Sulu ve Kuru Koşullarda Yetiştirilen Makarnalık Buğday (Triticum durum L.) Genotiplerinde Bazı Kalite Özelliklerinin Miksograf Cihazı ile Değerlendirilmesi
Bu çalışmada bazı makarnalık buğday (Triticum durum L.) çeşitleri ile ileri çıkmış hatlar bazı kalite özellikleri ve miksograf parametreleri yönünden karşılaştırılmış ve özellikler arası ilişkiler belirlenmiştir. Araştırmada kullanılan materyal Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü’ nde 2016-2017 yetiştirme döneminde kuru ve sulu koşullarda yetiştirilmiştir. Makarnalık buğday örneklerine ait bazı fiziksel, kimyasal ve reolojik özelliklerin yanı sıra bazı miksograf parametreleri (pik zamanı (PT), pik yüksekliği (PV), sağ pik eğimi (RPS), son pik genişliği (CT), pik alanı (TNT), toplam alan (TTINT) ve miksograf skala değeri (MS) incelenmiştir. Makarnalık buğday örnekleri gluten kuvvetinin önemli bir göstergesi olan miksograf skala değeri açısından değerlendirildiğinde Eminbey (7,5), Meram (6,0) ve Selçuklu (5,25) çeşitleri ortalamanın (4,38) üzerinde bulunmuştur. Miksogram değerlerinden PT ile SDS (r=+0,862), DDT (r=+0,791), STB (r=+0,862) arasında pozitif, DS12 (r=-0,848) arasında negatif; PV ile SDS (r=+0,654), DDT (r=+0,425), STB (r=+0,483) arasında pozitif, CT ile SDS (r=+0,820), DDT (r=+0,681) ve STB (r=+0,824) arasında pozitif; TINT ile SDS (r=+0,855), DDT (r=+ 0,726) ve STB(r=+0,853) arasında pozitif ve istatistiksel olarak p
Evaluation of Some Quality Characteristics in Durum Wheat (Triticum durum L.) Genotypes Grown under Rainfed and Irrigated Conditions by Mixograph Device
In this study some quality characteristics and mixograph parameters of some durum wheat (Triticum durum L.) varieties and advanced lines were investigated and the relationship between them was determined. The material used in the study was grown in rainfed and irrigated conditions in 2016-2017 growing period at Bahri Dağdaş International Agricultural Research Institute. Some physical, chemical and rheological properties of durum wheat samples as well as some mixograph parameters (peak time (PT), peak height (PV), right peak slope (RPS), final peak width (CT), peak area (TINT) area (TTINT) and mixograph scale (MS) were examined. When durum wheat samples were evaluated in terms of MS which is an important indicator of gluten strength, Eminbey (7.5), Meram (6.0) and Selçuklu (5.25) varieties were found above the average (4.38). Positive correlation was obtained between PT and SDS (0.862), DDT (r=+0.791), STB (r=+0.862); and negative correlation was obtained between DS12 (r=-0,848). Positive correlation was obtained between PV and SDS (r=+0.654), DDT (r=+0.425) and STB (r=+0.483). Positive correlation was obtained between CT and SDS (r=+0.820), DDT (r=+0.681) and STB (r=+0.824) TINT and SDS (r=+0.855), DDT (r=+ 0.726) and STB (r=+0.853) and significant at p
___
- Abu Hammad, W. A., E. M. Elias, F. A., Manthey, M. S.
Alamri, and M. Mergoum. 2012. A comparison of
methods for assessing dough and gluten strength of
durum wheat and their relationship to pasta cooking
quality. International Journal of Food Science &
Technology 47 (12): 2561-2573.
- Altan, A. 1996. Yayınlanmamış Ders Notları. Çukurova
Üniversitesi. Adana.
- Anonymous. 2000. Approved Methods of American
Association of Cereal Chemists.10th ed. Methods
(AACC). Minnesota. USA.
- Anonymous. 2014. JMP11, JSL Syntax Reference. SAS
Institute. ISBN: 978-1-62959-560-3.
- Atlı, A. 1985. iç Anadolu’da yetiştirilen bazı ekmeklik buğday
çeşitlerin kalite özellikleri üzerine çevre ve çeşidin
etkisi. Doktora tezi. A. Ü. Zir. Fak. Fen Bil Enst.
Ankara.
- Atlı, A. 1987. Kışlık tahıl üretim bölgelerimizde yetiştirilen
bazı ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin
kaliteleri ile kalite karakterlerinin stabilitesi üzerine
araştırmalar. Türkiye Tahıl Sempozyumu. 6-9 Ekim
Bursa. s. 443- 454.
