Dilek ÖZMEN, Erbay Pınar DÜNDAR, Aynur Ç. ÇETİNKAYA, Oryal TAŞKIN, Erol ÖZMEN

Lise öğrencilerinde umutsuzluk ve umutsuzluk düzeyini etkileyen etkenler

Amaç: Bu araştırmada ergenlerde umutsuzluk düzeyinin belirlenmesi ve umutsuzluk düzeyinin sosyodemografik değişkenler, depresyon ve benlik saygısı ile ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Kesitsel bir alan araştırması niteliği taşıyan bu çalışmaya yaşları 14-19 arasında değişen 1185 lise 1. sınıf öğrencisi alınmıştır. Umutsuzluk düzeyi Beck Umutsuzluk Ölçeği ile, benlik saygısı Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ile, depresyon düzeyi Çocuklar için Depresyon Ölçeği ile değerlendirilmiştir. Student-t testi ve varyans analizi kullanılarak değişkenler arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Bulgular: Öğrencilerin Beck Umutsuzluk Ölçeği’nden aldıkları ortalama puan 6.18±4.08’dir. Erkek, anne ve babalarının eğitim düzeyi daha düşük, kırsal kökenli, ailesinin geliri giderini karşılamayan, ailesini yoksul olarak algılayan, depresyonu olan, benlik saygısı düşük, yaşam kalitesini kötü olarak algılayan ve sağlığından hoşnut olmayan öğrencilerin Beck Umutsuzluk Ölçeğinden daha yüksek puan aldıkları saptanmıştır. Öğrencilerin %12.8’inin Beck Umutsuzluk Ölçeği’nin ‘geleceğe umut ve coşku ile bakıyorum’ maddesini ‘hayır’ ve %16.6’sının ‘geleceğimi karanlık görüyorum’ maddesini ‘evet’ şeklinde yanıtladıkları belirlenmiştir. Sonuç: Bulgular ülkemizde kentsel kesimde yaşayan ergen öğrencilerin gelecekten umutlu olduklarını; fakat umutsuz olanların oranının da az olmadığını ve sosyoekonomik düzeyi düşük ailelerin çocuklarının daha umutsuz olduğunu göstermektedir. Bulgular umutsuzluğun öznel iyilik durumunu belirlemede önemli olabilecek ve sağlık çalışanları tarafından tanınması gereken göstergelerden biri olduğunu düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Psikolojik testler, Formlar, Depresyon, Ergen, Ben kavramı, Öğrenciler

PDF

___

1. TDK. http://www.tdk.gov.tr/TR/SozBul Erişim tarihi: 13.06.2007

2. Dilbaz N, Seber G. Umutsuzluk kavramı: Depresyon ve intiharda önemi. Kriz Dergisi 1993; 1:134- 138.

3. Birol L. Hemşirelik Süreci, Hemşirelik Bakımında Sistematik Yaklaşım. Üçüncü baskı, İzmir, Etki Matbaacılık, 1997, s.116-142.

4. Öz F. Sağlık Alanında Temel Kavramlar. Ankara, İmaj, 2004, s.229-275.

5. Kashani JH, Reid JC, Rosenberg TK. Levels of hopelessness in children and adolescents: a developmental perspective. J Consult Clin Psychol 1989; 57:5-7.

6. Sayar K, Öztürk M, Acar B. Aşırı dozda ilaç alımıyla intihar girişiminde bulunan ergenlerde psikolojik etkenler. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 2000; 10:133-8.

7. Haatainen KM, Tanskanen A, Kylma J, Honkalampi K, Koivumaa-Honkanen H, Hintikka J, et al. Stable hopelessness and its predictors in a general population: a 2 year follow-up study. Suic Life-Threat Behav 2003; 33:373-380.

8. TİK. http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo Erişim tarihi: 23.02.2007.

9. Bozdemir N. Liseli Adölesanlardaki intihar eğilimi. http://ataturkanadolulisesi.aydin-meb.gov.tr/ rehberlik/rehberlik/ergenlik_donemine_giris.doc, Erişim tarihi: 20.02.2007.

10. Başaran F. Geçiş Döneminde Türkiye: Değişim, Gelişim Tutumlar ve Değerler. Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2004.

11. Kazgan G. İstanbul Gençliği: Gençlik Değerleri Araştırması. İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2006.

12. Seber G, Dilbaz N, Kaptanoğlu C, Tekin D. Umutsuzluk Ölçeği: Geçerlilik ve güvenirliği. Kriz Dergisi 1993; 1:139-142.

13. Durak A, Palabıyıkoğlu R. Beck Umutsuzluk Ölçeği geçerlilik çalışması. Kriz Dergisi 1994; 2:311-319.

14. Savaşır I, Şahin NH. Bilişsel-Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler. Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 1997.

15. Öy B. Çocuklar için depresyon ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. XXVI. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi (1-4 Kasım 1990, İzmir) Bildiriler Kitabı, İzmir, 1990.

16. Öner N. Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testlerden Örnekler. Genişletilmiş ikinci baskı, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2006.

17. Çuhadaroğlu F. Adölesanlarda Benlik Saygısı. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1985.

18. Durak Batıgün A. İntihar olasılığı: Yaşamı sürdürme nedenleri, umutsuzluk ve yalnızlık açısından bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi 2005; 16:29- 39.

19. Bayazit B, Yenigün Ö, Bayazit B, Yenigün N, Karagün E. Marmara Bölgesi’ndeki üniversitelerde okuyan erkek voleybol oyuncularının umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. www.bilalcoban.com/index.php?id=dokuman&isl em=oku&yer=2&kat=14&no=119 Erişim tarihi: 21.05.2007

20. Küçük Y, Arıkan D. İşitme engelli çocukların umutsuzluk düzeylerinin belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2005; 2:1-13.

21. Şahin A. İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin umutsuzluk düzeyi üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2002; 13:143-157.

22. Sayar K, Solmaz M, Öztürk M, Özer ÖA, Arıkan M. Yaygın sosyal fobi hastalarında çekingen kişilik bozukluğu ve psikopatolojiye etkileri. Klinik Psikiyatri Dergisi 2000; 3:163-169.

23. Aish AM, Wasserman D, Renberg ES. Does Beck Hopelessness Scale really measure several components? Psychol Med 2001; 31:367-372.

24. Çuhadaroğlu Çetin F, Canat S, Kılıç E, Şenol E, Rugancı N, Öncü B, ve ark. Ergen ve Ruhsal Sorunları/Durum Saptama Çalışması. Ankara, Türkiye Bilimler Akademisi, 2004.

25. Hatun Ş, Etiler N, Gönüllü E. Yoksulluk ve çocuklar üzerine etkileri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2003; 46:251-260.

26. Patel V, Pereira J, Coutinho L, Fernandes R, Fernandes J, Mann A. Poverty, psychological disorder and disability in primary care attenders in Goa, India. Br J Psychiatry 1998; 172:533-536.

27. Xue Y, Leventhal T, Brooks-Gunn J, Earls FJ. Neighborhood residence and mental health problems of 5- to 11-year-olds. Arch Gen Psychiatry 2005; 62:554-563.

28. Samaan R. The influence of race, ethnicity and poverty on mental health of children. J Health Care Poor Underserved 2000; 11:100-110.