Anne-babaların bağlanma biçimleri ve dikkat eksikliği belirtilerinin DEHB’li çocuklarda sosyal cevaplılığa etkileri

Amaç: Bu çalışmanın amacı, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan okul çağı çocuklarının sosyal cevaplılık sorun düzeylerine anne-babalarının bağlanma biçimleri ve anne-babaların dikkat eksikliği belirti düzey- lerinin etkisini araştırmaktır. Yöntem: DEHB’li 7-12 yaşları arasında 179 çocuk ve anne-babaları araştırmanın örneklemini oluşturdu. Çocukların tanıları Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Çizelgesi ile konuldu. Anne-babalarından Ebeveyn Bağlanma Biçimi Ölçeği, Wender Utah Derecelendirme Ölçeği ve Sosyal Cevaplılık Ölçeğini doldurmaları istendi. Bulgular: Yol analizi sonucunda annelerin kaçıngan ve ikircikli bağlanma düzeylerinin çocukların sosyal cevaplılık sorun düzeyleri üzerine anlamlı artırıcı etkisinin olduğu, annelerin dikkat eksikliği belirtilerinin bu etki üzerine aracılık ettiği gösterildi. Babaların bağlanma biçimi puanlarının ise çocukların sosyal cevaplılık düzeyleri ile ilişkisi saptanmadı. Sonuç: DEHB’li çocuklarda eşlik eden sosyal cevaplılık sorun- larında anne-babaların, özellikle annelerin bağlanma biçimlerinin ve olası dikkat eksikliği belirtilerinin göz önüne alınması önerilmektedir. (Anadolu Psikiyatri Derg 2019; 20(4):651-658)

Effects of parents' attachment styles and attention deficit symptoms on social responsiveness in children with ADHD

Objective: The aim of this study is to investigate the effects of parental attachment styles and parental inatten- tiveness symptoms on social responsiveness problem scores of school age children diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD). Methods: One hundred and seventy-nine children with ADHD diagnosed between 7 and 12 years and their parents were the sample of the study. The Schedule for Affective Disorders and Schizo- phrenia for School-Age Children – Present and Lifetime Version was used to determine the presence of psychiatric disorders in the children. Parents were asked to fill out the Parental Attachment Scale, Wender Utah Rating Scale, and Social Responsiveness Scale. Results: As a result of the path analysis, it was shown that avoidant and ambivalent attachment levels of mothers had a significant increase effect on the levels of social responsiveness of children and mothers' attention deficit symptoms mediated this effect. The attachment style scores of fathers were not correlated with social responsiveness of children. Conclusion: In children with attention deficit hyperactivity disorder comorbid with social responsiveness problems, it is recommended to consider the attachment patterns of parents, especially mothers, and possible attention deficit symptoms. (Anatolian Journal of Psychiatry 2019; 20(6):651-658)

