Kronik böbrek yetmezliği olan çocuk ve ergenlerin depresyon, sosyal anksiyete ve aleksitimi açısından değerlendirilmesi

Amaç: Son dönem böbrek yetmezliği olan çocuk ve ergenlerde birçok ruhsal bozukluk vardır. Böbrek yetmezliği olan ergenlerde diyaliz süresince ve transplantasyon sonrasında yaşanabilecek depresyon, sosyal anksiyete ve aleksitimi ile ilgili çok az şey bilinmektedir. Bu araştırmada, son dönem böbrek yetmezliğinin çocuk ve ergenler üzerindeki ruhsal etkilerinin saptanması amaçlanmaktadır. Yöntem: Ege Üniversitesi Çocuk Nefrolojisi Polikli-niğinde tedavi gören 11-18 yaşları arasındaki 86 ergen örneklemi oluşturmuştur. Çocuk ve ergendeki depresyon, sosyal anksiyete ve aleksitimi durumunu saptamak için üç ölçek kullanılmıştır: Çocuk Depresyon Ölçeği, Çocuklar için Sosyal Anksiyete Ölçeği-Yenilenmiş Form, Toronto Aleksitimi Ölçeği. Ergenlere ve anne-babalarına çalışma ile ilgili sözel olarak bilgi verilmiş ve çalışmaya katılımın gönüllük temeline dayandırıldığı açıklanmıştır. Tüm ergenler ve anne-babalarından yazılı bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Bulgular: Araştırma grubunda yaş ortala-ması 15.03±3.4 olan 47 kız, 39 erkek ergen yer almaktadır. Ergenlerin %81.4'ü aleksitimik ya da şüpheli aleksi-timiktir. Aleksitimi ölçeğinden alınan puan ortalaması 69.7±10.0'dır. Ergende depresyon puanı arttıkça aleksitimi artmıştır. Böbrek yetmezliği olan ergende depresyon ve sosyal anksiyete arasında pozitif korelasyon saptanmıştır (p=0.004, r=0.390). Sonuç: Bu çalışma sonunda böbrek yetmezliği olan ergenlerde depresyon, sosyal anksiyete ve aleksitimik sorunlar saptanmıştır. Bu hastalığın tedavisinde farmakolojik tedavi yanında psikoterapötik yakla-şım önemli bir tedavi alanını oluşturmalıdır.

