Suat EKİNCİ, BEDRİYE ÖNCÜ ÇETİNKAYA, Saynur CANAT

Erişkin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu: eş tanı ve işlevsellik

Amaç: Çocuklukta başlayan ve erişkin dönemde de sürdüğü bilinen dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda (DEHB) belirtilerin şiddeti büyümeyle birlikte azalsa veya belirtiler şekil değiştirse de, işlevsellikteki sorunlar sürmektedir. Bu çalışmanın amacı, DEHB tanısı konan erişkinlerde eş tanı yaygınlığını ve işlevsellik düzeyini araştırmaktır. Yöntem: DSM-IV TR tanı ölçütlerine göre DEHB tanısı konan 40 erişkin hasta (18-44 yaş aralığı, %52 erkek, yaş ort. 26.5±8.6) ve bu hastalarla yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilmiş 40 sağlıklı kontrol (18-36 yaş aralığı, %55 erkek, yaş ort. 25±4.51) değerlendirmeye alınmıştır. DEHB olguları ve kontrol grubuna Sosyodemografik Veri Formu, SCID-I, Wender Utah Derecelendirme Ölçeği, Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği, Hamilton Anksiyete Derecelendirme Ölçeği, Young Mani Derecelendirme Ölçeği, Sosyal Uyum Kendini Değerlendirme Ölçeği, SCL-90 (Belirti Tarama Ölçeği) uygulanmıştır. DEHB tanısı açısından olgular ikinci bir uzman tarafından değerlendirilmiştir. Bulgular: DEHB’li erişkinlerde SCID-I ile saptanan eş tanı oranları oldukça yüksekti. En sık rastlanan eş tanı grubu duygudurum bozukluklarıydı (%50) (%22.5 majör depresyon, %22.5 bipolar bozukluk, %5 distimik bozukluk). Bunu yaygın anksiyete bozukluğu (%22.5), obsesif kompulsif bozukluk (%7.5) ve panik bozukluğu (%7.5) izlemektedir. Çocukluk çağında DEHB belirtileri şiddetli olanların erişkin dönemde işlevsellik düzeylerinin daha düşük olduğu saptanmıştır. DEHB alt tipleri arasında ölçek puanları ve işlevsellik bakımından farklılık saptanmamıştır. Sonuç: DEHB’ye erişkin dönemde eksen-I tanıları oldukça sık eşlik etmekte ve bu olguların işlevselliği de olumsuz etkilenmektedir. Erişkin DEHB olan hastaların eş tanılar yönünden değerlendirilmesi ve bu olguların DEHB açısından tedavisiz kalmaması önemlidir. (Anadolu Psikiyatri Dergisi 2011; 12:185-191)

Adult attention deficit hyperactivity disorder: comorbidity and functioning

Objective: It is known that adult attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) starts in childhood and goes on in adulthood. Although the severity of the symptoms in ADHD decreases by growing up or symptoms change their form, problems in functioning go on. The aim of this study is to search comorbidity and functioning degree in adults with ADHD. Methods: According to DSM-IV TR diognosis criteria, 40 adult patients with ADHD (aged between 18-44, 52% male, mean age: 26.5±8.6) and 40 healty controls (aged between 18-36, 55 % male, average age: 25±4.51) matched with those in terms of age and sex are taken into evaluation. Sociodemographic Data Form, SCID I, Wender Utah Rating Scale, Hamilton Depression Rating Scale Hamilton Anxiety Rating Scale, Young Mani Rating Scale, Social Adaptation Self-Assessment Scale, SCL-90 (Symptom Check-List) are applied to whom with ADHD and the control group. Cases are evaluated by a second expert in terms of ADHD diagnosis. Results: Comorbidity rate in adults with ADHD, which is determined with SCID-I, is rather high. Comorbidity group found most are mood disorders (50%) (22.5% major depression, 22.5% bipolar disorder, 5% distimic disorder). This is followed by common anxiety disorder (22.5%), obsessive compulsive disorder (7.5%) and panic disorder (7.5%). It is found that functioning degree of the ones whose ADHD sypmtoms are severe in childhood is lower in adulthood. Among ADHD subtypes, any difference is not found in terms of scale points and functioning. Conclusion: ADHD is frequently accompanied with axis I diognosis in adulthood and functioning of these cases are affected negatively. It is very important to evaluate the patients whose ADHD goes on in adulthood in terms of comorbidity and to cure of whom in terms of ADHD. (Anatolian Journal of Psychiatry 2011; 12:185-191)

