Ayşe AYDIN, Sultan Esra TEDİK, Zehra Demet ÜST TAŞĞIN, Gülüzar SADE

DOĞUM SONU DÖNEMDE ANNELERİN ALGILADIKLARI SOSYAL DESTEK İLE BENLİK SAYGISI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz ÖZETAmaç: Bu çalışma doğum sonu dönemde annelerin algıladıkları sosyal destek ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte yapılan çalışmanın evrenini, 4 Şubat - 20 Mart 2016 tarihleri arasında Erzurum Nene Hatun Kadın Doğum Hastanesi’nde doğum yapan anneler oluşturmuştur. Araştırmada, örneklem seçimine gidilmeksizin belirtilen tarihler arasında çalışmaya katılmayı kabul eden toplam 180 anneden veri toplanmıştır. Verilerin toplanmasında “Kişisel bilgi formu”, “Çok Yönlü Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇYASDÖ)” ve “Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ)” kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; yüzdelik dağılım, ortalama, standart sapma ve korelasyon kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan annelerin yaş ortalaması 27.85±5.75’dir. Annelerin %53.3’ü ilkokul mezunu, %90’ı ev hanımıdır. %64.4’ü çekirdek aileye sahip olup, %60.6’sının ekonomik durumu orta düzeydedir. Annelerin %30’unun 3 gebelik geçirdiği, %41.1’inin 3 ve üzeri çocuğa sahip olduğu, %68.3’ünün son gebeliklerinin planlı olduğu belirlenmiştir. %45’i doğum sonu dönemde destek aldıkları kişinin anne-babaları olduğunu belirtmişlerdir.Annelerin sosyal destek puan ortalamalarının Aile alt boyutu 23.81±3.50, Arkadaş alt boyutu 18.08±6.65, Özel insan alt boyutu 23.51±3.89 olduğu ve toplam puan ortalamasının 65.41±11.32 olduğu saptanmıştır. Annelerin benlik saygısı puan ortalaması 2.68±0.87’dir. Annelerin %90’ının benlik saygılarının orta düzeyde olduğu bulunmuştur. Annelerin algıladıkları sosyal destek ile benlik saygıları arasında anlamlı ilişki olmadığı saptanmıştır (p>0.05).Sonuç: Çalışma sonucunda annelerin algıladıkları sosyal destek düzeylerinin yüksek, benlik saygılarının ise orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Algılanan sosyal destek ile benlik saygısı arasında herhangi bir ilişki olmadığı belirlenmiştir. Hemşire/ebeler kadın, eş ve ailesine gebelik döneminden başlayarak sosyal destek konusunda danışmanlık yaparak eksik olduğu yönleri belirleyebilirler. Hemşire/ebeler kadınlarla güven verici ilişkide bulunarak onların benlik saygılarını arttırabilir. Anahtar Kelimeler: Anne; Benlik Saygısı; Sosyal DestekABSTRACTThe Relationship Between Mothers' Perceived Social Support and Self-Esteem During PostpartumAim: This study was conducted to investigate the relationship between mothers' perceived social support and self-esteem. Methods: In this descriptive study, population consists of mothers who gave birth at Erzurum Nene Hatun Maternity Hospital between February 4 and March 20, 2016. In the study, data were collected from 180 mothers. The "Personal Information Form", "Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS)" and the "Rosenberg Self-esteem Scale (RSES)" was used for data collection. Percentage distribution, mean, standard deviation and correlation were used in order to evaluate the data. Results: The average age of the mothers who participated in the study was 27.85±5.75. Of the mothers, 53.3% was elementary school graduates, of which 90% was housewife. Of them, 64.4% has a nuclear family, and 60.6% has a moderate level of economic status. It was determined that, 30% of the mothers has had 3 pregnancies, 41.1% has 3 or more children, and 68.3% had a planned last pregnancy. Of the mothers, 45% stated that they have received support in the postpartum period from their parents. It was also found that mean social support sub-scale scores of the mothers were 23.81±3.50 in the Family sub-scale, 18.08±6.65 in the Friends sub-scale, 23.51±3.89 in the Loved ones sub-scale, and the mean total score was found to be 65.41±11.32. Mothers' mean self-esteem score was 2.68±0.87. 90% of the mothers were found to have a moderate level of self-esteem. And, no significant relationship was found between mothers' perceived social support and self-esteem (p>0.05). Conclusion: As a result of the study, it was found that mothers have higher perceived social support, and moderate level of self-esteem. Perceived social support and self-esteem were not found to be correlated. Nurses / midwives can advise women, spouses and family about social support by starting from the pregnancy period and identifying the deficiencies. Nurse / midwives can increase their self-esteem by reassuring women Keywords: Mother; Self-esteem; Social Support