- Atlı, A., H. Köksel ve Z. Demir. 1992. Ekmeklik buğdayların
kalitelerinin belirlenmesinde miksograf kullanımı
üzerine araĢtırmalar. Gıda 17 (6): 387-394.
- Aydemir, T., Ö. Dönmez, K. Yılmaz ve N. Sezer. 2003.
Tescilli makarnalık buğday çeşitlerinin verim ve kalite
yönünden değerlendirilmesi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri
Kongresi. 13-17 Ekim 2003. Diyarbakır, s. 498-506.
- Aydoğan, S., A. Göçmen Akçacık, M. Şahin, Y. Kaya, S.
Taner, B. Demir ve H. Önmez. 2010. Ekmeklik
buğday çeşitlerinin dane verimi bazı kimyasal ve
reolojik özellikler üzerine bir araştırma. Bitkisel
Araştırma Dergisi 1: 1-7.
- Aydoğan, S., A. Göçmen Akçacık, M. Şahin, B. Demir, H.
Önmez ve S. Çeri. 2012a. Bazı makarnalık buğday
çeşitlerinin kalite özelliklerinin belirlenmesi. Tarla
Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 21 (1):
1-7.
- Aydoğan, S., A. Göçmen Akçacık, M. Şahin, Y. Kaya, H.
Koç, M. N. Görgülü ve M. Ekici. 2012b. Ekmeklik
buğday unlarında alveograf, farinograf ve miksografta
ölçülen reolojik özellikler arasındaki ilişkinin
belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Zir. Fak.
Dergisi 7 (1): 74-82.
- Aydoğan, S., A. Göçmen Akçacık, M. Şahin, H. Önmez, B.
Demir ve E. YakıĢır. 2013. Ekmeklik buğday
çeşitlerinde fizikokimyasal ve reolojik özelliklerin
belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez AraĢtırma
Enstitüsü Dergisi 22 (2): 74-85.
- Aydoğan, S., M. Şahin, A. Göçmen Akçacık ve E. Yakışır.
2014. Farklı tane iriliğinin ekmeklik buğday kalitesine
etkisi. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi 1 (1): 27-33.
- Babay, E., M. Hanana, R. Mzid, H. Slim-Amara, J. M.
Carrillo, and M. Rodríguez-Quijano. 2015. Influence
of allelic prolamin variation and localities on durum
wheat quality. Journal of Cereal Sci. 63: 27-34.
- Bağcı, S. A. 1998. Multivariate analysis of computerized
mixograph data for end-use quality improvement in
winter wheat. M.Sc. thesis. South Dakota State
University. SD. USA.
- Bağcı, S. A. ve M. Şahin, 1999. Buğday kalite ıslahında
bilgisayarlı mixograf aletinin kalite ölçümünde
kullanılması. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının
Sorunları ve Çözüm Yolları. 8-11 Haziran. s. 519-523.
Konya.
- Bakhshi, A. K., and G. S. Bains. 1987. Study of the physicochemical, rheological, baking and noodle quality of
improved durum and bread wheat cultivars. J. Food
Sci. Technol. 24: 217-221.
- Blue, E., S. Mason, and D. Sander. 1990. Influence of planting
date, seeding rate, and phosphorus rate on wheat yield.
Agronomy Journal 82 (4): 762-768.
- Borrelli, G. M., A. Troccoli, C. Fares, D. Trono, A. M. De
Leonardis, L. Padalino, D. Pastore, L Del Giudice, and
N. Di Fonzo. 2000. Lipoxygenase in durum wheat:
what is the role in pasta colour? CIHEAM- Options
Mediterraneennes, pp. 497-499.
- Boyacıoğlu, M. H., and B. L. D'appolonia. 1994.
Characterization and utilization of durum wheat for
breadmaking. I. Comparison of chemical, rheological,
and baking properties between bread wheat flours and
durum wheat flours. Cereal Chem. 71 (1): 21-27.
- Bushuk, W. 1998. Wheat breeding for end-product use.
Euphytica 100 (1-3): 137-145.
https:// doi.org/10.1023/A:1018368316547.
- Coşkun, Y., A. İlkhan, M. Köten ve A. Coşkun. 2010.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilen farklı
makarnalık buğday çeşitlerinin kalite yönünden
değerlendirilmesinde b ve b* renk değerlerinin
kullanılabilirliğinin incelenmesi. Harran Üniversitesi
Zir. Fak. Dergisi 14 (3): 25-29.
- Dalçam, E. 1993. Makarnalık buğdaylarda aranan kalite
kriterleri. Makarnalık Buğday ve Mamulleri
Sempozyumu, s: 307-309. Ankara.
- Deng, Z. Y., J. C. Tian, H. W. Zhang, Y. X. Zhang, and Y. L.