___

  • American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Fifth ed., Arlington: American Psychiatric Publishing, 2013.
  • Kim MJ, Park I, Lim MH, Paik KC, Cho S, Kwon HJ, et al. Prevalence of attention-deficit/hyper-activity disorder and its comorbidity among Korean children in a community population. J Korean Med Sci 2017; 32(3):401-406.
  • Efron D, Sciberras E, Anderson V, Hazell P, Ukoumunne OC, Jongeling B, et al. Functional status in children with ADHD at age 6-8: a controlled community study. Pediatrics 2014; 134:992-1000.
  • Stormont, M. Social outcomes of children with AD/HD: contributing factors and implications for practice. Psychol Sch 2001; 38:521-531.
  • Greene RW, Biederman J, Faraone SV, Ouellette CA, Penn C, Griffin SM. Toward a new psycho-metric definition of social disability in children with attention-deficit hyperactivity disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1996; 35:571-578.
  • Nijmeijer JS, Minderaa RB, Buitelaar JK, Mulligan A, Hartman CA, Hoekstra PJ. Attention-deficit/ hyperactivity disorder and social dysfunctioning. Clin Psychol Rev 2008; 28(4):692-708.
  • Biederman, J. Faraone SV. Attention-deficit hyperactivity disorder. Lancet 2005; 366:237-248.
  • Bowlby J. Attachment and Loss: Separation, Anxiety and Anger. New York: Basic Books, 1973.
  • Hamilton CE. Continuity and discontinuity of attachment from infancy through adolescence. Child Development 2000; 7:690-694.
  • Nakash-Eisikovits O, Dutra L, Westen D. Relation-ship between attachment patterns and personality pathology in adolescents. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2002; 41:1111-1123.
  • Görgün S, Tiryaki A, Topbaş M. Üniversite öğren-cilerinde madde kullanma ve anne babaya bağlanma biçimleri. Anadolu Psikiyatri Derg 2010; 11:305-312.
  • Clarke L, Ungerer J, Chahoud K, Johnson S, Stiefel I. Attention deficit hyperactivity disorder is associated with attachment insecurity. Clin Child Psychol Psychiatry 2002; 7:179-198.
  • Pinto C, Turton P, Hughes P, White S, Gillberg C. ADHD and infant disorganized attachment: a pro-spective study of children nextborn after stillbirth. J Atten Disord 2006; 10:83-91.
  • Green J, Stanley C, Peters S. Disorganized attachment representation and atypical parenting in young school age children with externalizing disorder. Attach Human Dev 2007; 9:207-222.
  • Storebo OJ, Darling Rasmussen P, Simonsen E. Association between insecure attachment and ADHD: environmental mediating factors. J Atten Disord 2016; 20(2):187-196.
  • Pazvantoğlu O, Karabekiroğlu K, Sarısoy G, Baykal S, Zabun Korkmaz I, Akbaş S, ve ark. Erişkin DEHB ve bağlanma biçimi ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Derg 2011; 12:274-279.
  • Ayaz AB, Ayaz M, Yazgan Y. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler. Turk Psikiyatri Derg 2013; 24:101-110.
  • Burcu Ayaz, A, Gökçe S, Gümüştaş F, Ayaz M. Symptoms of autism spectrum disorder in sub-types of attention-deficit/hyperactivity disorder. J Intellect Dev Dis 2014; 39(3):290-297.
  • Kaufman J, Birmaher B, Brent D, Rao UMA, Flynn C, Moreci P, et al. Schedule for affective disorders and schizophrenia for school-age children-present and lifetime version (K-SADS-PL): initial reliability and validity data. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1997; 36(7):980-988.
  • Gökler B, Ünal F, Pehlivantürk B. Okul çağı çocuk-ları için duygulanım bozuklukları ve şizofreni çizel-gesi -şimdi ve yaşam boyu şekli- Türkçe uyarla-masının geçerlik ve güvenirliği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2004; 3(Suppl.11):109-116.
  • Dereboy Ç, Şenol S, Şener Ş ve Dereboy F. Conners anababa derecelendirme ölçeği uyarla-ma çalışması. X. Ulusal Psikoloji Kongresi, 1998, Ankara.
  • Hazan C, Shaver PR. Romantic love concep-tualized as an attachment process. J Pers Soc Psychol 1987; 52:511-524.
  • Mikulincer M, Shaver PR, Gillath O, Nitzberg RA. Attachment, caregiving, and altruism: boosting attachment security increases compassion and helping. J Pers Soc Psychol 2005; 89:817-839.
  • Kesebir S, Kökçü F, Dereboy F. Erişkin bağlanma biçimi ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Yeni Sempozyum Dergisi 2012; 50:99-104.
  • Ward MF, Wender PH, Reimherr FW. The Wender Utah Rating Scale: An aid in the retro-spective diagnosis of childhood attention deficit hyperactivity disorder. Am J Psychiatry 1993; 150(6):885-890.
  • Öncü B, Ölmez Ş, Şentürk V. Wender-Utah Derecelendirme Ölçeği Türkçe Formunun Erişkin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu’nda Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması. Turk Psikiyatri Derg 2005; 16(4):252-259.
  • Constantino JN, Davis SA, Todd RD, Schindler MK, Gross MM, Brophy SL, et al. Validation of a brief quantitative measure of autistic traits: Com-parison of the social responsiveness scale with the autism diagnostic interview-revised. J Autism Dev Disord 2003; 33:427-433.
  • Ünal S, Güler AS, Dedeoğlu C, Taşkın B, Yazgan Y. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı olan klinik örneklemde sosyal karşılıklılık: Okul örnekleminden elde edilen kontrol grubu ile karşı-laştırma. Poster bildirisi. 19. Ulusal Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kongresi, 2009, Hatay.
  • Reiersen AM, Constantino JN,‐Volk HE, Todd RD. Autistic traits in a population based ADHD twin sample. J Child Psychol Psychiatry 2007; 48(5):464-472.
  • Cholemkery H, Kitzerow J, Rohrmann S, Freitag CM. Validity of the social responsiveness scale to differentiate between autism spectrum disorders and disruptive behaviour disorders. Eur Child Adolesc Psychiatry 2014; 23(2):81-93.
  • Tseng WL, Kawabata Y, Gau SS. Social adjust-ment among Taiwanese children with symptoms of ADHD, ODD, and ADHD comorbid with ODD. Child Psychiatry Hum Dev 2011; 42(2):134-151.
  • Lifford KJ, Harold GT, Thapar A. Parent-child rela-tionships and ADHD symptoms: A longitudinal analysis. J Abnorm Child Psychol 2008; 36:285-296.
  • Dallos R, Smar C. An exploration of family Dyna-mics and attachment strategies in a family with ADHD/conduct problems. Clin Child Psychol Psychiatry 2011; 16:535-550.
  • Karabekiroglu K, Rodopman-Arman A. Parental attachment style and severity of emotional/be-havioral problems in toddlerhood. Nöro-Psikiyatri Arşivi 2011; 48:147-154.
  • Seco FL, Mundo-Cid P, Aguado-Gracia J, Gaviria-Gómez AM, Acosta-García S, Martí-Serrano S, et al. Insecure maternal attachment is associated with depression in ADHD children. Atten Defic Hyperact Disord 2016; 8(4):189-196.
  • Kissgen R, Franke S. An attachment research perspective on ADHD. Neuropsychiatrie 2016; 30(2):63-68.
  • Al-Yagon M, Forte D, Avrahami L. Executive func-tions and attachment relationships in children with ADHD: Links to externalizing/internalizing prob-lems, social skills, and negative mood regulation. J Atten Disord 2017 Sep 1:1087054717730608.
  • Faraone SV, Perlis RH, Doyle AE, Smoller JW, Goralnick JJ, Holmgren MA, et al. Molecular gene-tics of attention-deficit/hyperactivity disorder. Biol Psychiatry 2005; 57:1313-1323.
  • Mikami AY, Jack A, Emeh CC, Stephens HF. Parental influence on children with attention-deficit/hyperactivity disorder: I. Relationships be-tween parent behaviors and child peer status. J Abnorm Child Psychol 2010; 38:721-736.
  • Griggs MS, Mikami AY. The role of maternal and child ADHD symptoms in shaping interpersonal relationships. J Abnorm Child Psychol 2011; 39(3):437-449.
Anadolu Psikiyatri Dergisi-Cover
  • ISSN: 1302-6631
  • Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
  • Başlangıç: 2000
  • Yayıncı: -
Sayıdaki Diğer Makaleler

