SAĞLIK OKURYAZARLIĞI ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

Amaç: Bu çalışma, Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğini Türkçeye uyarlamak, geçerlilik ve güvenilirliğini test etmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Bu metodolojik çalışma, Ekim ve Aralık 2014 tarihleri arasında Erzurum ilinde bulunan iki Aile Sağlığı Merkezine başvuran bireyler ile tamamlanmıştır. Araştırmanın örneklemi araştırmaya katılmayı kabul eden ve olasılıksız örnekleme yöntemiyle belirlenen 171 kişi oluşturmuştur. Çalışma verileri, "Tanıtıcı Bilgi Formu" ve "Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği" nin Türkçe versiyonu kullanılarak toplanmıştır. Ölçeğin Türkçe versiyonunun iç tutarlılık testi için madde-toplam puan korelasyonları, Cronbach alfa ve faktör analizi kullanılmıştır. Bulgular: Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği'nin faktör yapısını analiz ettikten sonra, varyansın %72'sini açıklamış ve özdeğeri 1’in üzerinde olan üç faktörlü bir yapı ortaya çıkmıştır. 14 maddelik sağlık okuryazarlığı ölçeğinin üç faktörlü yapısını oluşturan maddeler orijinali ile aynı kalmıştır. Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği'nin Cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0.85 olarak bulunmuştur. Ölçeğin iç tutarlılık analizinde madde-toplam puan korelasyonları incelenmiş, değerler 0.24-0.66 aralığında bulunmuş ve ölçekten hiçbir madde çıkarılmamıştır. Sonuç: Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin Türkçe formu, yetişkin bireylerde sağlık okuryazarlığı düzeylerini belirlemede geçerli ve güvenilir bir araç olduğu saptanmıştır. Bu çalışma hemşirelerin bakım verdikleri bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeylerini belirlemek için kullanabilecekleri bir ölçüm aracı niteliği taşımaktadır.

ADAPTATION OF HEALTH LITERACY SCALE TO TURKISH: VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Aim: The study was conducted to adopt the Health Literacy Scale (HLS) to Turkish, and to test its validity and reliability. Methods: This study population of this methodological study consists of individuals admitted to two Family Health Centers located in the Province of Erzurum between October and December 2014. The sample of the study consisted of 171 individuals who agreed to participate in the research and selected by the non-probability random sampling method. The study data were collected using "Introductory Information Form", and Turkish version of the "Health Literacy Scale". The item-total score correlations, Cronbach's alpha, and factor analysis were used for the internal consistency test of the Turkish version of the scale. Results: After analyzing the factor structure of the Health Literacy Scale, a three-factor structure has emerged, explaining 72% of the variance and having eigenvalues over 1.00. The items that make up the three-factor structure of the 14-item health literacy scale remained the same as the original. The Cronbach's alpha reliability coefficient of the Health Literacy Scale was found to be 0.85. In the internal consistency analysis of the scale, the item-total score correlations were examined, the values were found to be in the range 0.24-0.66, and no item was removed from the scale. Conclusion: The Turkish form of the Health Literacy Scale was found to be valid and reliable instrument in determining health literacy levels of the people. This study is in the nurses ' health literacy levels of individuals they care to determine if they can use a measuring tool.

Keywords:

Reliability, validity literacy, health,

PDF

___

1. Mancuso JM. Health Literacy: A Concept/Dimensional Analysis. Nursing&Health Sciences 2008; 10(3):248-55.
2. Ikeda N, Sapienza D, Guerrero R, Aekplakorn W, Naghavi M, Mokdad AH, et al. Control of Hypertension with Medication: A Comparative Analysis of National Surveys in 20 Countries. Bulletin of the World Health Organization 2014;92(1):10-9.
3. Nutbeam D. Health Literacy as a Public Health Goal: A Challenge for Contemporary Health Education and Communication Strategies into the 21st Century. Health Promotion International 2000;15(3):259-67.
4. Nutbeam D. The Evolving Concept of Health Literacy. Social Science & Medicine 2008;67(12):2072-8.
5. Nielsen-Bohlman L, Panzer AM, Kindig DA. Health Literacy: A Prescription to End Confusion. National Academies Press, 2004.
6. Gillis D, Quigley A. Taking off the Blindfold: Seeing How Literacy Affects Health: A Report of the Health Literacy in Rural Nova Scotia Research Project. St. Francis Xavier University, Antigonish 2004:3-11.
7. Berkman ND, Dewalt DA, Pignone MP, Sheridan SL, Lohr KN, Lux L, et al. Literacy and Health Outcomes. Evidence Report/Technology Assessment (Summary) 2004;87:1-8.
8. DeWalt DA, Berkman ND, Sheridan S, Lohr KN, Pignone MP. Literacy and Health Outcomes. Journal of General Internal Medicine 2004;19(12):1228–39.
9. Abel T. Cultural Capital in Health Promotion. In: Mc Queen DV, Kickbusch I, eds. Health and Modernity: The Role of Theory in Health Promotion. New York: Springer; 2007: p.43-73.
10. Zanchetta MS, Perreault M, Kaszap M, Viens C. Patterns in Information Strategies Used by Older Men to Understand and Deal With Prostate Cancer: An Application of The Modelisation Qualitative Research Design. International Journal of Nursing Studies 2007;44(6):961-72.
11. Sezer A, Kadıoğlu H. Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2014;17(3):165-70.
12. Erkuş A. Psikometrik Terimlerin Türkçe Karşılıklarının Anlamları ile Yapılan İşlemlerin Uyuşmazlığı. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi 2010;1(2):72-7.
13. Suka M, Odajima T, Kasai M, Igarashi A, Ishikawa H, Kusama M et al. The 14-item Health Literacy Scale for Japanese Adults (HLS-14). Environmental Health and Preventive Medicine 2013;18(5):407
14. Sert ZE, Temel AB. İlköğretim Öğrencileri İçin Fiziksel Aktivite Soru Formunun Türk Toplumuna Uyarlanması: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 2016;7(2):109-14
15. Ercan İ, Kan İ. Ölçeklerde Güvenirlik ve Geçerlik, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2004;30(3):211-6.
16. Kurnaz MA, Yiğit N. Fizik Tutum Ölçeği: Geliştirilmesi, Geçerliliği ve Güvenilirliği. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED) 2010;4(1):29-49.
17. Erefe İ. (Ed.) Hemşirelikte Araştırma İlke, Süreç Ve Yöntemleri. İstanbul: Odak Ofset; 2002. s. 169- 88.
18. Yurdugül H, Bayrak F. Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerlik Ölçüleri: Kapsam Geçerlik İndeksi ve Kappa İstatistiğinin Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2012;2(Özel Sayı):264-71.
19. Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık; 2002.
20. Can A. SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık;2013.
21. Erkuş A. Psikometri Üzerine Yazılar. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları. 2003;24:34-72.
22. Alpar R. Uygulamalı İstatistik Ve GeçerlikGüvenirlik, 3. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık; 2014;475-527.
23. Şencan H. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik Ve Geçerlik. 1. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2005.
24. Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları Ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık; 2005.
25. Erkorkmaz Ü, Etikan D, Demir O, Özdamar K. Sanisoğlu SY. Confirmatory Factor Analysis and Fit Indices: Review. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences 2013;33(1):210-23
26. Bajpai SR, Bajpai RC. Goodness Of Measurement: Reliability And Validity. International Journal of Medical Science and Public Health 2014;3(2):112- 5.
27. İlhan M, Çetin B. Comparing the Analysis Results of the Structural Equation Models (Sem) Conducted Using LISREL and AMOS. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology 2014;5(2):26-42.
28. Çapık C. Use Of Confirmatory Factor Analysis İn Validity And Reliability Studies. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences 2014;17(3):196-205