HEMODİYALİZ HASTALARINA UYGULANAN PROGRESİF GEVŞEME EGZERSİZİNİN ANKSİYETE DÜZEYİ VE UYKU KALİTESİNE ETKİSİ

Amaç: Araştırma hemodiyaliz hastalarına uygulanan progresif gevşeme egzersizinin hastaların anksiyete düzeyi ve uyku kalitesi üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla yapıldı.Yöntem: Deneysel özellikte olan araştırmanın örneklemini hemodiyalize giren 42 birey oluşturdu. Araştırmada veriler; Hasta Tanıtım Formu, Durumluk-Sürekli Anksiyete Ölçeği (STAI FORM TX) ve Pitssburg Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) ile toplandı. Basit rastgele örnekleme yöntemi ile deney (n=20) ve kontrol (n=22) grupları belirlendi. Deney grubuna 4 aşamadan oluşan Progresif Gevşeme Egzersiz Programı öğretimi yapıldı. Davranış değişikliği oluşturmak ve desteklemek amacı ile hastalara kısa mesaj gönderildi. Ölçekler 6. ve 8. haftada tekrar uygulandı. Verilerin analizinde Ki-Kare testi, student t testi ve ANOVA testi kullanıldı.Bulgular: Deney ve kontrol grubu yaş, eğitim düzeyi, cinsiyet ve durumluk ve sürekli anksiyete düzeyi ve PUKİ puan ortalamaları açısından benzer özelliklere sahipti (p>0.05). Deney ve kontrol grubunun uygulama sonrası ve 6. hafta durumluk-sürekli anksiyete puanları ile PUKİ puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark bulunmazken, 8. haftada grup içi ve gruplar arası puan ortalamaları açısından durumluk-sürekli anksiyete puanları ve PUKİ puan ortalamaları arasında anlamlı bir farkın olduğu belirlendi (p<0.05). Sonuç: Araştırma sonucunda hemodiyaliz hastalarına uygulanan progresif gevşeme egzersizinin anksiyete düzeyi ve uyku kalitesini olumlu yönde etkilediği belirlendi. Progresif Gevşeme egzersizleri düzenli olarak kullanıldığında iki aydan sonra hemodiyaliz hastalarının anksiyete düzeylerini düşürmekte ve uyku kalitelerini yükseltmektedir.

THE EFFECT OF PROGRESSIVE RELAXATION EXERCISE TO HEMODIALYSIS PATIENTS ON ANXIETY LEVEL AND SLEEP QUALITY

Aim: The study was conducted to evaluate the effect of progressive relaxation exercise applied to hemodialysis patients on the patients' anxiety level and sleep quality.Methods: The sample of this experimental study consisted of 42 individuals who underwent hemodialysis. Data in the study; Patient Identification Form, State-Trait Anxiety Inventory (STAI FORM TX) and Pitssburg Sleep Quality Index (PSQI) were collected. The experimental (n = 20) and control (n = 22) groups were determined using the simple random sampling method. Progressive Relaxation Exercise program, consisting of 4 stages, was applied to the study group. The data were collected by face-to-face interview technique. The scales were reapplied at the 6th and 8th weeks. A text message was sent to the patients in order to create and support behavioral change. Data were analyzed by means of frequency distribution, mean and standard deviation. Chi-square test, student t test and ANOVA test were used.Results: The study and control groups had similar features in terms of age, education level, gender and state- the trait anxiety anxiety level and PSQI scores (p>0.05). While there was no significant difference between a state-a trait anxiety and PSQI scores of the study and control group at the 6th week, there was a significant difference between a state- a trait anxiety and PSQI scores anxiety scores at the 8th week (p<0.05). Conclusion: As a result of the study, it was determined that the progressive relaxation exercise applied to hemodialysis patients affected the level of anxiety and sleep quality positively. Progressive Relaxation exercises reduce the anxiety levels of hemodialysis patients and increase their sleep quality.

Keywords:

Anxiety, haemodialysis, haemodialysis patients, nursing care progressive relaxation, sleep quality,

