Türkiye'de yayılış gösteren pancar (Beta L.) türlerinin değerlendirilmesi: Beta seksiyon Corollinae

Beta (pancar) türleri kültür pancarlarının önemli genitörleridir. Türkiye, Beta türlerinin Beta ve Corollinae seksiyonlarının orijin merkezlerinden biri olarak bu türlerin önemli bir genetik tabanına sahiptir. Bu nedenle Türkiye 'de yayılış gösteren Beta türlerinin içerdikleri varyasyonu karekterize etmek ve ıslatıcılara belli özelliklere sahip materyal sunabilmek için Türkiye Beta koleksiyonu değerlendirilmiştir. Corollinae seksiyonuna ait toplam 70 örnek 420 birey 23 karakter yönünden incelenmiştir. Gözlenen karakterler Ana Bileşen Analizi (ABA) kullanılarak değerlendirilmiş ve örnekler içerdikleri varyasyon y önünden gruplandırılmıştır. Analiz sonuçları Türkiye 'de yayılış gösteren Corollinae seksiyonu örneklerinin geniş bir varyasyon sergilediğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, şeker pancarı, Chenopodiaceae, taksonomi, morfolojik özellikler, melezleme

Evaluation of beet (Beta L.) species distributed in Turkey: Beta section Corollinae

Beta (Beet) species are the important genitors for cultivated beets. Turkey is being one of the centre of origin for beet, has important genetic base of beets belong to Section Corollinae. For this reason the Beta species of Turkey has been characterised to transmit the material with its characteristics to the breeders. In this study 70population sample with 420 individuals have been evaluated with 23 morphological characters. Principle Component Analysis (PCA) has been used to determine the diversity of the interpretation of the diversity. The result of Analysis exhibited broad morphological variation model section Corollinae found in Turkey.

Keywords:

Turkey, sugarbeet, Chenopodiaceae, taxonomy, morphological properties, hybridization,

