İBRAHİM TAYMUR, M. Hakan TÜRKÇAPAR, Kadir ÖZDEL, A. Emre SARGIN, Lale ÇALIŞGAN, Erkut ZAMKI, Başak DEMİREL

Endüstriyel bir patlama sonrasında gelişen akut stres bozukluğu ve TSSB'deki sosyodemografik ve bilişsel risk etkenleri

Amaç: Şubat 2011de Ankaradaki bir sanayi bölgesinde ölü ve yaralıların olduğu bir patlama gerçekleşmiştir. Çalış- manın amacı bu patlamaya maruz kalmış kişilerde akut stres bozukluğu (ASB) ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) oranlarının belirlenmesi, ASB veya TSSB gelişen kişilerin kişilik örüntüleriyle ilgili bilişsel inançlarının değer- lendirilmesi ve böylece TSSB gelişmesinde risk etkeni olabilecek sosyodemografik ve bilişsel inançların saptanması- dır. Yöntem: Çalışmaya, patlamanın gerçekleştiği iş yerine ait fabrika binası ve yakınındaki dört ayrı iş yerinde bulu- nan 197 kişi alınmıştır. Katılımcılara patlamadan sonraki birinci ayda sosyodemografik veri formu, Kişilik İnanç Ölçeği Kısa Türkçe Formu, klinisyen tarafından uygulanan TSSB Ölçeği uygulanmıştır. Katılımcıların psikiyatrik tanılarını saptamak için, DSM-IV eksen-I bozuklukları için yapılandırılmış klinik görüşme (SCID-I) uygulanmıştır. Bulgular: Katı- lımcıların %37.1inde travmaya bağlı ASB, %13.7sinde TSSB saptanmıştır. Majör depresif bozukluk öyküsüne sahip olma, travmada fiziksel zarar görme, ölen ve yaralananlar arasında tanıdık olması, olay yerinin merkezinde olma ve ölü görme TSSB gelişiminde risk etkeni olarak değerlendirilmiştir. TSSB gelişen bireylerde obsesif kompulsif kişilik inançları, ASB gelişen bireylerde çekingen kişilik inançları istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuş- tur. Sonuç: Patlama sonrasında ASB ve TSSB gibi psikopatolojiler yüksek oranda saptanmıştır. ASB için geçirilmiş yaygın anksiyete bozukluğu, TSSB için majör depresyon birlikteliği sıktır. Travma sonrası stresle ilişkili belirtiler gelişti- ren kişilerde bağımlı ve obsesif kişilik özelliklerinin daha sık bulunduğu gözlenmiştir. Veriler ASB ve TSSB gelişiminde kişilikle ilgili özgül bazı inançların önemli olabileceğini göstermiştir.

Sociodemograhic and cognitive risk factors for acute stress disorder and PTSD after an industrial explosion

Objective: There have been deaths and casualties in an explosion which happened in an industrial region in Ankara in February 2011. The aim of this study is to determine the prevalence of acute stress disorder (ASD), and post- traumatic stress disorder (PTSD), to assess the cognitive beliefs about their personalities and to determine the sociodemographic variables and cognitive beliefs which can be the risk factors for PTSD. Methods: One hundred and ninety-seven individuals, who were present at the factory building where the explosion happened and at the four offices nearby, were included in the study. Sociodemographic information form, Personality and Belief Questionnaire- Short Version, clinician administered Post-Traumatic Stress Disorder Scale were applied to the participants one month after the explosion. The psychiatric assessments were done using the structured clinical interview for DSM-IV axis-1 disorders (SCID-I). Results: The prevalence of ASD and PTSD were 37.1% and 13.7% respectively. Having major depressive disorder before the incident, physical injury, acquaintances among the dead and the injured, being in the centre of the incident and seeing dead bodies were detected as risk factors for PTSD. Obsessive-compulsive personality beliefs in PTSD and avoidant personality beliefs in ASD were found higher statistically. Conclusion: ASD and PTSD was detected common after the explosion. Generalized anxiety disorder in the past for ASD, and major de-

