Ömer TAŞÇI, Mustafa DURMUŞ, Abdullah GERÇEK, Abdulsamed KAYA

Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimlerini Etkileyen Faktörler

Amaç: Bu araştırmada hemşirelik bölümü lisans öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerini etkileyen faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntemler: Araştırmanın evrenini, bir devlet üniversitesinin Sağlık Yüksekokulu’nda 2018-2019 eğitim öğretim yılında hemşirelik lisans eğitimi gören tüm öğrenciler (n=213) oluşturmuştur. Araştırmaya katılmayı kabul eden 190 öğrenci ile çalışma yürütülmüştür. Veriler, öğrencilere yönelik “Tanıtıcı Bilgi Formu” ve “Kaliforniya Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği (KEDEÖ)” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde frekans, yüzdelik hesaplama, Kruskal-Wallis ve Mann-Whitney U testleri kullanılmıştır. Bulgular: Öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimlerinin orta düzeyde (244,28 ± 25,75) olduğu belirlenmiştir. KEDEÖ alt boyut puanları incelendiğinde; öğrencilerin sistematiklik, açık fikirlilik, meraklılık ve analitiklik alt boyutlarında orta düzeyde, doğruyu arama ve kendine güven alt boyutlarında ise düşük düzeyde eleştirel düşünme eğilimi gösterdiği saptanmıştır. Öğrencilerin tanıcı özellikleri ile eleştirel düşünme eğilimi ölçeği toplam puan ortalamaları karşılaştırıldığında; sınıf, üniversiteden önce yaşanılan yer, kitap okuma sıklığı, hemşirelik alanında yapılan bilimsel çalışmaları takip etme, sosyal etkinliklere katılma ve üniversiteden önceki okul başarı durumu değişkenleri ile eleştirel düşünme eğilimi toplam puan ortalamaları arasında anlamlı fark olduğu saptanmıştır (P < ,05). Cinsiyet, yaş, genel not ortalaması ve üniversite öncesindeki okul yaşantısında bilimsel çalışmalara, projeler vb. katılma durumu değişkenleri ile eleştirel düşünme eğilimi toplam puan ortalamaları arasında anlamlı fark olmadığı saptanmıştır (P > ,05). Sonuç: Araştırma sonucunda, hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Eleştirel düşünme, hemşirelik öğrencileri, hemşirelik eğitimi

Factors Affecting Critical Thinking Dispositions of Nursing Students

Objective: The aim of this study is to investigate the factors that affect the critical thinking dispositions of undergraduate nursing students Methods: The population of the study consisted of all students (n=213) who received nursing undergraduate education in 2018-2019 academic year at the School of Health of a state university. The study was conducted with 190 students who agreed to participate in the study. The data were collected by using the “Descriptive Information Form” for the students and the “California Critical Thinking Disposition Inventory (CCTDI)”. Frequency, percentage calculation, Kruskal-Wallis and Mann-Whitney U tests were used to evaluate the data. Results: The students' critical thinking dispositions were found to be moderate (244.28 ± 25.75). When the subscale scores of CCTDI were examined; It was found that students had a moderate tendency in systematicity, open-mindedness, inquisitiveness and analiticity sub-dimensions, and low level of critical thinking in search for truth-seeking and self-confidence sub-dimensions. When the students' descriptive characteristics and the critical thinking disposition scale total scores were compared; It was found that there was a significant difference between the variables of classroom, place of residence before the university, status of reading books, following scientific studies in nursing, participating in social activities, school achievement status, place of residence before the university and total critical thinking tendency (P < .05). There was no significant difference between gender, age, grade point average, pre-university school life variables of scientific studies, participation in projects and critical thinking disposition total scores (P > .05). Conclusion: As a result of the study, it was found that nursing students' critical thinking disposition was moderate.

Keywords:

Critical thinking, nursing students, nursing education,

PDF

___

1. Çıtak EA, Uysal G. Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme. J Educ Res Nurs. 2012;9(3):3-9.

2. Dikmen YD, Usta YY. Hemşirelikte Eleştirel Düşünme. SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2013;4(1):31-38.