Liu. 2005. Application of farinograph quality number
(FQN) in evaluating dough and baking qualities of
winter wheat. Acta Botanica Boreali-Occidentalia
Sinica 25: 673-680. (in Chinese).
- Dexter, J. E., R. R. Matsuo, F. G. Kosmolak, D. Leisle, and B.
A. Marchylo. 1980. The suitabilily of the SDSsedimentation test for assessing gluten strength in
durum wheat. Can. J. Plant Sci. 60: 25-29.
- Dick, J. W., and J. S. Quick. 1983. A modified screening test
for rapid estimation of gluten strength in early
generation durum wheat breeding lines. Cereal Chem.
60: 315-318.
- Dong, H., R. G. Sears, Cox T. S., Hoseney R. C.,. Lookhart
G. L, and M. D. Shogren. 1992. Relationship between
protein composition and mixograph and loaf
characteristics in wheat. Cereal Chem. 69: 132-136.
- D’ovidio, R., and S. Masci. 2004. The low-molecularweight
glutenin subunits of wheat gluten. Journal of Cereal
Sci. 39: 321-339.
- Edwards, N. M., and J. E. Dexter. 2009. Factors associated
with the bread- making potential of durum wheat,
Chapter 3, pp.47-62. In: Taylor John R. N., and R. L.
Cracknell (Eds.). The ICC Book of Ethnic CrealBased Foods Baverages Across the Continents, The
University of Pretoria Lynnwood Rood Pretoria, South
Africa.
- Edwards, N. M., J. E. Dexter, M. G. Scanlon, and S.
Cenkowski. 1999. Relationship of creep-recovery and
dynamic oscillatory measurements to durum wheat
physical dough properties. Cereal Chem. 76 (5): 638-
645.
- Elgün, A. ve Z. Ertugay. 1995. Tahıl İşleme Teknolojisi.
Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 297
(2.Baskı), Erzurum, 481s.
- Ercan, R., R. Seçkin ve S. Velioğlu. 1988. Ülkemizde
yetiştirilen bazı buğday çeşitlerinin ekmeklik kalitesi.
Gıda Dergisi 13 (2): 107-114.
- Feillet, P., and J. E. Dexter. 1996. Quality requirements of
durum wheat for semolina milling and pasta
production. 95-131. In: J. E. Kruger, R.R. Matsuo and
J.W. Dick (Ed.) Pasta and Noodle Technology. eds.
American Association of Cereal Chemists. St. Paul.
MN.
- Kaplan Evlice, A. ve H. Özkaya. 2011. Makarnalık buğdayda
farklı cihazlarla saptanan renk değerinin kalite
yönünden değerlendirilmesi. Tarla Bitkileri Merkez
Araştırma Enstitüsü Dergisi 20 (2): 33-40.
- Karababa, E. ve R. Ercan. 1995.Makarnalık buğdayların
ekmeklik potansiyeli ve kalitesi. Gıda. 20 (3): 153-
159.
- Kendal, E., S. Tekdal, H. Aktaş, ve M. Karaman. 2012. Bazı
makarnalık buğday çeşitlerinin Diyarbakır ve
Adıyaman sulu koşullarında verim ve kalite
parametreleri yönünden karşılaştırılması. Uludağ
Üniversitesi Zir. Fak. Dergisi 26 (2): 1-14.
- Khatkar, B. S., A. E. Bell, and J. D. Schofield. 1996. A
comparative study of the interrelationship between
mixograph parameters and breadmaking qualities of
wheat flours and glutens. Journal of the Science of
Food and Agriculture 72: 71-85.
- Kılıç, H., S. Tekdal, E. Kendal, ve H. Aktaş. 2012. Augmented
deneme desenine dayalı ileri kademe makarnalık
buğday (Triticum turgidum Ssp.) hatlarının biplot analiz
yöntemi ile değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü
Ġmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi 15 (4): 131-
145.
- Kovacs, M. I. P., N. K. Howes, D. Leısle, and J. Zawıstowskı.
1995. Effect of two different low molecular weight
glutenin subunits on durum wheat pasta quality
parameters. Cereal Chem. 72 (1): 85-87.
- Kovacs, M. I. P., L. M. Poste, G. Butler, S. M. Woods, D.
Leisle, J. S. Noll, and G. Dahlke. 1997. Durum wheat
quality: Comparison of chemical and rheological
screening tests with sensory analysis. Journal of
Cereal Sci. 25: 65-75.
- Liu, C. Y., K. W. Shepherd and A. J. Rathjen. 1996.
Improvement of durum wheat pasta making and
breadmaking qualities. Cereal Chem. 73: 155-166.