PDF

___

Aellen, P. 1967. Chenopodiaceae. In: P. H. Davis (Ed.) Flora of Turkey and Aegean Islands. 2: 296-300.
Barocka, K. H. 1959. Die einzelfrüchtigen'Arten der Gattung Beta L. im Hinblick auf ihre mögliche Verwendung zur Einkreuzung in B. vulgaris L. subsjx, vulgaris (Zucke und Futterrübe). Züchter. 29: 193-203.
Bosemark, N. O. 1972. Studies of cytoplasmic male-sterility in sugar beet. Journal of the IIRB. 5:232-251.
Buttler, K. P. 1977. Revision von Beta section Corollinae (Chenopodiaceae). I. Selbterille Basisarten. Mitt. Bot. Staatssamlung. 13: 255-336.
Cleij, G., Th. S. M. De Bock, and B. Lekkerkerker. 1976. Crosses between Beta vulgaris L. and B. lomotogona F. et M. Euphytica 25: 539-547.
Clifford, H. T. and Stephenson, W. 1975. An introduction to Numerical Classification. Academic Press. New York.
Coons, G. H. 1975. Interspecific hybrids between Beta vulgaris L. and wild species of Beta J. Am. Soc. Sugar Beet Technol. 18: 281-306.
Dale, M. F. B. 1980. Breeding patterns in the genus Beta, section Beta. PhD Thesis, Univ. Birmingham. U. K.
De Bock, Th. S. M. 1986. The genus Beta: domestication, taxonomy, and interspecific hybridization for plant breeding. Aeta Hort. 182: 335-343.
Demir, İ. 1970. Die chromosomenzahlen in den nakkommenschaften von pentaploiden pflanzen der sektion Corollinae der gattung Beta. Theor. Appl. Genet. 40: 55-156.
Filutowicz, A. 1964. The present position of breeding monogerm sugar beet. Buil. Inst. Hod. Aklim. Rosl. 1-2: 11-15.
Ford-Lloyd, B. V. 1983. Progress in beet germplasm utilisation. Genetica 15: 269-272.
Ford-Lloyd, B. V. and J. T. Williams. 1975. A revision of Beta section Vulgares (Chenopodiceae) with new light on the origin of cultivated beets. Bot. J. Lin. Soc. 17:89-102.
IBPGR. 1991. Descriptors for Beta. IBPGR/CGN. Rome.
Jassem, B. 1976. Embryology and genetics of apomixis in the section Corollinae of the genus Beta. Acta. Biol. Crac. Ser. Bot. 19: 149-172.
Jassem, B. 1985. Variation of maritima beet (Beta maritima L.) from Bretony. Genet. Polonica 26: 463-469.
Jassem, B. 1990. Apomixis in the genus Beta. Apomixis Newsletter, 2: 7-23.
Jassem, B. 1992. Species relationship in the genus Beta as revealed by crossing experiments. IBPGR Intern. Crop Network Ser. 7: 55-61.
Krasochkin, V. T. 1955. Initial botanical material of beet and carrot and the prospects of utilizing it in breeding. Probl. Bot. Ak. Nauk. SSSR. 2: 261-316.
Lathouwers, J., J. P. C. Van Geyt, B. Hermans, G. Weyens, and M. Jacops. 1989. Biotechnological breeding of the sugar beet. In: Verbesserung von Kulturpflanzen durch biotechnische verfahren.Postdamer Forsch.Tagungsber.31-39.
Oldmeyer, R. K. 1954. Viable interspecific hybrids between wild species in the section Vulgares and species in the sections Patellares in the genus Beta Proc. Am. Soc. Sugar Beet Technol. 8: 153-156.
Oldmeyer, R. K., and H. E. Brewbaker. 1956. Interspecific hybrids in genus Beta. J. Am. Soc. Sugar Beet Technol. 9: 15-18.
Pamukçuoğlu, A. 1965. Türkiye'de yabani Beta türleri ile ilgili bir inceleme. Ege Ü. Fen F. 24. İzmir.
Scheibe, A. 1934. Über die Wildzuckerrüben Anatoliens Beta lomotogona F. et M., B. intermedia Bunge, undi B. trigyna W. et. K. Angew. Bot. 16: 305-349.
Sneath, P. H. A. and R. R. Sokal. 1973. Numerical taxonomy. The Principles and Practice of Numerical Classification. Freeman, San Fransisco.
Tan, A. 1982. An evaluation of variation of beets collected from the Mediterranean Region. MSc Thesis. Univ. Birmingham, U. K.
Tan, A. 1983. Sayısal taksonomik yöntemlerle varyasyonun saptanması. EBZAE, 30. Menemen.
Tan, A. 1992. Türkiye'de yayılış gösteren Beta L. (Chenopodiceae) türlerinin sınıflandırılması üzerine araştırmalar. Doktora Tezi. Ege Ü. İzmir.
Tan, A. 1994. Beta genetik kaynaklarının doğal varyasyonu ve ıslah yönünde potansiyeli. Anadolu, J. of AARI. 4 (2): 37-54.
Tranzschel, V. A. 1927. The species of genus Beta (Ru). Trudy Prikl. Bot. Gen. Sel 17: 203-223.
Ulbrich, E. 1934. Beta In: A. Angler und K. Prantl (Hrsg.) Natürliche Pflanzenfamilien (2. Ed.) 16e 457-480.
Van Geyt, J. P. C., W. Lahge, M. Oleo, and Th. S. M. De Bock. 1990. Natural variation within the genus Beta and its possible use for breeding sugar beet:a review. Euphytica. 49: 57-76.
Varga, A. 1952. Preliminary report of Beta species hybrids. Növenytermeles 1: 151-154.
Walter, F. 1963. Untersunchugen an wildrüben in der Turkei. Zeitschr. Pflanzenzücht.49:173-180.
Zossimovich, V. P. 1934. Wild species of beet in Caucosia. Nauch. Zap. Sak. Prom.11:1-30.
Zossimovich, V. P. 1940. Wild species and origin of cultivated beets. Sveklovodstvo. 1: 17-44.