PDF

___

1. Wender PH. Attention deficit hyperactivity disorder in adults. New York, Oxford University Press, 1995, p.122-143.
2. McGough JJ, Smalley SL, McCracken JT, Yang M, Del'Homme M, Lynn DE, et al. Psychiatric comorbidity in adult attention deficit hyperactivity disorder: findings from multiplex families. Am J Psychiatry 2005; 162: 1621-1627.
3. Secnik K, Swensen A, Lage MJ. Comorbidities and costs of adult patients diagnosed with attention-deficit hyperactivity disorder. Pharmacoeconomics 2005; 23:93-102.
4. Torgersen T, Gjevan B, Rasmussen K. ADHD in adults: A study of clinical characteristics, impairment and comorbidity. Nord J Psychiyatry 2006; 60:38-43.
5. Milberger S, Biederman J, Faraone SV, Murphy J, Ysuang MT. Attention deficit hyperactivity disorder and comorbid disorders: issues of overlapping symptoms. Am J Psychiatry 1995; 152:1793-1799.
6. First MB, Spitzer RL, Gibbon M, Willams JBW, Benjamin LS. Structured Clinical Interview for DSM IV axis I Disorders (SCID-I), Clinical Version. Washington D.C., American Psychiatric Press, 1997.
7. Çorapçıoğlu A, Aydemir O, Yıldız M, Esen Danacı A, Köroğlu E. DSM IV Eksen I bozuklukları için yapılandırılmış klinik görüşmenin Türkçeye uyarlanması ve güvenilirlik çalışması. İlaç ve Tedavi Dergisi 1999; 12:33-36.
8. Ward MF, Wender PH, Reimherr FW. The Wender Utah Rating Scale: An aid in the retrospective diagnosis of childhood attention deficit hyperactivity disorder. Am J Psychiatry 1993; 50:885-890.
9. Öncü B, Ölmez Ş, Şentürk V. Wender-Utah Derecelendirme Ölçeği Türkçe formunun erişkin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda geçerlik ve güvenilirlik çalış-ması. Türk Psikiyatri Dergisi 2005; 16:252-259.
10. Hamilton M. A rating scale for depression. Journal of Neurology, Neurosurgery, Psychiatry 1960; 23:56-62.
11. Akdemir A, Örsel S, Dağ İ, İşcan N, Özbay H. Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeğinin geçerliliği, güvenilirliği ve klinikte kullanımı. 3P Dergisi 1996; 4:251-259.
12. Hamilton M. The assesment of anxiety states by rating. Br J Med Psychol 1959; 32:50-55.
13. Yazıcı MK, Demir B, Tanrıverdi N, Karaağaoğlu E, Yolaç P. Hamilton Anksiyete Değerlendirme Ölçeği: Değerlendiriciler arası güvenirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 1998; 9:114-117.
14. Young RC, Bigss T, Ziegler A. Rating Scale for mania: realiability, validity and sensitivity. Br J Psychiatry 1978; 133:429-435.
15. Karadağ F, Oral ET, Aran Yalçın F, Erten E. Young Mani Derecelendirme Ölçeğinin Türkiye’de geçerlilik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2001; 13:107-114.
16. Derogatis LR. SCL-90: Administration, scoring and procedure manual-I for the revised version. Baltimore, MD, John Hopkins Univ. Clinical Psychometrics Unit, 1977.
17. Dağ İ. Belirti tarama listesinin (SCL-90-R) üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Türk Psikiyatri Dergisi 1991; 2:5-12.
18. Bosc M, Dubini A, Polin V. Development and validation of a Social Functioning Scale, the Social Adaptation Self-Evaluation Scale. Euro Neuropyschopharmacol 1997; 7(Suppl.1):57-70.
19. Akkaya C, Sarandöl A, Esen Danacı A, Sivrioğlu YE, Kaya E, Kırlı S. Sosyal Uyum Kendini Değerlendirme Ölçeği (SUKDÖ) Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2008; 19:292-299.
20. Murphy K, Barkley RA. Attention deficit hyperactivity disorder adults: comorbidities and adaptive impairments. Compr Psychiatry 1996; 37:393-401.
21. Biederman J, Wilens T, Mick E, Milberger S, Spencer TJ, Faraone SV. Psychoactive substance use disorders in adults with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD): effects of ADHD and psychiatric comorbidity. Am J Psychiatry 1995; 152:1652-1658.
22. Millstein RB, Wilens TE, Biederman J, Spencer TJ. Presenting ADHD symptoms and subtypes in clinically refered adults with ADHD. J Atten Dis 1997; 2:159-166.
23. Kessler RC, Adler L, Barkley R, Biederman J, Conners CK, Demler O. The prevalence and correlates of adult ADHD in the United States: results from the National Comorbidity Survey Replication. Am J Psychiatry 2006; 163:716-723.
24. Biederman J, Faraone SV, Spencer TJ. Patterns of psychiatric comorbidity, cognition and psychosocial functioning in adults with attention deficit hyperactivity disorder. Am J Psychiatry 1993; 150:1792-1798.
25. Pary R, Lewis S, Matuschka PR, Rudzinskiy, Safi M, Lippmann S. Attention deficit hyperactivity disorder in adults. Ann Clin Psychiatry 2002; 14:105-111.
26. Shekim WO, Asarnow RF, Hess E, Zaucha K, Wheeler N. A clinical and demographic profile of a sample of adults with attention deficit hyperactivity disorder, residual state. Compr Psychiatry 1990; 31:416-425.
27. Schubiner H, Tzelepis A, Milberger S, Lockhart N, Kruger M, Kelley BJ, et al. Prevalence of attentiondeficit/hyperactivity disorder and conduct disorder among substance abusers. J Clin Psychiatry 2000; 61:244-251.
28. Fayyad J, de Graff R, Kessler R, Alonso J, Angermeyer M, Demyttenaere K. Cross-national prevalence and correlates of adult attention deficit hyperactivity disorder. Br J Psychiatry 2007; 190:402-409.