Anahtar Kelimeler:

Anne; Benlik Saygısı; Sosyal Destek

PDF

___

Aksakal T, Bilgili N. Hemşirelik Hizmetlerinden Memnuniyetin Değerlendirilmesi; Jinekoloji Servisi Örneği. Erciyes Tıp Dergisi 2008;30 (4): 242-9.
Aksakallı M, Çapık A, Apay SE, Pasinlioğlu T, Bayram S. Loğusaların destek ihtiyaçlarının ve doğum sonu dönemde alınan destek düzeylerinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2012;3(3):129-35.
Akyol AK, Salı G. Yatılı ve gündüzlü okuyan çocukların benlik kavramlarının ve sosyal destek algılarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi 2013;21(4):1377-98.
Alpar R. Uygulamalı İstatistik ve GeçerlikGüvenirlik. Detay Yayıncılık, Ankara, 2014: 475-527.
Arıkan D, Atıcı I. Yeni doğan bebeği olan annelerin ailelerinden algıladıkları sosyal desteğin sorun çözme becerilerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2002; 5: 60-8.
Arıkan D, Kahriman İ. Yeni doğan bebeği olan primipar annelerin ailelerinden algıladıkları sosyal desteğin sorun çözme becerilerine etkisi. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2002;5(1):60- 7.
Armağan A. Obez Kadınlarda Benlik Saygısının Beden İmgesi Üzerindeki Etkisinde Biçimleyici Değişkenlerin İncelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı. Yüksek Lisans tezi, İstanbul: Okan Üniversitesi, 2013.
Balkaya NA. Postpartum dönemde annelerin bakım gereksinimleri ve ebe-hemşirenin rolü. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2002;6(2):42-9.
Baltaş Z. Sağlık Psikolojisi. Remzi Kitabevi, İstanbul, 2000:133-65.
Beydağ KD. Doğum sonu dönemde anneliğe uyum ve hemşirenin rolü, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007;6(6):479-84.
Büyükkayacı DN, Karataş N. Sezaryen sonrası erken taburcu olan kadınlara verilen evde bakım hizmetinin anne sağlığına ve öz bakım gücüne etkisi. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2011;20(1):54-67.
Çakar FS, Karataş Z. Ergenlerin benlik saygısı, algıladıkları sosyal destek ve umutsuzluk düzeyleri: Bir yapısal eşitlik modeli çalışması. Educational Sciences: Theory & Practice 2012; 12(4):2397-412.
Çuhadaroğlu F. Adölesanlarda Benlik Saygısı, Uzmanlık Tezi, Ankara, Nisan 1986.
Eker D, Arkar H, Yaldız H. Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2001,12:17-25.
Eker D, Arkar H, Yaldız H. Generality of support sources and psychometric properties of a scale of perceived social support ın Turkey. Social Psychiatry + Psychiatric Epidemiology, 2000; 35:228-33.
Gümüş AB, Çevik N, Hyusni AS, Biçen Ş, Keskin G, Malak AT. Gebelikte benlik saygısı ve beden imajı ile ilişkili özellikler. Anatol J Clin Investig 2011;5(1):7-14.
Gümüş H. Evli bireylerin sosyal destek düzeyleri ile yaşam doyumları ve problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 2015;4(3):150-62.
İnandı T, Elçi ÖÇ, Öztürk A, Eğri M, Polat A, Şahin TK. Risk factors for depression in postnatal first year, in eastern Turkey. International Journal of Epidemiological 2002; 31:1201-07.
Kahriman İ, Polat S. Adölesanlarda aileden ve arkadaşlardan algılanan sosyal destek ve benlik saygısı arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2003;6(2): 13-24.