- Martinant, J. P., Y. Nicolas, A. Bouguennec, Y. Popineau, L.
Saulnier, and G. Branlard. 1998. Relationships
between mixograph parameters and ındices of wheat
grain quality. Journal of Cereal Sci. 27: 179-189
- Nachit, M. M., M. Baum, A. Impiglia, and H. Ketata. 1995.
Studies on some grain quality traits in durum wheat
grown in Mediterranean environments in durum wheat
improvement in the Mediterranaen region: Serie A.
Seminaries Mediterraneens n.22. CIHEAM- Options
Mediterranean Zaragoza, Spain. pp. 181-187.
- Özkaya, H. ve B. Kahveci. 1990. Tahıl ve Ürünleri Analiz
Yöntemleri. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları.
Ankara.
- Patil, R. M., M. D. Oak, S. A. Tamhankar, and V. S. Rao.
2009. Molecular mapping of QTLs for gluten strength
as measured by sedimentation volume and mixograph
in durum wheat (Triticum turgidum L. ssp durum),
Journal of Cereal Sci. 49: 378-386.
- Pitz, W. J. 1997. Mixograph application for the evaluation of
wheat used for pasta. pp. 65. In: Walker C. E., J. L.
Hazelton, and M. D. Shogren (Ed.). The Mixograph
Handbook. 1st ed. National Manufacturing Division,
Lincoln, NE, USA.
- Pudden, R. M. 1997. Use of the Mixograph for Better
Management of Wheat Selection Decisions. pp.71. In:
Walker, C. E., J. L. Hazelton, and M. D. Shogren.
(Eds.) The Mixograph Handbook, 1st ed. National
Manufacturing Division, Lincoln, NE, USA.
- Sakin, M. A., A. Sayaslan, O. Düzdemir, and F. Yüksel. 2011.
Quality characteristics of registered cultivators and
advanced lines of durum wheats grown in different
ecological regions of Turkey. Canadian Journal Plant
Sci. 2 (91): 261-271.
- Steel, R. G. D., and J. H. Torrie. 1980. Principles and
procedures of statistics. A biometrical approach, 2nd
Edition, McGraw-Hill Book Company, New York.
- Sun, J. Z., W. L. Yang, D. C. Lıu, J. T. Zhao, G. B. Luo, X.
Lı, Y. Lıu, J.K. Guo, and A.M. Zhang. 2015.
Improvement on mixograph test through water
addition and parameter conversions. Journal of
Integrative Agriculture 14 (9): 1715-1722.
- Şahin, M., A. Göçmen Akçacık, S. Aydoğan, S. Taner ve R.
Ayrancı. 2011. Ekmeklik buğdayda bazı kalite
özellikleri ile miksograf parametreleri arasındaki
ilişkilerin incelenmesi. Tarla Bitkileri Merkez
Araştırma Enstitüsü Dergisi 20 (1): 6-11
- Şahin, M., A. Göçmen Akçacık, S. Aydoğan ve E. Yakışır.
2016. Orta Anadolu sulu koşullarında bazı kışlık
ekmeklik buğday genotiplerinin verim ve kalite
performanslarının belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez
Araştırma Enstitüsü Dergisi (Özel sayı-1) 25: 19-23.
- Troccoli, A., G. M. Borreli, P. De Vita, C. Fares, and N. Di
Fonzo. 2000. Durum wheat quality: A multi
disciplinary concept. Journal of Cereal Sci. 32: 99-
113.
- Turan, İ. 2008. Kahramanmaraş koşullarında bazı buğday,
arpa ve tritikale çeşitlerinin verim ve verim
özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sütçü
İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Kahramanmaraş.
- Walker, C. E., J. L. Hazelton, and M. D. Shogren. 1997. The
Mixograph Handbook, National Manifacturing
Division, TMCO, Lincoln, NE 68508-2935, USA
- Wang, J., C. M. Rosell, and B. C. Benedito. 2002. Effect of
the addition of different fibres on wheat dough
performance and bread quality. Food Chem. 79: 221-
226.
- Williams, P., J. F. El-Haramein, H. Nakkoul, and S. Rihawi.
1988. Crop quality evaluation methods and guidelines.
Sodium Dodecyl Sulphate (SDS) Sedimentation.
pp.13-16 International Center For Agricultural
Research in The Dry Areas (ICARDA), Syria.
- Yurtsever, N. 1984. Deneysel İstatistik Metotlar, Toprak ve
Gübre Araştırma Enst. Müd. Yayınları No. 121: 56
Yürür, N. 1994. Serin İklim Tahılları, Tahıllar-I. Uludağ
Üniversitesi Yayınları No: 7-035-0295, Uludağ, 69s.