PDF

___

1. Garcia GG, Jha V. Chronic Kidney Disease in Disaduentaged Populations. Hong Kong Journal of Nephrology 2015; 17(1):1-5.
2. Yürügen B. Kronik Böbrek Yetmezliği. Böbrek Hastalıkları. Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireliği Eğitim Programları Kitabı. Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği Yayını. İstanbul; 2001:39.
3. Vicdan AK, Karabacak BG., Alpar ŞE. Classification of 2012-2014 NANDA-I Nursing Diagnostics Using the Nursing Model Based on Activities of Living 2012-2014 NANDA-I Hemşirelik Tanılarının Yaşam Aktivitelerine Dayalı Hemşirelik Modeline Göre Sınıflandırılması. Journal of Human Sciences 2015;12(2):1626-36.
4. Alaa AS, Abo-Zenah H, Wafa E, Mahmoud K, El-Dahshan K, Hassan A, et al. Sleep Disoerders in Hemodialysis Patients. Saudi Journal of Kidney Disease and Transplantation 2010;21(2):300-5.
5. Demirbilek H, Ciğerli Ö, Yakupoğlu Ü, Turhan F, Erman AM, Köse A. ve ark. Hemodiyaliz Hastalarında Anksiyete ve Depresyona Psikososyal Bakış Açısı. Göztepe Tıp Dergisi 2010; 25(4):177-81.
6. Erdenen F, Çürük Ş, Karşıdağ Ç, Müderrisoğlu C, Besler M, Trabulus S. ve ark. Evalation of Disability, anxiety and depression in hemodialiysis patients. Nobel Medicus 2010; 6(1):39-44.
7. Esen B, Gökmen ES, Atay AE, Sarı H, Karakoç A, Kahvecioğlu S, ve ark. Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Renal Replasman Tedavilerine Göre Anksiyete ve Depresyonun Varlığı ve Etkileyen Faktörler. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi; 2015:24(3):270-7.
8. Özgür B, Kürşat S, Aydemir Ö. Hemodiyaliz Hastalarında Yaşam Kalitesi İle Anksiyete ve Depresyon Düzeyleri Yönünden Değerlendirilmesi. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 2003;12(2):113-6.
9. Eslami AA, Rabiei L, Khayri F, Nooshabadi MRR, Masoudi R. Sleep Quality and Spiritual Well-Being in Hemodialysis Patients. İranian Red Crescent Medical Journal 2014; 16(7):17155.
10. Sabet R, Naghizadeh MM, Sousan A. Quality Of Sleep in Dialysis Patients. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Reaserch 2012;17(4):270-4.
11. Sert F, Demir AB, Bora İ, Yıldız A, Ocakoğlu G, Ersoy A. Kronik Renal Yetmezlikli ve Böbrek Nakilli Hastalarda Uyku Bozukluğunun Araştırılması ve Bunun Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi. Türk Uyku Tıbbi Dergisi 2015;2(1):15-9.
12. Hintistan S, Deniz A. Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastalarda Semptom Değerlendirmesi. Bezmialem Science 2018;6(2):112-8.
13. Carpenito LJ, Carpenito-Moyet LJ, Duespohl TA. A. Guide for Effective Clinical Instruction. Çev. Prof. Dr. Firfevs Erdemir Nobel Tıp Kitabevi, 3. Baskı. Ankara 2012.
14. Amini E, Goudarzi I, Masoudi R, Ahmadi A, Momeni A. Effect of Progressive Muscle Relaxation and Aerobic Exercise on Anxiety, Sleep Quality, and Fatigue in Patients with Chronic Renal Failure Undergoing Hemodialysis. International Journal of Pharmaceutical and Clinical Research 2016;8(12):1634-9.
15. Demir B, Okanli A. Hemodiyaliz Hastalarında Gevşeme Egzersizi Ve Öfke Eğitiminin Öfke İfadelerine Etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2013;16(4):227-30.
16. Lehrer P, Carr R. Anksiyete Terapisi. Editörler: Yalom Irvin D, Roth Walton. Çeviren: Büyükdere Bengü. Prestij Yayınları, 1 Baskı; 2014:117-52.
17. Yılmaz SG, Arslan S. Reasearch Article. Effects of Progressive Relaxation Exercises on Anxiety and Comfort of Turkish Breast Cancer Patients Receiving Chemotherapy. Assian Pacific Journal of Cancer Prevention 2015;16(1):217-20.
18. Öner N, Le Compte A. Süreksiz Durumluk/Sürekli Anksiyete Envanteri El Kitabı, 1. BaskI, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları 1983:1-26.
19. Buysse DJ, Reynolds F, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. The Pittsburg Sleep Quality Index: A New Instrument for Psychiatry Practice and Research. Psychiatry Research 1988;28:193-213.
20. Ağargün MY, Kara H, Anlar Ö. Gece Vardiyasında Çalışan Hemşirelerde Öznel Uyku Kalitesi. Van Tıp Dergisi 1996;3(1):16-8.
21. McCallie MS, Blum CM, Hood CJ. Progressive Muscle Relaxation. Journal of Human Behavior in the Social Environment 2006; 13(3):51-66.
22. Baltaş A, Baltaş T. Uyku ve Bozuklukları-Progressif Gevşeme. Stres ve Başa Çıkma Yolları. İstanbul. Remzi Kitabevi; 32. Baskı, 2015:133-134,195-200.
23. Rowshan A. Stres Yönetimi, Çeviren: Cüceloğlu Ş. Aura Kitapları, 1. Baskı 2015:126-30.
24. Topbaş E, Bingöl G. Psikososyal Boyutu ile Diyaliz Tedavisi ve Uyum Sürecine Yönelik Hemşirelik Girişimleri. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2017;12(1):36-42.
25. Buldan Ö, Kurban NK. Kronik Hastalığı Olan Olguların Anksiyete ve Depresyon Düzeyleri İle Hemşirelik Bakımı Algısı Arasındaki İlişki ve Etkileyen Faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2018;11(4):274-82.
26. Durmaz A, Kuzeyli Y, Fadıloğlu Ç. Hemodiyaliz Tedavisi Gören Son Dönem Böbrek Yetmezliği Hastalarında Uyku Sorunları. Nefroloji Hemşireleri Derneği 2008;5(1-2):31-7.
27. Önsöz HB. Yeşilbalkan Usta O. Reliability And Validity Of The Turkish Version Of The Dialysis Symptom İndex İn Chronic Hemodialysis Patients. Turkish Nephrology, Dialysis and Transplantation Journal 2013;22(1): 60-7.
28. Manzoni GM, Pagnini F, Castelnuovo G, Molinari E. Relaxation training for anxiety: a ten-years systematic review with meta-analysis. BMC Psychiatry 2008; 8:41. https://doi.org/10.1186/1471-244X-8-41
29. Öztürk O, Uluşahin A. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Yenilenmiş 11 Baskı. Nobel Tıp Kitapevleri, Ankara 2008: 16-20.
30. Gerogianni SK, Babatsikou FP. Psychological Aspects in Chronic Renal Failure. Health Science Journal 2014;8(2):205-13.
31. Pluess M, Condrad A. Wilhelm FH. Muscle Tension İn Generalized Anxiety Disorder: A Critical Review of The Literatüre. Journal of Anxiety Disorders 2009: 1-11.