Conners Ana-Baba Derecelendirme Ölçeği-Yenilenmiş Uzun Formunun KKTC ilkokul öğrencileri için psikometrik özelliklerinin incelenmesi

Amaç: Bu çalışmada, başta dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olmak üzere çocuklarda sorunlu davra-nışları değerlendiren Conners Ana-Baba Derecelendirme Ölçeği-Yenilenmiş Uzun (CADÖ-YU) Formunun KKTC ilkokul öğrencileri için psikometrik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Seçkisiz tabakalı örnekleme yoluyla 1.-5. sınıfa giden 469 çocuğun ana-babalarından elde edilen veriler üzerinde doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Yapı geçerliliğini test etmenin bir diğer yolu olarak alt ölçekler arasındaki ilişkiler Pearson korelasyon yöntemi ile değerlendirilmiştir. CADÖ-YU’nun ayırt ediciliğini değerlendirmek için DEHB’li ve hiçbir tanı konmayan iki farklı gruptan elde edilen puan ortalamaları t-testi ile karşılaştırılmıştır. CADÖ-YU alt ölçek puanlarının iç tutarlılığı Cronbach alfa katsayısı ile değerlendirilmiştir. CADÖ-YU’nun alt ölçeklerinin test-tekrar test güvenirliği dört hafta arayla t-testi analizi ile incelenmiştir. Madde analizi iki şekilde yapılmıştır. CADÖ-YU’nun iç tutarlılığını göstermek amacıyla her alt ölçek için madde-toplam puan korelasyonu hesaplanmış ve %27 alt-üst gruplar t- testi ile karşılaş-tırılmıştır. Sonuçlar: DFA, ölçeğin özgün formunda olduğu gibi yedi boyutlu bir yapıda olduğunu ortaya koymuştur. Alt ölçekler arasındaki korelasyonların 0.13-0.73 arasında olduğu bulunmuştur. Madde analizleri tüm alt ölçeklerin tümünün iç tutarlılıklarının yüksek olduğunu göstermiştir. Ölçeğin DEHB’li olan ve olmayan grupları ayırt ettiği; CADÖ-YU’nun alt ölçeklerinin Cronbach alfa katsayılarının 0.57-0.90, test-tekrar test güvenilirlik değerlerinin 0.34-0.73 arasında olduğu belirlenmiştir. Tartışma: Bulgular, CADÖ-YU’nun KKTC toplumu için DEHB’yi belirlemede tanıya yardımcı bir araç olarak kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu göstermektedir.

Investigation of psychometric properties of Conners’ Parent Rating Scale Long Form-Revised for primary school students in TRNC

Objective: The purpose of this study was to investigate the psychometric properties of Conners’ Parent Rating Scale Long Form-Revised (CPRS-RL), which is used for assessing behavioral problems especially attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) among children, for primary school students in TRNC. Methods: Confirmatory factor analysis (CFA) was performed for the data which was obtained by random stratified sampling from the parents of 469 children who attended 1st-5th grade of primary school. The relationships between subscales were investigated by using Pearson’s correlation as another method of testing the structure validity. The mean scores obtained from two groups with diagnose of ADHD and without any diagnose were compared by t-test analysis to show discriminant validity of CPRS-RL. The internal consistency of the CPRS-RL subscales’ scores was evaluated with Cronbach’s alpha. Test-retest reliability of CPRS-RL’ subscales were examined with t-test analysis at a 4 week interval. Item analysis of CPRS-RL was conducted in two ways. The item-total score correlation was calculated and the 27% sub-upper group difference were compared by t-test for each subscale in order to demonstrate the internal consistency of CPRS-RL. Results: CFA resulted in seven factors which is the same factor structure as the original form. Correlations between subscales were found as 0.13-0.73. Item analyzes showed that all subscales had high internal consistency. It was found that the scale could discriminate the groups with and without diagnose of ADHD; the Cronbach’s alpha coefficients of the CPRS-RL’s subscales were between 0.57-0.90 and test-retest reliability values were between 0.34-0.73. Conclusion: The results of the analysis show that CPRS-RL is a valid and reliable instru-ment for TRNC population.

