Mehmet Çağlar ÇAKICI, Neslihan TUTAR, Ebru T. ÇAKICI, Meryem KARAZİZ, Ayhan ÇAKICI EŞ

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde psikoaktif madde kullanımının yaygınlığı ve risk etkenleri: 2003-2013

Amaç: Dünyada giderek artan ve insanlığı tehdit eden psikoaktif madde kullanımına yönelik çalışmalar son yıllarda hız kazanmıştır. Bu çalışmada 2013 yılında yapılan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC) madde kullanım yaygınlığı araştırma sonuçları 2003 ve 2008 araştırma verileri ile karşılaştırılarak KKTC'deki madde kullanımının gidişi incelenmiştir. Yöntem: Çalışmanın evreni KKTC'de yaşayan, 18-65 yaş arasında ve Türkçe konuşan bireylerden oluşmaktadır. KKTC genelini temsil eden 1040 kişilik örneklem yaş, cinsiyet ve coğrafi bölge kotaları göz önüne alınarak, çok tabakalı rastgele örneklem yöntemiyle belirlenmiştir. Veriler Mayıs ve Haziran 2013 tarihlerinde toplanmıştır. Çalışmanın anket formu Avrupa Konseyi'nin 'Model Avrupa Anketi' isimli anket çalışmasından yararlanılarak hazırlanmıştır. Yaygınlık verileri benzer yöntemle yapılan ve aynı anket formunun kullanıldığı 2003 (825 kişi) ve 2008 (804 kişi) yıllarında yapılmış araştırmalarla karşılaştırılarak verilmiştir. Bulgular: Çalışmada yaşam boyu en az bir kez sigara içme oranı %62.1 ve alkol kullanma oranı %68.5 olarak bulunmuştur. Çalışmada bireylerin alkol ve sigara dışında yaşam boyu herhangi bir madde kullanma oranı %13.2 iken, yasa dışı madde kullanma oranı %8.4 olarak bulunmuştur. Yasa dışı madde kullanma oranları 2003'de %3.0 ve 2008'de %7.7'dir. Esrar ve son yıllarda popüler olan sentetik kanabinoid 'bonzai'nin en çok kullanılan yasa dışı madde olduğu görülmektedir. Sonuçlar: Çalışmada KKTC genelinde sigara içmenin dünya ortalamasından yüksek olduğu ve alkol kullanımının da batı ülkelerindeki oranlar ile paralellik gösterdiği gözlenmiştir. Yasa dışı madde kullanımının 2003-2013 yılları arasında KKTC'de önemli ölçüde artmış olduğu ortaya konmuştur.

The prevalence and risk factors of psychoactive drug usein Turkish Republic of Northern Cyprus: 2003-2013

Objective: Studies about psychoactive substance use which is becoming more prevalent in the world and threatening humanity have increased. In this study, the results of 2015 substance use prevalence research are compared with 2003 and 2008 studies to examine the course of substance use in TRNC. Methods: The population of this study consists of Turkish speaking individuals who live in Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) and are between ages of 18-65. The sample of 1040 individuals representing the general population was determined by stratified random sampling method by considering sex, age and geographical area quotas. The data was collected in May and June 2013. The survey form of the study was prepared from 'European Model Questionnaire' of Council of Europe. Prevalence results are given compared with the data of 2003 (825 people) and 2008 (804 people) and used the same questionnaire. Results: At least once life-time cigarette use was 62.1% and alcohol use was 68.5%. The lifetime prevalence of any substance use other than cigarette and alcohol was 8.5% while illicit substance use was 8.4%. Illicit substance use rates were 3% in 2003 and 7.7% in 2008. Cannabis and synthetic 100 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde psikoaktif madde kullanımının yaygınlığı ve risk ... cannabinoid 'bonsai' which had been popular in recent years were found to be the most widely used illicit substances. Conclusion: The study shows that cigarette use in TRNC is higher than the rates of world average and alcohol use rates are parallel to western countries. An important increase in the rates of illicit substance use is found between the years of 2003-2013 in TRNC.

