Kişilerarası ilişkiler kuramı temelli çözüm odaklı terapinin etkinliği: Geriye dönük bir inceleme

Amaç: Araştırmanın amacı kişilerarası ilişkiler kuramı temelli çözüm odaklı danışma sürecinin etkinliğini geriye dönük olarak incelemektir. Yöntem: Ön test-son test kontrol grupsuz bir araştırma olarak planlanmıştır. Araştırmanın örneklemini bir üniversitenin sağlık yüksekokuluna kayıtlı ve aynı yüksekokuldaki ruhsal danışmanlık birimine sorunları nedeniyle başvuran 36 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma öncesi öğrencilerden ve kurumdan izin alınmıştır. Veri toplama formu olarak Öğrenci Tanıtım Formu, Beck Anksiyete Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği, Problem Çözme Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada öğrencilere Peplau'nun kişilerarası ilişkiler kuramı temel alınarak, beş oturumluk çözüm odaklı terapi yaklaşımı uygulanmıştır. Ölçekler uygulama öncesinde ve sonrasında öğrenciler tarafından doldurulmuştur. Verilerin analizinde tanımlayıcı analizler, independent sample t test, Mann Whitney U, Kruskall Wallis testleri kullanılmıştır. Sonuç: Öğrencilerin terapi öncesi ve sonrasında anksiyete, depresyon ve problem çözme puan ortalamaları karşılaştırılmış; anksiyete, depresyon ve problem çözme ölçeği puan ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı düzeyde düştüğü saptanmıştır. Evde eğlence etkinliği yapma durumu ve sorunlarını paylaştıkları kişilerin olma durumu ile depresyon puan farklarının, aktif olarak hobisi olanların anksiyete ve problem çözme ölçeği puan farklarının anlamlı düzeyde düştüğü saptanmıştır. Tartışma: Ruhsal danışmanlık birimine başvuran öğrencilere uygulanan beş oturumluk Peplau'nun kişilerarası ilişkiler kuramı temelli çözüm odaklı kısa süreli terapi yaklaşımının etkili olduğu söylenebilir.

Effectiveness of the solution focused therapy which is based on interpersonal relationship theory: retrospective investigation

Objective: The aim of this research is to investigate the effectiveness of solution focused therapy which is based on interpersonal relationship theory in retrospective methodology. Methods: This research was planned as a pre/post test without control group. The research population included 36 students who are registered a school of health of a university and applied to psychological consultation services of their school for their psychological issues. Student's introduction and consulting form, Beck Anxiety Scale, Beck Depression Scale, Problem Solving Inventory were used as data collection forms. All ethic permission was provided. In this research, the five sessions solution focused therapy approach which is based on H. Peplau's interpersonal relationship theory was used for students. Inventories were applied both before and after the therapy sessions. Descriptive statistics, independent sample t test, Mann Witney U test, Kruskall Wallis test were used for data analysis. Conclusion: When the scores of anxiety, depression and problem solving skills were compared before and after sessions; anxiety, depression and problem solving inventory. They were found that the mean scores of inventories decreased as statistically significant. Differences of scores when participating joyful activities and having someone which can be shared for their individual problems in depression was found decreased as statistically significant. Also it can be seen the some direction when having actively a kind of hobby in anxiety and problem solving skill scores differences. Discussion: It can be said that the five sessions solution focused therapy which is based on Peplau's interpersonal relationship therapy was affected for students which are applied psychological consultation services for their problems.

