Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti lise öğrencilerinde psikoaktif maddeleri kullanma yaygınlığı

Giriş ve Amaç: Psikoaktif madde kullanımı dünyada giderek artarken, özellikle gençler en önemli risk grubunu oluşturmaktadır. Bu çalışmada Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) lise öğrencilerinde sigara, alkol ve diğer psikoaktif maddeleri (DPM) kullanma yaygınlığını ve geçen yıllara göre değişen oranları belirlemek amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma Aralık 2004'te KKTC'deki 33 lisenin tümünde, 2267 lise ikinci sınıf öğrencisi arasında yapılmıştır. Öğrencilere uygulanan ankette sosyodemografik özellikler, sigara ve alkol kullanımı, diğer psikoaktif maddelerin kullanımı ile ilgili sorular yer almıştır. Anketteki sigara, alkol ve diğer psikoaktif madde kullanımı ile ilgili bölüm Avrupa Konseyi, alkol ve diğer maddelerle ilgili Avrupa Okulları Araştırma Projesinin anket soruları temel alınarak hazırlanmıştır. Bulgular: Çalışmada KKTC'deki lise ikinci sınıf öğrencileri arasında yaşam boyu sigara içme yaygınlığı % 35.2, alkol kullanma yaygınlığı % 85.9 ve herhangi bir DPM yaygınlığı % 8.0 olarak saptanmıştır. Yaşam boyu en az bir kez uçucu madde deneme oranı % 3.3, sedatif-hipnotik % 2.4, esrar % 2.2, ekstazi % 1.8, kokain % 0.7, eroin % 0.6 olarak bulunmuştur. Öğrenciler arasında ilk denenen maddelerin esrar ve ekstazi olduğu belirlenmiştir. DPM kullanımı erkekler arasında daha yaygın bulunmuştur. Aile ilişkileri iyi olmayan, her gün sigara içen ve sarhoşluk yaşayan öğrencilerde daha çok DPM kullanımı görülmüştür. Sonuç: Araştırma sonuçları KKTC lise öğrencileri arasında psikoaktif madde kullanım oranlarının Avrupa ülkelerine göre daha düşük olduğunu göstermekle birlikte, birçok psikoaktif maddede geçmiş yıllara göre artış eğilimi bulunduğunu göstermiştir. Çalışmamızın verileri KKTC'de sürdürülecek önleme programlarında, özellikle risk gruplarının başında gelen lise öğrencileri üzerinde durulması gerektiğini ortaya koymaktadır.

The prevalance of psychoactive drug use among high school students in Turkish Republic of Northern Cyprus

Objective: Drug use has become a growing problem in the world. Young people especially form an important risk group. This study investigates the prevalence of alcohol, cigarette and other psychoactive drug (OPD) use and the change of ratios compared to previous years among high school students in Turkish Republic of Northern Cyprus. Methods: All grade two high school students were taken into the study and a survey was applied to 2267 students attending to 33 high schools of TRNC in December 2004. The survey form consisted of questions about sociodemographic variables, cigarette, alcohol and OPD use. The questions about cigarette, alcohol and other OPD were taken from the questions of European Council, ‘The European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs’ (ESPAD). Results: In our study the lifetime prevalence of cigarette use among grade two high school students is 35.2%, alcohol 85.9% and the prevalence of OPD is 8.0%. The lifetime prevalence of inhalantuse is 3.3%, sedative, hypnotic drug use 2.4%, marijuana use 2.2%, ecstasy use 1.8%, cocaine 0.7% and heroin 0.6%. The first tried OPD among the students are marihuana and ecstasy. OPS use is more common among males. The students who do not have good relation with their families, who smoke everyday and have become drunk, are found to use OPS more. Conclusion: The results of the study show that the ratio of psychoactive drug use among TRNC high school students is much lower than European countries, but the prevalence of most of the drugs have tendency to increase compared to previous years. The data of the study suggests that emphasis should be given to high school youth at prevention studies conducted in TRNC.