PDF

___

1. Feldman HM, Reiff MI. Attention deficit-hyperac-tivity disorder in children and adolescents. N Engl J Med 2014; 370(9):838-846.

2. Biederman J. Attention-deficit/hyperactivity disor-der: a selective overview. Biol Psychiatry 2005; 57(11):1215-1220.

3. Ercan ES, Kandulu R, Uslu E, Ardic UA, Yazici KU, Basay BK, et al. Prevalence and diagnostic stability of ADHD and ODD in Turkish children: a 4-year longitudinal study. Child Adolesc Psychi-atry Ment Health 2013; 7:30.

4. Erşan EE, Doğan O, Doğan S, Sümer H. The distribution of symptoms of attention-deficit/hyper- activity disorder and oppositional defiant disorder in school age children in Turkey. Eur Child Adolesc Psychiatry 2004; 13(6):354-361.

5. Gül N, Tiryaki A, Kültur SEC, Topbaş M, Ak I. Prevalence of attention deficit hyperactivity disor-der and comorbid disruptive behavior disorders among school age children in Trabzon. Bulletin of Clinical Psychopharmacology 2010; 20(1):50-56.

6. Güler AS, Scahill L, Jeon S, Taşkın B, Dedeoğlu C, Ünal S, et al. Use of multiple informants to identify children at high risk for ADHD in Turkish school-age children. J Atten Disord 2017; 21(9):764-775.

7. Özaslan TU, Bilaç Ö. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu epidemiyolojisi. Türkiye Klinikleri J Child Psychiatry-Special Topics 2015; 1(1):1-5.

8. Spencer TJ, Biederman J, Mick E. Attention-deficit/hyperactivity disorder: diagnosis, lifespan, comorbidities, and neurobiology. J Pediatr Psychol 2007; 32(6):631-642.

9. Willcutt EG. The prevalence of DSM-IV attention-deficit/hyperactivity disorder: a meta-analytic re-view. Neurotherapeutic 2012; 9(3):490-499.

10. Amerikan Psikiyatri Birliği. DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı. Beşinci baskı, Ankara: Hekim-ler Yayın Birliği, 2014.

11. WHO. Constitution of World Health Organization: International Classification of Diseases for Mortality and Morbidity Statistics 2018, 11th Revi-sion. Retrieved from https://icd.who.int/browse11/ l-m/en#/http%3a%2f%2fid.who.int%2ficd%2 fentity%2f821852937 (Access date: 25.09.2019).

12. Şenol S. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu. FÇ Çetin (Ed.), Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Temel Kitabı, üçüncü baskı, Ankara: Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Derneği Yayınları, 2008, s.293-311.

13. Amerikan Psikiyatri Birliği. DSM-IV-TR Tanı Ölçüt-leri Başvuru El Kitabı. İkinci baskı, Ankara: Hekim-ler Yayın Birliği, 2001.

14. Ercan ES, Bilaç Ö, Özaslan TU, Rohde LA. Is the prevalence of ADHD in Turkish elementary school children really high? Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2015; 50(7):1145-1152.

15. Alizadeh H, Armion E, Coolidge FL, Flores ZD, Sutton CE. The prevalence of attention-deficit/ hyperactivity disorder among primary school students in an Iranian rural region. Psychology 2015; 6(03):263-268.

16. Normand S, Ambrosoli J, Guiet J, Soucisse MM, Schneider BH, Maisonneuve M-F, et al. Behaviors associated with negative affect in the friendships of children with ADHD: An exploratory study. Psychiatry Res 2017; 247:222-224.

17. Conners CK. Clinical use of rating scales in diag-nosis and treatment of attention-deficit/hyperac-tivity disorder. Pediatric Clinics 1999; 46(5):857-870.

