainment adjustment. Am J Hum Genet 2005; 76:68-81.

19.Constantino JN, Gruber CP. The Social Responsiveness Scale (SRS) Manual. Los Angeles, Western Psychological Services, 2005.

20.Baron-Cohen S, Whellwright S, Skinner R, Martin J, Clubley E. The Autism-Spectrum Quotient (AQ): Evidence from Asperger Syndrome/high-functioning autism, males and females, scientists and mathematicians. J Autism Dev Disord 2001; 31:5-17.

21. Hurley RS, Losh M, Parlier M, Reznick JS, Piven J. The Broad Autism Phenotype Questionnaire. J Autism Dev Disord 2007; 37:1679-1690.

22.Constantino JN, Todd RD. Intergenerational transmission of subthreshold autistic traits in the general population. Biol Psychiatry 2005; 57:655-660.

23.Constantino JN, Lajonchere C, Lutz M, Gray T, Abbacchi A, McKenna K, et al. Autistic social impairment in the siblings of children with pervasive developmental disorders. Am J Psychiatry 2006; 163:294-296.

24.Woodbury-Smith MR, Robinson J, Wheelwright S, Baron-Cohen S. Screening adults for Asperger Syndrome using the AQ: a preliminary study of its diagnostic validity in clinical practice. J Autism Dev Disord 2005; 35:331-335.

25.Wakabayashi A, Baron-Cohen S, Wheelwright S, Tojo Y. The Autism-Spectrum Quotient (AQ) in Japan: A cross-cultural comparison. J Autism Dev Disord 2006; 36:263-270.

26.Hoekstra RA, Bartels M, Cath DC, Boomsma Dl. Factor structure, reliability and criterion validity of the Autism-Spectrum Quotient (AQ): A study in Dutch population and patient groups. J Autism Dev Disord 2008; 38:1555-1566.

27.Auyeung B, Baron-Cohen S, Wheelwright S, Allison C. The Autism Spectrum Quotient - Children's Version (AQ-Child). J Autism Dev Disord 2008; 38:1230-1240.

28.Wakabayashi A, Baron-Cohen S, Uchiyama T, Yoshida Y, Tojo Y, Kuroda M, et al. The Autism-Spectrum Quo-tient (AQ) Children's Version in Japan: A cross-cultural comparison. J Autism Dev Disord 2007; 37:491-500.

29.Baron-Cohen, S, Hoekstra R, Knickmeyer R, Wheelwright S. The Autism-Spectrum Quotient (AQ)-Adoles-cent version. J Autism Dev Disord 2006; 36:343-350.

30.Austin EJ. Personality correlates of the broader autism phenotype as assessed by the autism spectrum quotient. Pers Individ Dif 2005; 38:451-460.

31.Hurst RM, Mitchell JT, Kimbrel NA, Kwapil TK, Nelson-Gray RO. Examination of the reliability and factor structure of the Autism Spectrum Quotient (AQ) in a non-clinical sample. Pers Individ Dif 2007; 43:1938-1949.

32.Jobe LE, Williams-White S. Loneliness, social relationships, and a broader autism phenotype in college students. Pers Individ Dif 2007; 42:1479-1489.

33.Baron-Cohen S. The extreme male brain theory of autism. Trends Cog Sci 2002; 6:248-254