___

  • 1. Botvin G. Principles of prevention. RH Coombs, D Ziedonis (Eds.), Handbook on Drug Abuse Prevention, Boston, Allyn & Bacon, 1995, p.19-43.
  • 2. Ekşi A, Çakıcı M, Kasatura İ, Köknel Ö, Oral G, Polat O, ve ark. Gençlerde Uyuşturucu ve Madde Bağımlılığı. İstanbul, Manisa İli Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yayınları, 1998, s.22-56.
  • 3. Ögel K, Tamar D, Çakmak D. Madde kullanım sorununda Türkiye’nin yerine bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi 1998; 9:301-307.
  • 4. Ögel K. Madde Bağımlılığını Önleme: Anne, Baba ve Öğretmenler İçin Bir Kılavuz. İstanbul, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2002, s.114.
  • 5. Booth M. Haşhaşdan Eroine: Uyuşturucunun 6000 yıllık Öyküsü. Ö Arıkan (Çev.), İstanbul, Sabah Kitapçılık, 1997, s.272-273.
  • 6. Çakıcı M. Uyuşturucu Madde Kullanımı. Lefkoşa, KKTC Başbakanlık Devlet Basımevi, 2000, s.64.
  • 7. Boyiadjis G. Step for prevention of drug abuse: Findings of pancyprian general population survey. Kenthea Publication, Cyprus, 2004, p.11.
  • 8. Affinnih YH. Revisiting Sub-Saharan African countries’ drug problems: health, social, economic costs, and drug control policy. Substance Use & Misuse 2002; 37:265-290.
  • 9. Madi M. Drug trade in Kyrgyzstan: structure, implications an countermeasures. Central Asian Survey 2004; 23:249-273.
  • 10. Karaokçu H. Kuzey Kıbrıs’ta Uyuşturucunun Ucu. Ölüm Büyüsü. Lefkoşa, Işık Kitabevi Yayınları, 2000.
  • 11. Uyuşturucu ile Mücadele ve Önleme Komisyonu. KKTC’de Uyuşturucu Madde Kullanımı Raporu, Lefkoşa, KKTC Başbakanlık Devlet Basımevi, 2006.
  • 12. Çakıcı M. Madde kullanıcılarının özellikleri: Türkiye’de çok merkezli bir araştırma (Birinci aşama). 3P Dergisi 1999; 7(Ek.1):34-36.
  • 13. Çakıcı M, Çakıcı E. K.K.T.C. Lise Gençliğinde Uyuşturucu Madde Kullanımının Yaygınlığı 1996. Lefkoşa, KKTC Başbakanlık Devlet Basımevi, 2000.
  • 14. Çakıcı M, Çakıcı E. K.K.T.C. Lise Gençliğinde Uyuşturucu Madde Kullanımının Yaygınlığı 1999. Lefkoşa, KKTC Başbakanlık Devlet Basımevi, 2000.
  • 15. Çakıcı M, Çakıcı E, Subaşı B. KKTC Ortaokul öğrencileri arasında madde kullanım yaygınlığı. 8. Ulusal Sosyal Psikiyatri Kongresi Bilimsel Çalışmaları (28-31 Mayıs 2001, Lefkoşa), 2001, s.176-182, Lefkoşa.
  • 16. Çakıcı M, Çakıcı E, Bekiroğulları Z, Aksoy A, Tatlısu Ö. Kuzey Kıbrıs’ta Madde Kullanımının Yaygınlığı. Lefkoşa, Kıbrıs Türk Ruh Sağlığı Derneği Yayınları, 2003
  • 17. Hibbel B, Anderson B, Bjarnason T, Kokkevi A, Morgan M, Narusk A. The 1995 ESPAD (European School Survey Project on Alcohol and Others Drugs) Report: Alcohol and Other Drugs Use Among Students in 26 European Countries. The Swedish Council for Information on Alcohol and Other Drugs (CAN), Council of Europe, Co-operation Group to Combat Drug Abuse and Illicit Trafficking in Drugs (Pompidou Group), Modin Tryck AB, Stockholm September 1997.
  • 18. Hibbel B, Andersson B, Ahlström S, Balakireva O, Bjarnason T, Kokkevi A, et al. The 1999 ESPAD (European School Survey Project on Alcohol and Others Drugs) Report: Alcohol and Other Drugs Use Among Students in 30 European Countries. The Swedish Council for Information on Alcohol and Other Drugs (CAN), Council of Europe, Co-operation Group to Combat Drug Abuse and Illicit Trafficking in Drugs (Pompidou Group); Modin Tryck AB, Stockholm December 2000.