18. Collett BR, Ohan JL, Myers KM. Ten-year review of rating scales. V: scales assessing attention-deficit/hyperactivity disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2003; 42(9):1015-1037.

19. Kaner S, Büyüköztürk Ş, İşeri E, Ak A, Özaydın L. Conners Öğretmen Dereceleme Ölçeği-Yenilen-miş/Uzun: Türk çocukları için psikometrik özellik-lerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi 2011; 14(3):150-163.

20. Kaner S, Büyüköztürk Ş, İşeri E, Ak A, Özaydın L. Conners ana-baba dereceleme ölçeği yenilenmiş uzun formu: Faktör yapısı, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2011; 18(1):45-58.

21. Conners CK, Sitarenios G, Parker JD, Epstein JN. The revised Conners' Parent Rating Scale (CPRS-R): factor structure, reliability, and criterion validity. J Abnorm Child Psychol 1998; 26(4):257-268.

22. Khushabi K, Pour-Etemad H, Mohammadi M, Mohammadkhani P. The prevalence of ADHD in primary school students in Tehran. Medical Journal of the Islamic Republic of Iran (MJIRI) 2006; 20(3):147-150.

23. Venkata JA, Panicker AS. Prevalence of attention deficit hyperactivity disorder in primary school children. Indian J Psychiatry 2013; 55(4):338-342.

24. Kara H, Bodur Ş, Çetinkaya M, Kara K, Tulacı ÖD. Assessment of relationship between comorbid oppositional defiant disorder and recognition of emotional facial expressions in children with atten-tion-deficit/hyperactivity disorder. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology 2017; 27(4):329-336.

25. Kapçı EG, Artar M, Avşar V, Daşcı E, Çelik EG. İlkokula beş ve altı yaşında başlayan çocukların ruhsal ve sosyal gelişim ile akademik benlik algı-ları açısından karşılaştırılması. Ankara Üniversi-tesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 2016; 48(2):185-202.

26. Tarakçıoğlu MC, Kadak MT, Gürbüz GA, Poyraz BÇ, Erdoğan F, Aksoy UM. Evaluation of the relationship between attention deficit hyperactivity disorder symptoms and chronotype. Archives of Neuropsychiatry 2018; 55(1):54-58.

27. Huss M, Newcorn J, Connor D, Hervás A, Werner-Kiechle T, Robertson B. Efficacy of guanfacine extended release in children and adolescents with ADHD and comorbid oppositional defiant disorder. 30th European College of Neuropsychopharma-cology Congress (2-5 September 2017, Paris). Retrieved from https://www.ecnp.eu/presentation pdfs/71/P.7.d.014.pdf (Access date: 25.09.2019).

28. Kader AAA, Mohamed NA, Amin OR, El Sayed BB, Halawa IF. Quantitative electroencephalo-graphic changes in attention deficit hyperactivity disorder children. Egypt J Neurol Psychiatr Neuro-surg 2015; 52(4):270-273.

29. Tsang TW, Kohn MR, Efron D, Clarke SD, Clark CR, Lamb C, et al. Anxiety in young people with ADHD: Clinical and self-report outcomes. J Atten Disord 2015; 19(1):18-26.

30. Sahin N, Altun H, Kurutas EB, Balkan D. Vitamin D and vitamin D receptor levels in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Neuro-psychiatr Dis Treat 2018; 14:581-585.

31. El-Sayed NN, El-Sheikh MM, Khalil SA, El-Ghamry RH, Badawy HAA. Impact of imple-menting a parental training program in the treat-ment of a sample of ADHD children. Middle East Current Psychiatry 2016; 23(2):63-71.

32. Percinel I, Yazici KU, Ustundag B. Iron deficiency parameters in children and adolescents with at-tention-deficit/hyperactivity disorder. Child Psychi-atry & Human Development 2016; 47(2):259-269.