PDF

___

Sutherland I, Shepherd JP. Research report: social dimensions of adolescent substance use. Addiction 2001; 96: 445-458.
Karakuş G, Evlice YE, Tamam L. Psikiyatri klini- ğinde yatan hastalarda alkol ve madde kullanım bozukluğu sıklığı. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2012; 37(1): 37-48.
Gulliver A, Farrer L, Chan JKY, Tait RJ, Bennett K, Calear AL, et al. Technology-based interventions for tobacco and other drug use in univesity and college students: a systematic reviewand meta-analysis. Addiction Science & Clinical Practice 2015; 10(1):5.
Degenhardt L, Chiu WT, Sampson N, Kessler RC, Anthony JC, Angermeyer M, et al. Toward a global view of alcohol, tobacco, cannabis, and cocaine use: findings from the who world mental health survey. Plos Medicine 2008; 5: 1053-1067.
Johnston LD, O'Malley PM, Bachman JG, Schulenberg JE. Monitoring the future national results on adolescent drug use: Overview of key findings. Bethesda: DIANE Publishing, 2010.
World Health Organization. Global Health Risks: Mortality and Burden of Disease Attributable to Selected Major Risks. World Health Organization, 2009.
National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism. Alcohol Facts and Statistics, 2015. http://www.niaaa.nih.gov/ Nisan 20, 2015.
Darke S, Degenhardt L, Mattick, R. Mortality amongs illicit drug users: epidemiology, causes and intervention. Cambridge University Press, 2006.
National Institute on Drug Abuse. Drug, Brains, and Behavior: The Science of Addiction, 2010; https://www.drugabuse.gov/sites/default/files/scio faddiction.pdf Nisan 20, 2015.
Köknel Ö. Alkolden Eroine Kişilikten Kaçış. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, 1983.
Johnston LD, O'Malley PM, Bachman JG, Schulenberg JE. Monitoring the Future national survey results on drug use, 1975-2007: Volume II, College students and adults ages 19-45 (NIH Publication No. 08-6418B). USA, Bethesda, MD: National Institute on Drug Abuse. National Institute on Drug Abuse NIH Publication No. 08- 6418B, October 2008.
Castren S, Salonen AH, Alho H, Lahti T, Simojoki K. past-year gambling behaviour among patients receiving opioid substitution treatment. Substance Abuse Treatment, Prevention, and Policy 2015; 10(1):4.
Yılmaz A, Can Y, Bozkurt M, Evren C. Alkol ve madde bağımlılığında remisyon ve depreşme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2014; 6(3):243- 256.
Derdiman RC. Uyuşturucu maddeler hakkında genel bilgi ve uyuşturucu maddelerle mücadele esasları. Akademik Araştırmalar Dergisi 2006; 28:103-122.
Botvin G. Principles of prevention. RH Coombs, D Ziedonis. Handbook on Drug Abuse Prevention, Boston: Allyn & Bacon, 1995, p.19-43.
Ögel K, Taner S, Eke CY, Erol B. Madde bağımlılığını önlemede öğretmen ve ebeveyn eğitimlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Derg 2004; 5(4):213-221.
Çakıcı M. Madde kullanıcılarının özellikleri: Türkiye'de çok merkezli bir araştırma (Birinci Aşama). 3P Dergisi 1999; 7(Ek.1):34-36.
Doğu Akdeniz Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık ve Araştırma Merkezi. Kuzey Kıbrıs'ta Uyuşturucu Madde Çalışmaları Raporu. http://pdram.emu.edu.tr/wp-content/uploads/ 2012/11/Rapor.pdf Mayıs 20, 2015.
Karaokçu H. Kuzey Kıbrıs'ta Uyuşturucunun Ucu. Ölüm Büyüsü. Lefkoşa: Işık Kitabevi Yayınları, 2000.
Çakıcı M, Karaokçu H, Çamlıköylü F. KKTC'de Uyuşturucu Madde Kullanımı Raporu. Uyuşturucu ile Mücadele ve Önleme Komisyonu (UMÖK), Lefkoşa: KKTC Başbakanlık Devlet Basımevi, 2006.
Çakıcı M. K.K.T.C.'de Uyuşturucu Madde Kullanı- mı. Lefkoşa: KKTC Başbakanlık Devlet Basımevi, 2000.
Boyiadjis G. Step for prevention of drug abuse: findings of pancyprian general population survey. Cyprus: Kenthea Publication, 2004, p.11.
Booth M. Haşhaştan Eroine: Uyuşturucunun 6000 yıllık Öyküsü. Ö Arıkan (Çev.), İstanbul: Sabah Kitapçılık,1997, s.272-273.
UNODC. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi, Dünya Uyuşturucu Raporu. Birleşmiş Milletler: Birleşmiş Milletler Yayınları, 2012.
TUBIM. National Drug Report 2012. Ankara: Department of Anti-Smuggling and Organized Crime Publications, 2012.
Affinnih YH. Revisiting Sub-Saharan African countries drug problems: health, social, economic costs, and drug control policy. Subst Use Misuse 2002; 37:265-290.
Madi M. Drug trade in Kyrgyzstan: structure, implications and counter measures. Central Asian Survey 2004; 23:249-273.
