Aynur BAHAR, A. Haluk SAVAŞ, Emine YILDIZGÖRDÜ, Halide BARLIOĞLU

Hemodiyaliz hastalarında anksiyete, depresyon ve cinsel yaşam

Amaç: Hemodiyaliz nedeniyle gelişen yaşam tarzı değişikliklerinin psikiyatrik ve cinsel sorunlara yol açtığı bilinmektedir. Bu çalışma kronik hastalıklarda artan cinsel sorunların hemodiyaliz uygulanan hastalardaki sıklığını belirlemek ve psikiyatrik sorunlarla bağlantısını araştırmak amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Hemodiyaliz uygulanan, evli, iletişim kurulabilen ve gönüllü 46 diyaliz hastasına Bilgi Formu, Arizona Cinsel Yaşantılar Ölçeği ve Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği uygulanmıştır. Veriler yüzde, ortalama, t testi, ANOVA ve korelasyon analizi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Hastaların ortalama yaşı 44.931.83 yıl, %63’ü erkek, %37’si kadın, cinsel yaşamı olumsuz olarak etkilenenlerin oranı %76.1’dir. Yaş, cinsiyet, eğitim durumu ve hastalığın sosyal yaşamı etkileme durumu ile cinsel yaşam arasında anlamlı ilişki belirlenmiştir. Cinsiyet ve mesleksel durumun hastaların anksiyete düzeyini; gelir durumu, hastalığın aile içi rolleri ve sosyal yaşamı etkilemesinin hastaların depresyon düzeyini anlamlı düzeyde etkilediği belirlenmiştir. Erkeklerin cinsel yaşamı ve depresyon puanları arasında pozitif yönde ve önemli ilişki bulunmuştur (r=0.419). Sonuç: Hemodiyaliz uygulanan hastalarda depresyonun sık görüldüğü, hemodiyalizin sosyal ve cinsel yaşamı olumsuz yönde etkilediği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Test kaygı ölçeği, Cinsellik, Kaygı, Depresyon, Renal diyaliz, Psikolojik testler

PDF

___

1. Şentürk A, Tamam L. Hemodiyalize giren kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda psikopatoloji. Ondokuz Mayıs Ü. Tıp Dergisi 2000; 17:163-172

2. Kouidi EJ. Central and peripheral adaptations to physical training in patients with end-stage renal disease. Sports Med 2001; 31:651-665.

3. Sehgal AR. What is the best treatment for endstage renal disease? Am J Med 2002; 112:735-736.

4. Türk Nefroloji Derneği. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Registry. İstanbul, 2004.

5. Küçük L. Diyaliz hastalarında sık karşılaşılan ruhsal sorunlar. Türk Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 2005; 14:166-170.

6. Sağduyu A, Erten Y. Hemodiyalize giren kronik böbrek hastalarında ruhsal bozukluklar. Türk Psikiyatri Dergisi 1998; 9:13-22.

7. Aygin D, Eti Aslan F. Cinsel işlev bozukluklarında ne yapıyoruz? Ne yapmalıyız? Kadın Cinsel Sağlığı 2005; 22:264-267.

8. Aydemir Ö. Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Turk Psikiyatri Derg 1997; 8:280-287.

9. Aydemir Ö, Köroğlu E. Psikiyatride Kullanılan Klinik Ölçekler. Ankara, HYB, 2006.

10. Soykan A. The reliability and validity of Arizona Sexual Experiences Scale in Turkish ESRD patients undergoing hemodialysis. Int J Impot Res 2004; 16:531-534.

11. Keçecioğlu N, Özcan E, Yılmaz H. Hemodiyaliz ve kronik ambulatuvar periton diyalizi tedavisi gören hastalar ve bu hasta yakınlarının depresyon, anksiyete ve yaşam kalitesi açısından karşılaştırılması. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 1995; 3:172-176.

12. Coşkunol H, Alper Y, Akarsu D. Diyaliz hatsalarında görülen psikiyatrik semptomlar. Ege Tıp Dergisi 1990; 29:882-886.

13. Erengin N, Keçecioğlu N, Güven M. Hemodiyaliz ve sürekli ayaktan periton diyalizi uygulanan hastaların yeti yitimi, depresyon ve anksiyete yönünden karşılaştırılması. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 1998; 7:137-140.

14. Chen YS, Wu SC, Wang SY, Jaw BS. Depression in chronic haemodialysed patients. Nephrology (Carlton) 2003; 8:121-126.

15. Mete F. Hemodiyaliz Hastalarında Ruhsal Durum Değerlendirmesi ve Psikolojik Yardımın Hastalığın Seyri ve Tedavi Süreci Üzerinde Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, KTÜ, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 1998.

16. Mutlu E. Hemodiyaliz hastaları ve sosyal hizmet. www.sosyalhizmetuzmani.org Erişim: 23.05.2006

17. Soylu A. Kadın cinsel fonksiyon bozukluğunda tanı. Androloji Bülteni 2003; 13:21-23.

18. Toorians AW, Janssen E, Laan E, Gooren LJ, Giltay EJ, Oe PL et al. Chronic renal failure and sexual functioning: clinical status versus objecttively assessed sexual response. Nephrology Dialysis Transplantation 1997; 12:2654-2663.

19. Gölgeli H, Özaltın G. Diyaliz hastalarındaki cinsel işlev sorunları ve etkileyen faktörler. Türk Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 2005;14(Ek 1):132.

20. Albayrak SA. The difficulties related to sexuality in dialysis patients. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2006; :41-45.

21. Çayan S, Akbay E, Canpolat B, Acar D, Bozlu M, Ulusoy E. Kadınlarda cinsel fonksiyon bozuklukları prevalansı ve risk faktörleri. 4. Ulusal Androloji Kongresi, Ankara, 2001.

22. Shear MK, Feske U, Greeno C. Gender differences in anxiety disorders. E Frank (ed), Gender and Its Effects on Psychopathology, Washington DC, American Psychiatric Press, 2000.

23. Gökalp GP. Stres, anksiyete ve kadın. www.sabem.saglik.gov.tr/kaynaklar/3621.pdf

24. Levy J, Morgan J, Brown E. Oxford Diyaliz El Kitabı. İ Uslan (çev.), İstanbul, Nobel, 2002.

25. Kimmel PL, Norman BL. Psikoloji ve Rehabilitasyon. S Bozfakıoğlu (çev. ed), Diyaliz El Kitabı, üçüncü baskı, Ankara, Güneş Kitabevi, 2003.

26. Sungur MZ. Erkek cinsel işlev bozuklukları. Psikiyatri Dünyası 1999; 2:60-64.

27. Özkan S, Enderer M, Turgay M. Diyaliz ve transplantasyonda psikiyatrik morbidite, psikososyal uyum: liyezon psikiyatrisi ekibinin aktiviteleri. Aktüel Tıp Dergisi 1996; 1:21-26.

28. Boyacıoğlu GS. Kadın cinsel işlev bozuklukları. Psikiyatri Dünyası 1999; 2:54-59.

29. Özmen E. Cinsel mitler ve cinsel işlev bozuklukları. Psikiyatri Dünyası 1999; 2:49-53.

30. Ünlüoğlu G, Özden A, İnce E. Diyaliz hastalarının bilgilendirilme gereksinimleri. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 1997;3-4:125-130.