33. Erhart M, Döpfner M, Ravens-Sieberer U, Group BS. Psychometric properties of two ADHD ques-tionnaires: comparing the Conners’ scale and the FBB-HKS in the general population of German children and adolescents-results of the BELLA study. Eur Child Adolesc Psychiatry 2008; 17(1):106-115.

34. Tordjman S, Guignard J-H, Seligmann C, Vanroye E, Nevoux G, Fagard J, et al. Diagnosis of hyper-activity disorder in gifted children depends on observational sources. Gifted Talent Int 2007; 22(2):62-67.

35. Hudziak JJ, Derks EM, Althoff RR, Rettew DC, Boomsma DI. The genetic and environmental contributions to attention deficit hyperactivity dis- order as measured by the Conners’ Rating Scales-Revised. Am J Psychiatry 2005; 162(9): 1614-1620.

36. Miranda A, Soriano M, Fernández I, Meliá A. Emotional and behavioral problems in children with attention deficit-hyperactivity disorder: Impact of age and learning disabilities. Learn Disabi Q 2008; 31(4):171-185.

37. Poblano A, Romero E. ECI-4 screening of atten-tion deficit-hyperactivity disorder and co-morbidity in Mexican preschool children: preliminary results. Arq Neuropsiquiatr 2006; 64(4):932-936.

38. Pendergast LL, Vandiver BJ, Schaefer BA, Cole PM, Murray-Kolb LE, Christian P. Factor structure of scores from the Conners' rating scales-revised among Nepali children. International Journal of School & Educational Psychology 2014; 2(4):261-270.

39. Montiel C, Peña JA, Montiel-Barbero I, Polanczyk G. Prevalence rates of attention deficit/hyper-activity disorder in a school sample of Venezuelan children. Child Psychiatry Hum Dev 2008; 39(3): 311-322.

40. Boztaş İ. Kıbrıs ağzında sesbiçimbilgisel değişme-ler. Dilbilim Araştırmaları Dergisi 1991; 2:11-17.

41. Şahin İ, Şahin C, Öztürk M. Barış harekâtı sonra-sında Türkiye'den Kıbrıs'a yapılan göçler ve tatbik edilen iskân politikası. Electronic Turkish Studies 2013; 8(7):599-630.

42. Arnold PD, Ickowicz A, Chen S, Schachar R. Attention-deficit hyperactivity disorder with and without obsessive-compulsive behaviours: clinical characteristics, cognitive assessment, and risk factors. Can J Psychiatry 2005; 50(1):59-66.

43. Fumeaux P, Mercier C, Roche S, Iwaz J, Bader M, Stéphan P, et al. Validation of the French version of Conners’ Parent Rating Scale revised, short version: Factorial structure and reliability. Can J Psychiatry 2016; 61(4):236-242.

44. Gau SS-F, Soong W-T, Chiu Y-N, Tsai W-C. Psychometric properties of the Chinese version of the Conners’ parent and teacher rating scales-revised: Short form. J Atten Disord 2006; 9(4): 648-659.

45. Schneider BH, Normand S, Soteras de Toro MdP, Santana Gonzalez Y, Guilarte Tellez JA, Carbo-nell Naranjo M, et al. Distinguishing features of Cuban children referred for professional help be-cause of ADHD: Looking beyond the symptoms. J Atten Disord 2011; 15(4):328-337.

46. Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. Yirmi dördüncü baskı, Ankara: Pegem Aka-demi, 2018.

47. Fumeaux P, Mercier C, Roche S, Iwaz J, Stéphan P, Revol O. Validation of the French Version of Conners’ Parent Rating Scale-Revised, Short Form in ADHD-diagnosed children and compari-son with control children. J Atten Disord 2017; doi: 10.1177/1087054717696767.

48. Kaner S, Büyüköztürk S, Iseri E. Conners Ana-baba Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türki-ye stardardizasyon çalışması. NöroPsikiyatri Arşi-vi 2013; 50(2):100-109.