Çakıcı M, Çakıcı E. KKTC Lise Gençliğinde Uyuş- turucu Madde Kullanımının Yaygınlığı-1996. Lefkoşa: KKTC Başbakanlık Devlet Basımevi, 2000.
Çakıcı M, Çakıcı E. KKTC Lise Gençliğinde Uyuşturucu Madde Kullanımının Yaygınlığı-1999. Lefkoşa: KKTC Başbakanlık Devlet Basımevi, 2000.
Çakıcı M, Çakıcı E, Eş A. KKTC lise gençliğinde uyuşturucu madde kullanımının yaygınlığı-2004. Anadolu Psikiyatri Derg 2010; 11:121-127.
Eş A. Lise Öğrencilerinde Sigara, Alkol ve Psikoaktif Madde Kullanımı ile Stresle Başetme Yöntemi ve Kontrol Odağı İlişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa, 2015.
Çakıcı M, Çakıcı E, Subaşı B. KKTC Ortaokul Öğrencileri Arasında Madde Kullanım Yagınlığı. 8. Ulusal Sosyal Psikiyatri Kongresi Bilimsel Çalış- maları (28-31 Mayıs 2001, Lefkoşa), 2001, s.176- 182, Lefkoşa.
Çakıcı M, Çakıcı E, Eş A, Ergün D. The prevalence and risk factors of substance use among university students in Turkish Republic of Northern Cyprus. Anadolu Psikiyatri Derg 2014; 15:108- 115.
Çakıcı M, Çakıcı E, Bekiroğulları Z, Tatlısu Ö. Kuzey Kıbrıs'ta Madde Kullanımının Yaygınlığı. Kıbrıs Türk Ruh Sağlığı Derneği Yayınları, Lefko- şa: Dört Renk Press, 2003.
Çakıcı M, Çakıcı E, Karaaziz M, Tutar N, Eş A. KKTC'de psikoaktif maddelerin kullanım yaygınlıkları ve risk etkenleri. Bağımlılık Dergisi 2014; 15(4):159-166.
Census of Population. Social and Economic Characteristics of Population December 4, 2011. North Cyprus, State Institute of Statistics, Printing Division, 2011.
The Model European Questionnaire Survey Handbook. The Initial Inventory of Survey Including Questions on Drug Availability. Lizbon: EMCDDA, 2001-2002.
Anderson P. Global use of alcohol, drugsand tobacco. Drug Alcohol Rev 2006; 25:489-502.
King BA, Dube SR, Tynan MA. Current Tobacco Survey. Am J Public Health 2012;102(11):93-99.
Fotouhi A, Khabazkhoob M, Hashemi H, Mohammad K. The prevalence of cigarette smoking in residents of theran. Ach Iran Med 2009; 12(4):358- 364.
Tong VT, Turcios-Ruiz RM, Dietz PM, England LJ. Patterns and predictors of current cigarette smoking in women and men of reproductive Ageecuador, El Salvador, Guatemala and Honduras. Rev Panam Salud Publica 2011; 30(3):240-247.
Ögel K, Tamar D, Özmen E, Aker T, Sağduyu A, Boratav C, ve ark. İstanbul örnekleminde sigara kullanım yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi 2003; 4(3):105-108.
Bobak M,Gilmore A, McKee M, Rose R, Marmot M. Changes in smoking prevalence in Russia, 1996- 2004. Tob Control 2006; 15:131-135.
Ögel K, Taner S, Eke CY. Onuncu sınıf öğrencileri arasında tütün, alkol ve madde kullanım yaygınlığı: İstanbul örneklemi. Bağımlılık Dergisi 2006; 7(1):18-23.
Altındağ A, Yanık M, Yengil E, Karazeybek H. Şanlıurfa'da üniversite öğrencilerinde madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2005; 6:60-64.
Yılmaz G, İbiş S, Sevindi T. Gazi Üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin sigara ve alkol kullanımının değerlendirilmesi. Bağımlılık Dergisi 2007; 8(2):85-90.
Maxwell JC, Tackett-Gibson M, Dyer J. Substance use in Urban and rural Texas school districts. Drugs: Education. Prevention and Policy 2006; 13(4):327-339.
World Health Organization. Department of Mental Health and Substance Abuse. Geneva: World Health Organization, 2004.
Devaney LM, Reid G, Baldwin S. Prevalence of illicit drug use in Asia and the Pacific. Drug Alcohol Rev 2007; 26: 97-102.
Chaloupka FJ, Weschler H. Price, tobacco control policies and smoking among young adults. Journal of Health Economics 1997; 16:359-373.
Boden JM, Fergusson DM, Horwood JL. Illicit drug use and dependence in a Newzealand birthcohort. Aust N Z J Psychiatry 2006; 40:156-163.
United Nation Office On Drugs and Crime. World Drug Report, 2008, 2014. http://www.unodc.org/documents/wdr/WDR_2008 /WDR_2008_ eng_web.pdf Mayıs 20, 2015.
Lev-Ran S, Strat YL, Imtiaz S, Rehm J, Le Foll B. Gender differences in prevalence of substance use disorders among individuals with life time exposure to substances: results from a large representative sample. The American Journal on Addiction 2013; 22:7-13.
Merline CA, O'Malley PM, Schulenberg JE, Bachman JG, Johnston, LD. Substance use among adults 35 years of age: prevalence, adulthood predictors and impact of adolescent subtsance use. Am J Public Health 2004; 94(1):96-102.
Boztaş MH, Arısoy Ö. Uçucu madde bağımlılığı ve tıbbi sonuçları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2010; 2(4): 516-531.
Ögel K. Uyuşturucu Maddeler ve Bağımlılık. İstanbul: İletişim Yayınları, 1997.