PDF

___

1. Fielding D,Brownbridge G. Factors related to psychosocial adjustment in children with end- stage renal failure. Pediatric Nephrol 1999; 13:766-770
2. Finkelstein FO, Watnick S, Finkelstein SH, Wuerth D. The treatment of depression in patients maintained on dialysis. J Psychosom Res 2002; 53:957-960.
3. Soliday E, Kool E, Lande MB. Psychosocial adjustment in children with kidney disease. J Pediatric Psychol 2000; 25:93-103.
4. Bakr A, Amr M, Sarhan A, Hammad A, Ragab M, El-Refaey A, et al. Psychiatric disorders in children with chronic renal failure. Paediatrics Nephrol 2007; 22:128-131.
5. Abdurrahman MB. Growth in children with chronic renal disease. Saudi J Kidney Dis Transpl 1997; 8:274-278.
6. Postlethwaite RJ, Eminson DM, Reynolds JM, Wood J, Hollis S. Growth in renal failure: a longitudinal study of emotional and behavioural changes during trials of growth hormone treatment. Arch Dis Child 1998; 78:222-229.
7. Karrfelt HME, Berg UB. Long-term psychosocial outcome after renal transplantation during childhood. Pediatr Transpl 2008; 12:557-562.
8. Shroff R, Wright E, Ledermann S, Hutchinson C, Rees L. Chronic haemodialysis in infants and children under 2 years of age. Pediatr Nephrol 2003; 18:378-383.
9. Furr LA. Psycho-social aspects of serious renal disease and dialysis: A review of the literature soc work health care.1998; 27:97-118.
10. Kimmel PL. Psychosocial factors in dialysis patients. Kidney Int 2001; 59:1599-1613.
11. Sacca E, Hazza I. Pediatric end-stage renal disease: single center analysis. Saudi J Kidney Dis Transpl 2006; 17:581-585.
12. Cimete G. Stress factors and coping strategies of parents with children treated by hemodialysis: A qualitative study. J Pediatr Nurs 2002; 17:297-306.
13. Reynolds JM, Garralda ME, Jameson RA, Postlethwaite RJ. Living with chronic renal failure. Child: Care, Health and Development 2006; 12:401-407.
14. Tanaka K, Morimoto N, Tashiro N, Hori K, Katafuchi R, Fujimi S. The features of psychological problems and their significance in patients on hemodialysis--with reference to social and somatic factors. Clin Nephrol 1999; 51:161-176.
15. Kimmel PL, Peterson RA, Weihs KL, Shidler NR, Simmens SJ, Alleyne S, et al. Marital conflict, gender and survival in urban hemodialysis patients. J Am Soc Nephrol 2000; 11:1518-1525.
16. Connor K M, Davidson JRT, Chung H, Yang R, Clary CM. Multidimensional effects of sertraline in social anxiety disorder. Depress Anxiety 2006; 23:6-10.
17. Cukor D, Peterson RA, Cohen SD, Kimmel PL. Depression in end-stage renal disease hemodialysis patients. Nat Clin Pract Nephrol 2006; 2:678-687.
18. Erdoğan A, Karaman MG. Kronik ve ölümcül hastalığı olan çocuk ve ergenlerde ruhsal sorunların tanınması ve yönetilmesi. Anadolu Psikiyatri Derg 2008; 9:244-252.
19. Fukunishi I, Sugawara Y, Takayama T, Makuuchi M, Kawarasaki H, Surman O. Association between pre transplant psychological assessments and post transplant psychiatric disorders in livingrelated transplantation. Psychosomatics 2002; 43:49-54.
20. Özgür B, Kürşat S, Aydemir Ö. Evaluation of quality of life with the levels of depression and anxiety in hemodialysis patients. Official Journal of the Turkish Society of Nephrology 2003; 12:113-116.
21. Motan İ, Gençöz T. The relationship between the dimensions of alexithymia and the intensity of depression and anxiety. Türk Psikiyatri Dergisi 2007; 18:333-343.
22. Yazıcı AC, Başterzi AD, Acar ŞT, Üstünsoy D, İkizoğlu G, Demirseren D, ve ark. Alopesi areata ve aleksitimi. Türk Psikiyatri Dergisi 2006; 17:101-106.
23. Güleç H, Sayar K, Ozkorumak H. Depresyonda bedensel belirtiler. Türk Psikiyatri Derg 2005; 16:90-96.
24. Kojima M, Hayano J, Tokudome S, Suzuki S, Ibuki K, Tomizawa H, et al. Independent associations of alexithymia and social support with depression in hemodialysis patients. J Psychosom Res 2007; 63:349-356.
25. Kovacs M. Rating scales to assess depression in school age children. Acta Paedopsychatr 1980; 46:305-315.
26. Öy B. Çocukluk Depresyonu Derecelendirme Ölçeği: Sağlıklı ve çocuk ruh sağlığı kliniğine başvuran çocuklarda uygulanması. Türk Psikiyatri Dergisi 1991; 2:137-140.
27. La Greca AM, Stone WL. Social Anxiety Scale for Children-Revised: Factor structure and concurrent validity. J Clin Child Psychol 1993; 22:117-127.
28. Demir T, Eralp Demir D, Türksoy Karalı N, Özmen E, Uysal Ö. Çocuklar için Sosyal Anksiyete Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Düşünen Adam 2000; 13:42-48.
29. Taylor GJ, Bagby RM, Ryan D, Parker JD, Doody KF, Keefe P. Criterion validity of the Toronto Alexithymia Scale. Psychosom Med 1988; 50:500-509.
30. Dereboy IF. Aleksitimi Özbildirim Ölçeklerinin Psikometri Özellikleri Üzerine Bir Çalışma. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1990.
31. Fukuniski L, Kudo H. Psychiatric problems of pediatric end-stage renal failure. Gen Hosp Psychiatry 1995; 17:32-36.
32. Kimmel PL. Depression in patients with chronic renal disease: What we know and what we need to know. J Psychosom Res 2002; 53:951-956.
33. Kimmel PL, Peterson RA. Depression in end stage renal disease: patients treated with hemodialysis: tools, correlates, outcomes and needs. Seminars in Dialysis 2005; 18:91-97.
34. Yazıcı AE, Erdem P, Yazıcı K, Acar ŞT, Başterzi AD, Erdem A. Son dönem böbrek yetmezliği hastalarında majör depresif bozukluğun değerlen- dirilmesi. Yeni Symposium 2008; 46:70-73.
35. Aldridge M. How do families adjust to having a child with chronic kidney failure? A systematic review. Nephrol Nurs J 2008; 35:157-162.
36. Sayar K, Acar B, Yazıcı K. İntihar girişiminde bulunan kişilerde aleksitimi. Nöropsikiyatri Arşivi 1999; 36:6-11.
37. Lumley MA, Smith JA, Longo DJ. The relationship of alexithymia to pain severity and impairmentamong patients with chronic myofascial pain -Comparisons with self-efficacy, catastrophizing, and depression. J Psychosom Res 2002; 53:823- 830.
38. Ye XQ, Chen WQ, Lin JX, Wang RP, Zhang ZH, Yang X,et al. Effect of social support on psychological-stress-induced anxiety and depressive symptoms in patients receiving peritoneal dialysis. J Psychosom Res 2008; 65:157-164.
39. Reynolds JM, Wood AJ, Eminson DM, Postlethwaite RJ. Short stature and chronic renal failure: what concerns children and parents? Arch Dis Child 1995; 73:36-42.
40. Overbeck I, Bartels M, Decker O, Harms J, Hauss J, Fangmann J. Changes in quality of life after renal transplantation. Transpl Proceedings 2005; 37:1618-1621.
41. Özçürümez G, Tanrıverdi N, Zileli L. Böbrek transplantasyonu ve psikiyatri. Klinik Psikiyatri 2003; 6:225-234.
42. Brownbridge G, Fielding DM. Psychosocial ad- justment to end-stage renal failure: comparing hemodialysis, continuous ambulatory peritoneal dialysis and transplantation. Pediatr Nephrol 1991; 5:612-616.
43. Rustomjee S, Smith GC. Consultation-liaison psychiatry to renal medicine: work with an inpatient unit. Aust N Z J Psychiatry 1996; 30:229-237.
44. Grilo CM, Masheb RM, Wilson GT. A comparison of different methods for assessing the features of eating disorders in patients with binge eating disorder. J Consult Clin Psychol 2001; 69:317-322.