PDF

___

1. TUİK-2014. Dünya Nüfus Günü, Türkiye İstatistik Kurumuhttp://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id= 15975, (Erişim tarihi: 17.11.2014)
2. Deniz ME. Üniversite öğrencilerinin karar vermede öz saygı karar verme stilleri ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Eğitim Araştırmaları Dergisi 2004; 4:23-35.
3. Korkmaz A. Yükseköğretim gençliğinin problemleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Ankara, 2006.
http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/145/korkmaz.htm (Erişim tarihi: 06.02.2006)
4. Taylan S. Heppner'in Problem Çözme Envanterinin Uyarlama, Güvenirlik ve Geçerlik Çalışmaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,1990.
5. Kacur M, Atak M. Üniversite öğrencilerinin sorun alanları ve sorunlarla başetme yolları: Erciyes Üniversitesi örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2011; 31:273-297.
6. Taylor R E. Making Resiliency Meaning in the New Millennium, Texas Christian University, 1999. http://www.dbe.com.tr/psikoloji_dunyasi/?cntId=0 30301100
7. Application of interpersonal theory in nursing practice, http://tr.scribd.com/doc/9693090/nursing theories (Erişim tarihi: 11.12.12)
8. Savaşır I, Şahin N. Bilişsel-Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını, 1997.
9. Engin E, Gürkan A, Dülgerler Ş, Arabacı BL. University students' suicidal thoughts and ınfluencing factors. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing 2009; 16:343-354.
10. Üre Ö, Yalçın B, Hamarta E. Psikolojik danışma servisine başvuran üniversite öğrencilerinin psikolojik belirti düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 2001; 12:168-176.
11. Yeşilyaprak B. Üniversite öğrencilerinin psikolojik sorunları. Türk Psikoloji Dergisi 1986; 20:80-85.
12. Sürücü M, Bacanlı F. Üniversiteye uyumun psikolojik dayanıklılık ve demografik değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 2010; 30:375-396.
13. Çuhadaroğlu F. Üniversite gençlerinde kimlik bocalamaları. Üniversite Gençliğinde Uyum Sorunları Sempozyumu Bilimsel Çalışmaları, Bilkent Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Araş- tırma Merkezi, Ankara, 1989, s.35-41.
14. Karaaslan A, Gürkan A. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin okuldaki danışmanlık hizmeti ile ilgili görüş ve beklentilerinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1994; 10:31-44.
15. Öztürk H, Nazik F, Sevindik S, Yaman Ç. The assesment loneliness and social support and these influencing some agents at students. Fırat University Journal of Social Science 2006; 16:383-394.
16. Kiser DJ, Piercy FP. The integration of emotion in solution focused therapy. Journal of Marital and Family Therapy 1993; 19:233-242.
17. Arnond DJ. School Social Workers' Perceptions and Knowladge of Solution-Focused Brief Therapy. A Thesis Presented to the Department at Social Work, Colifornia State University, 2003.
18. Erkan S, Özbay Y, Cihangir ÇZ, Terzi Ş. Üniversite öğrencilerinin yaşadıkları problemler ve psikolojik yardım arama gönüllükleri. Eğitim ve Bilim 2012; 37:164.
19. Topkaya N, Meydan B. University students' problem areas, sources of help, and ıntentions to seek psychological help. Trakya University Journal of Education 2013; 3:25-37.
20. Kaya M, Genç M, Kaya B, Pehlivan E. Prevalence of depressive symptoms, ways of coping, and related factors among medical school and health services higher education students. Türk Psikiyatri Derg 2007; 18:137-146.
21. Özdemir E. Gazi Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Problemleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Psikolojik Hizmetler ABD, Ankara, 1985.
22. Twenge JM. Ben Nesli. E Öztürk (Çev.), İstanbul: Kaktüs Yayınları, 2009.
23. Koç M, Polat. Üniversite öğrencilerinin ruh sağlığı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2006; 3:1-22.
24. Yılmaz M, Ocakçı AF. Bir kız öğrenci yurdunda kalan üniversite öğrencilerinin anksiyete düzeylerinin belirlenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Derg 2010; 3:15-23.
25. Hür DS. Karabük üniversitesi sağlık yüksekokulu öğrencilerinde depresif belirtiler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2014; 5:72-76.
26. Kıranşal N, Biçer N, Alkan H, Akça D. Kars sağlık yüksekokulu öğrencilerinin okuldaki akademik danışmanlık hizmeti ile ilgili görüş ve beklentilerinin incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2008; 1:13-20.
27. Tezel A, Arslan S, Topal M, Aydoğan Ö, Koç Ç, Şenlik M. Hemşirelik öğrencilerinin problem çözme becerileri ve depresyon düzeylerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2009; 12:1-10.
28. Nezu AM, Wilkins VM. Problem solving-depression. A Freeman (Ed.), Encyclopedia of Cognitive Behavior Therapy, Springer Science Business Media, New York, 2005.
29. Cepukiene V, Pakrosnis R. The outcome of solution-focused brief therapy among foster care adolescents: The changes of behavior and perceived somatic and cognitive difficulties. Children and Youth Services Review 2011; 33:791-797.
30. Laaksonen MA, Knekt P, Sares-Jäske L, Lindfors O. Psychological predictors on the outcome of short-term psychodynamic psychotherapy and solution-focused therapy in the treatment of mood and anxiety disorder. Eur Psychiatry 2013; 28:117-124.
31. Ivenson C. Solution focused brief therapy. Advances in Psychiatric Treatment 2002; 8:149-156.
32. Velioğlu P. Hemşirelikte Kavramlar ve Kuramlar. İstanbul: Afşar Ofset, 1999.
33. Fawset J. Contemporary Nursing Knowledge Analysis and Evaluation of Nursing Models and Theories. Second ed., Philadelphia: FA Davis, 2005.
34. Doğan S. Çözüm odaklı kısa süreli terapi: Kuramsal bir inceleme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 1999; 12:23-38.
35. McKeel AJ. What Works in Solution-Focused Brief Therapy: A Review of Change-Process Research. C Franklin, TS Franklin, WJ Gingerich, E McCollum (Eds.), Solution-Focused Brief Therapy: A Handbook of Evidence-Based Practice, New York: Oxford Press, 2012.
36. Dölek N, Kurter F. Okullarda Çözüm Odaklı Kısa Danışmanlık Yaklaşımı. Seminer Notları, Bahçe- şehir Üniversitesi Kariyer Merkezi, 2005.
37. Reiter MD. Hope and expectancy in solutionfocused brief therapy. Journal of Family Psychotherapy 2010; 21:132-148.
38. Wettersten, KB, Lichtenberg JW, Mallinckrodt B. Associations between working alliance and outcome in solution-focused brief therapy and brief interpersonal therapy. Psychotherapy Research 2005; 15:35-43.
39. De Shazer S, Berg IK. What works? Remarks on research aspects of solution focused brief therapy. Journal of Family Therapy 1997; 19:121-124.
40. Gingerich W, Eisengart S. Solution focused brief therapy: A review of outcome research. Family Process 2000; 39:477-496.
41. Macdonald AJ. Research in Solution-Focused Brief Therapy. B O'Connell, S Palmer (Eds.), Handbook of Solution-Focused Therapy, London: Sage Publications, 2003.
42. MacMartin C. Resisting Optimistic Questions in Narrative and Solution-Focused Therapies. AC Perakyla, S Antaki, S Vehvilainen, I Leudar (Eds.), Conversational Anaylsis and Psychotherapy, New York: Cambridge University Press, 2008.
43. Canel N. Nerative Terapi Seminer Notları. 2004.
44. De Shazer S, Dolan YM, Kormn H, Trepper TS, Mccollum EE, Berg IK. More than Miracles: The State of The Art of Solution Focused Therapy, New York: Haworth Press, 2006.