PDF

___

1. DSM-IV Amerikan Psikiyatri Birliği. Mental Bozuk lukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı. Dördüncü baskı (DSM-IV), Amerikan Psikiyatri Birliği, Washington DC, 1994, E Köroğlu (Çev.), Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 1995, s.565-577.
2. Perkonigg A, Kessler RC, Storz S, Wittchen HU. Traumatic events and post-traumatic stress disorder in the community: Prevalence, risk factors and co- morbidity. Acta Psychiatr Scand 2000; 101:46-59.
3. Kessler RC, Sonnega A, Bromet E. Posttraumatic stress disorder in the national comorbidity survey. Arch Gen Psychiatry 1995; 52:1048-1060.
4. Davidson JR, Hughes D, Blazer DG, George LK. Post-traumatic stres disorder in the community: an epidemiological study. Psychol Med 1991; 21:713-721.
5. Southwick SM, Yehuda R, Giller EL Jr. Personality disorders in treatment-seeking combat veterans with posttraumatic stress disorder. Am J Psychiatry 1993; 150:1020-1023.
6. Horowitz MJ, Wilner N, Kaltreider N, Alvarez W. Signs and symptoms of posttraumatic stress disor- der. Arch Gen Psychiatry 1980; 37:85-92.
7. Ehlers A, Clark D. A cognitive model of posttrauma- tic stress disorder. Behav Res Ther 2000; 38:319-345.
8. Foa EB, Rothbaum BO. Treating the trauma of rape: Cognitive-behavioral therapy for PTSD. New York, Guilford Press, 1998.
9. Brewin CR, Dalgleish T, Joseph S. A dual represen- tation theory of post traumatic stress disorder. Psychol Rev 1996; 103:670-686.
10. Flatten G, Wälte D, Perlitz V. Self-efficacy in acutely traumatized patients and the risk of developing a posttraumatic stress syndrome. Psychosoc Med 2008; 5:5:1-8.
11. Janoff-Bulman, R. Shattered assumptions: Towards a new psychology of trauma. New York, Free Press, 1992.
12. Beck AT, Beck JS. The Personality Belief Question- naire. Unpublished assessment instrument. The Beck Institute for Cognitive Therapy and Research, Bala Cynwyd, Pennsylvania, 1991.
13. Butler AC, Cohen LH. Beck AT. The Personality Belief Questionnaire-Short Form: development and preliminary findings. Cogn Ther Res 2007; 31:357-370.
14. Taymur İ, Türkçapar MH, Örsel S, Sargın AE, Akko- yunlu S. Kişilik İnanç Ölçeği-Kısa Formunun (KİÖ- KTF) Türkçe çevirisinin üniversite öğrencile-rinde geçerlilik, güvenilirliği. Klinik Psikiyatri Dergisi 2011; 14:199-209.
15. Blake DD, Weathers FW, Nagy LM. The devel- opment of a Clinician-Administered PTSD Scale. J Trauma Stress 1995; 8:75-90.
16. Aker AT, Özeren M, Başoğlu M. Klinisyen tarafın- dan uygulanan travma sonrası stres bozukluğu ölçeği: (TSSB-Ö) geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 1999; 10:286-293.
17. First MB, Spitzer RL, Gibbon M, Williams JBW. Structured Clinical Interview for DSM-IV Axis I Dis- orders (SCID-I), Clinical Version. Washington DC, American Psychiatric Press, 1997.
18. Galea S, Nandi A, Vlahov D. The epidemiology of post-traumatic stress disorder after disasters. Epidemiol Res 2005; 27:78-91.
19. Hull AM, Alexander DA, Klein S. Survivors of the Piper Alpha oil platform disaster: long-term follow- up study. Br J Psychiatry 2002; 181:433-438.
20. Selly C, King E, Peveler R, Osola K, Martin N, Thompson C. Post-traumatic stress disorder symp- toms and the Clapham rail accident. Br J Psychiatry 1997; 171:478-482.
21. Carlier IV, Gersons BP. Stress reactions in disaster victims following the Bijlmermeer plane crash. J Trauma Stres 1997; 10:329-335.
22. Gabriel R, Ferrando L, Cortón ES, Mingote C, García-Camba E, Liria AF, et al. Psychopathological consequences after a terrorist attack: an epidemio- logical study among victims, the general population, and police officers. Eur Psychiatry 2007; 22:339- 346.
23. Quarantini LC, Netto LR, Andrade-Nascimento M, Almeida AG, Sampaio AS, Miranda-Scippa A, et al. Comorbid mood and anxiety disorders in victims of violence with posttraumatic stress disorder. Rev Bras Psiquiatr 2009; 31(Suppl.2):S66-S76.
24. Nixon RD, Resick PA, Nishith P. An exploration of comorbid depression among female victims of inti- mate partner violence with posttraumatic stress dis- order. J Affect Disord 2004; 82:315-320.
25. Eşsizoğlu A, Yaşan A, Bülbül İ, Önal S, Yıldırım EA, Aker T. Bir terörist saldırı sonrasında travma sonra- sı stres bozukluğu gelişimini etkileyen risk faktörleri. Türk Psikiyatri Dergisi 2009; 20:118-126.
26. Njenga FG, Nicholls PJ, Nyamai C, Kigamwa P, Davidson JR. Post-traumatic stress after terrorist attack: psychological reactions following the US embassy bombing in Nairobi: Naturalistic study. Br J Psychiatry 2004; 185:328-333.
27. Yule W, Bolton D, Udwin O. The long-term psycho- logical effects of a disaster experienced in adoles- cence: I. The incidence and course of PTSD. J Child Psychol Psychiatry 2000; 41:503-511.
28. Bennett SA, Beck JG, Clapp JD. Understanding the relationship between posttraumatic stress disorder and trauma cognitions: The impact of thought cont- rol strategies. Behav Res Ther 2009; 47:1018-1023.
29. Cloninger CR, Svrakic DM. Personality disorders. BJ Sadock, VA Sadock (Eds), Comprehensive Text- book of Psychiatry, seventh ed., Philadelphia, Lippincott Williams & Wilkins, 2000, p.1723-1764.
30. Sumer N, Karanci AN, Berument SK, Gunes H. Per- sonal resources, coping self-efficacy, and quake exposure as predictors of psychological distress following the 1999 earthquake in Turkey. J Trauma Stress 2005; 18:331-342.
31. Foa EB, Ehlers A, Clark DM, Tolin DF, Orsillo SM. The Posttraumatic Cognitions Inventory (PTCI): development and validation. Psychol Assess 1999; 11:303-314.
32. Yetkiner DY. Posttraumatic Cognitions Inventory (Travma Sonrası Bilişler Ölçeği) Türkçe Uyarlama ve Üniversite Öğrencileri Üzerinde Geçerlik Güve- nirlik Çalışması. Yayınlanmamış Tez, Kocaeli Üni- versitesi Sağlik Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli, 2010.
33. Bollinger AR, Riggs DS, Blake DD, Ruzek JI. Prevalence of personality disorders among combat veterans with posttraumatic stress disorder. J Trauma Stress 2000; 13:255-270.
34. Beck AT, Freeman A, Davis DD, and associates (Eds.). Cognitive Therapy of Personality Disorders. Second ed., New York, Guilford Press, 2004.