Bir üçüncü basamak psikiyatri servisindeki kadınlarda hiperamonyemik ensefalopatide valproik asidin rolü

Yasemin ÇELİK, Cenk VARLIK, Eren YILDIZHAN, Nesrin Buket TOMRUK, Armağan ÖZDEMİR, Doğan YILMAZ, Mehmetcan KAÇAR

Night eating behavior and psychiatric comorbidity in patients with morbid obesity

Levent ATİK, Özge SARAÇLI, VİLDAN ÇAKIR KARDEŞ, Melek CENGİZ METE, NURAY ATASOY

Disturbed eating behavior and obesity in drug naïve children diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder

Hasan Cem AYKUTLU, IŞIK GÖRKER

Sertraline-induced dose related acute cervical dystonia in an adolescent patient

Mengühan ARAZ ALTAY

Emergence of tic disorder in a pediatric patient associated with risperidone and aripiprazole treatment

MAZLUM ÇÖPÜR, Sidar COPUR

Türk Ceza Kanununda tanımlanan yaralama suçları ile ilgili adli rapor düzenlenirken psikiyatri hekimlerinin cevaplaması istenen sorular (The questions asked to the psychiatrists while preparing a forensic report on offences of bodily harm defined in the Turkish Penal Code)

HÜLYA GÜLER, Ahsen KAYA

Methylphenidate treatment outcomes and gender differences in attentional deficit and hyperactivity disorder with epilepsy: a follow-up study

Perihan ÇAM RAY, Gonca Gül ÇELİK, Ayşegül YOLGA TAHİROĞLU, İpek SÜZER GAMLI, Özlem MİHRİBAN HERGÜNER

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan, ilaç kullanmayan çocuklarda bozulmuş yeme davranışları ve obezite

Hasan Cem AYKUTLU, Işık GÖRKER

Türkiye’de 50 yaş ve üstü yetişkinler arasında psikiyatrik bozuklukların, hepatit seroprevalansının ve yasa dışı madde kullanım oranlarının dağılımı: Bölgesel temsili bir çalışma

Kader UĞUR, Emel ÜZMEZ, Nefise ÖZTÜRK, Süleyman AYDIN, Zekiye ÇATAK

Kapalı cezaevindeki kalan erkek mahkumlarda düzenli fiziksel egzersizin şiddet davranışı, stresle baş etme ve özgüven üzerine etkileri

RIDVAN ÜNEY, BURCU RAHŞAN ERİM