  • 19. Ögel K, Çorapçıoğlu A, Sır A, Tamar M, Tot S, Doğan O, ve ark. Dokuz ilde ilk ve ortaöğretim öğrencilerinde tütün, alkol, ve madde kullanım yaygınlığı. Türk Psikiyatri Dergisi 2004; 15(Ek.2):112-118.
  • 20. Sevinçok L, Küçükardalı Y, Dereboy Ç, Dereboy F. Genç erkeklerde madde kullanımı: Sosyodemografik özellikler ve psikiyatrik tanılar. Türk Psikiyatri Dergisi 2000; 11(Ek.1):40-48.
  • 21. Connolly GM, Casswell S, Zhang JF, Silva PA. Alcohol in the mass media and drinking by adolescents: a longitudinal study. Addiction 1994; 89(Suppl.10):1255-1263.
  • 22. Coşar B. Alkol bağımlılığında psikososyal faktörler. Psikiyatri Psikofarmakoloji Psikoloji Dergisi 1996; 4(Ek 2):13-18.
  • 23. Stacy AW, Zogg JB, Unger JB, Dent CW. Exposure to televised alcohol ads and subsequent adolescent alcohol use. Am J Health Behav 2004; 28(Supply.6): 498-509.
  • 24. Pandina R, Hendren R. Other drugs of abuse: inhalants, designer drugs, and steroids. BS McCrady, EE Epstein (Eds.), Addictions: A Comprehensive Guidebook, New York, Oxford University Press, 1999, p.171-184.
  • 25. Yazman Ü. Lise Gençliğinin Psikoaktif Maddelere Bakışı ve Kullanım Oranlarının Türkiye - İstanbul Örneği ile İncelenmesi. Uzmanlık Tezi, İstanbul, 1995.
  • 26. Ögel K, Tamer D, Evren C, Çakmak D. Gençlerde madde kullanım yaygınlığı ve özelliklerinin değerlendirilmesi: 2001 araştırma sonuçları. Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği, Yayın No. 2, İstanbul, 2001.
  • 26. Ögel K, Taner S, Eke C, Erol B. İstanbul Onuncu Sınıf Öğrencileri Arasında Tütün, Alkol ve Madde Kulanımının Yaygınlığı Raporu. Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği, Yayın No. 15, İstanbul, 2005.
  • 27. Çakıcı M, Çakıcı E, Tamar D, Ögel K, Özkürkçügil A. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde uyuşturucu madde kullanıcılarının özellikleri ve Türkiye'deki kullanıcılar ile karşılaştırılması. Kıbrıs Türk Tıp Dergisi 2000; 1(Ek.1):7-13.
  • 28. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi. Madde Kullanımı Üzerine Ulusal Değerlendirme Çalışması: 6 Büyük Şehirde Elde Edilen Sonuçlar. Türkiye Proje Ofisi, Ankara, 2004.
  • 29. Johnston LD, O’Malley PM, Bachman JG. Monitoring the future: National survey resuts on drug use 1975-1999. National Institute on Drug Abuse. NIH Publication No. 00-4803, 2000.
  • 30. Yacoubian GS, Arria AM, Fost E, Wish ED. Estimating the prevalance of ecstacy use among juvenile offenders. J Psychoactive Drugs 2002; 34:209-213.
  • 31. Kokkevi A, Stefanis CN. Alcohol consumption among greek adolescents. A preliminary report. Alcohol and Other Dependencies. World Psychiatric Association Regional Symposium Proceedings. Warsaw, Polland 22-25 November 1987.
  • 32. Bennett ME, Miller JH, Woodall WG. Drinking, binge drinking and other drug use among other southwestern undergraduates: Three years trend. American Journal of Drug and Alcohol Abuse 1999; 25:331-350.
  • 33. Jones SE, Oeltmann J, Wilson TW, Brener ND, Hill CV. Binge drinking among undergraduate college students in the United States. J Am Coll Health 2001; 50:33-38.
  • 34. O’Grady KE, Arria AM, Fitzelle DM, Wish ED. Heavy drinking and polydrug use among college students. J Drug Issues 2008; 38:445-466.