3. Profetto-McGrath J. The Relationship of Critical Thinking Skills and Critical Thinking Dispositions of Baccalaureate Nursing Students. J Adv Nurs. 2003;43(6):569-577. [Crossref]

4. Jones JH. Developing Critical Thinking in the Perioperative Environment. AORN J. 2010;91(2):248-256. [Crossref]

5. Öztürk N, Ulusoy H. Lisans ve Yüksek Lisans Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Düzeyleri ve Eleştirel Düşünmeyi Etkileyen Faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2008;1(1):15-25.

6. Papathanasiou IV, Kleisiaris CF, Fradelos EC, Kakou K, Kourkouta L. Critical Thinking: The Development of an Essential Skill For Nursing Students. Acta Inform Med. 2014;22(4):283. [Crossref]

7. Greenwood J, Sullivan J, Spence K, McDonald M. Nursing Scripts and the Organizational İnfluences on Critical Thinking: Report of A Study of Neonatal Nurses’ Clinical Reasoning. J Adv Nurs. 2000;31(5):1106-1114. [Crossref]

8. Özer N. Kritik Düşünme. J Nursology. 2002;5(2).

9. Kim S-A, Song Y, Sim H-S, Ahn E-K, Kim J-H. Mediating role of Critical Thinking Disposition in the Relationship Between Perceived Barriers to Research Use and Evidence-Based Practice. Contemporary Nurse. 2015;51(1):16-26. [Crossref]

10. Atay S, Ekim E, Gökkaya S, Sağim E. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Düzeyleri. HUHEMFAD. 2009;16(1):39-46.

11. Özdelikara A, Bingöl G, Görgen Ö. Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Bunu Etkileyen Faktörler. Florence Nightingale J Nurs. 2012;20(3):219-226.

12. Karadağlı F. Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Düzeyleri ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Balıkesir Sağlık Bil Derg. 2016;5(3):123-128.

13. Süt HK, Demir NG. Hemşirelik Bölümü Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilim Düzeyleri Üzerine Etkili Faktörlerin İncelenmesi. BÜSBİD. 2016;1(2):58-76.

14. Kokdemir D. Belirsizlik Durumlarında Karar Verme ve Problem Çözme. (Unpublished doctoral dissertation) Ankara University Institute of Social Sciences, Ankara. 2003.

15. Zaybak A, Khorshid L. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Düzeylerinin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2006;22(2):137-146.

16. Kantek F, Öztürk N, Gezer N, editors. Bir Sağlık Yüksekokulunda Öğrencilerin Eleştirel Düşünme ve Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. International Conference on New Trends in Education and Their Implications; 2010:186-190.

17. Çelik S, Yılmaz F, Karataş F, Betül A, Karakaş NS. Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Etkileyen Faktörler. Arch Health Sci Res. 2015;2(1):74-85.

18. Karadağ M, Alparslan Ö, İşeri ÖP. Ebelik ve Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Öğrenme Stillerinin İncelenmesi. Cukurova Med J. 2018;43(1):13-21. [Crossref]

19. Dirimeşe E, Dicle A. Hemşirelerin ve Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin Değerlendirilmesi. J Nursology. 2012;15(2):89-98.

20. Kanbay Y, Aslan Ö, Işık E, Kılıç N. Hemşirelik Lisans Öğrencilerinin Problem Çözme ve Eleştirel Düşünme Becerileri. Yüksekögretim ve Bilim Dergisi. 2013;3(3):244-251.

21. Karakaş SA, Altun ÖŞ, Ekinci M, Olçun Z, Taşkın M. Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Düzeyleri ve Kitap Okuma Alışkanlıkları Arasındaki İlişki. J Nursology. 2016;19(2):116-121.

22. Ip WY, Lee DT, Lee IF, Chau JP, Wootton YS, Chang AM. Disposition Towards Critical Thinking: A Study of Chinese Undergraduate Nursing Students. J Adv Nurs. 2000;32(1):84-90. [Crossref]

23. Kawashima A, Petrini MA. Study Of Critical Thinking Skills in Nursing Students and Nurses in Japan. Nurse Education Today. 2004;24(4):286-292. [Crossref]

24. Wangensteen S, Johansson IS, Björkström ME, Nordström G. Critical Thinking Dispositions Among Newly Graduated Nurses. J Adv Nurs. 2010;66(10):2170-2181. [Crossref]