Karaçam Z, Şen E, Amanak K. Effects of unplannedpregnancy on neonatalhealth in Turkey: A case-controlstudy. International Journal of Nursing Practise 2010; 16(6): 555- 63.
Karadağ G, Güner İ, Çuhadar D, Uçan Ö. Gaziantep Üniversitesi sağlık yüksekokulu hemşirelik öğrencilerinin benlik saygıları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2008;3(7):29-42.
Karataş T, Mete S. Gebelikte bulantı kusma sorunu yaşama durumu ile sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 2012;5(2):47-52.
Kaziasty K. Soscial support and traumatic stres. The National Center For Post Traumatic Stres Disorder Research Quarterly, 2005;16:1-8.
Kumcağız H. Gebe kadınlarda beden algısı ve benlik saygısının bazı değişkenlere göre incelenmesi. International Journal of Human Sciences [Online]. 2012;(9)2, 691-703.
Lackovıc-Grgın K, Dekovıc M. Pubertal status, ınteraction with significant other, and self-esteem of adolescent girls. Adolescent 1994;29(115):691-700.
Mermer G, Bilge A, Yücel U, Çeber E. Gebelik ve doğum sonrası dönemde sosyal destek algısı düzeylerinin incelenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi - Journal of Psychiatric Nursing 2010;1(2):71- 6.
Metin A. Gebelerin Algıladıkları Sosyal Destek İle Prenatal Bağlanma Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doğum Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 2014.
Okanlı A, Tortumluoğlu G, Kırpınar İ. Gebe kadınların ailelerinden algıladıkları sosyal destek ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2003; 4: 98-105.
Öz F. Sağlık Alanında Temel Kavramlar. Ankara: Mattek Maatbacılık 2004; 83-111.
Özdemir F, Bodur S, Nazik E, Nazik H, Kanbur A. Hiperemezis gravidarum tanısı alan gebelerin sosyal destek düzeyinin belirlenmesi. TAF Prev Med Bull 2010;9(5):463-70.
Rosenberg M. Society and Adolescent Self-İmage, Princeton, New Jersey:Princeton University Press, 1965.
Saygın Y, Arslan C. Üniversite öğrencilerinin sosyal destek, benlik saygısı ve öznel iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi 2009; 28: 207-22.
Sorias O. Hasta ve sağlıklı öğrencilerde yaşam stresi, sosyal destek ve ruhsal hastalık ilişkisinin incelenmesi. Seminer Psikoloji Dergisi Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını 1992;9: 33-49.
Türkoğlu N, Çelik AS, Pasinlioğlu T. Annelerin doğum sonrası sosyal destek ihtiyaçlarının ve alınan desteğin belirlenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2014;11(1):18-24.
Vırıt O, Akbaş E, Savaş HA, Sertbaş G, Kandemir H. Gebelikte depresyon ve kaygı düzeylerinin sosyal destek ile ilişkisi. Noropsikiyatri Arşivi 2008; 45: 9- 13.
Yıldırım A, Hacıhasanoğlu R, Karakurt P. Postpartum depresyon ile sosyal destek arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2011;8(1):31-46.
Yılmaz F. Gebelerde Algılanan Sosyal Destek İle Gebeliğe ve Anneliğe Uyum Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doğum Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 2012.
Yörükoğlu A. Gençlik Çağı. Ankara: Özgür Yayınları; 2000.
Yüksekol ÖD, Arguvanlı SÇ, Başer M. Annelik hüznü ve hemşirelik. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2014;2(1):56-61.
Zimet GD, Dahlem NW, Zimet SG, Farley GK. The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Journal of Personality Assessment 1988; 52:30-41