Rhizobium aşılaması ve azot uygulamasının nohutun verim ve verimle ilgili karakterlerine etkisi

Rhizobium aşılaması ve azot uygulamasının üç nohut çeşidinde tane verimi ve verim karakterlerine etkisi 1995/96 ve 1996/97 yıllarında, Hatay koşullarında, kışlık ekilen bitkilerde incelenmiştir. Uygulamalar tane verimini, biyolojik verimi, bitkide bakla sayısını, bitkide dal sayısını ve bitki boyunu önemli derecede etkilemiştir. 100 tane ağırlığı, hasat indeksi ve ilk bakla yüksekliğine ise uygulamaların etkisi önemli olmamıştır. Rhizobium aşılaması ve azot uygulaması tane verimini, biyolojik verimi ve bitkideki bakla sayısını artırmıştır. Artan biyolojik verim ve bakla sayısı, tane verimi ile pozitif korelasyon göstermiştir. Çeşitlerden Akçin 91 çeşidi ILC 195 ve Eser 87'den daha yüksek verim vermiştir.

Anahtar Kelimeler:

azot, inokulasyon, verim ögeleri, verim, Cicer arietinum, Rhizobium, nohut, Hatay

Effect of Rhizobium inoculation and nitrogen application on yield and yield characters of chickpea

Field experiment was conducted to evaluate Rhizobium inoculation and nitrogen application on three chickpea cultivars as a winter crop in 1995-96 and 1996-97 growing seasons in Hatay ecological conditions. There were significant differences in seed yield, biological yield, pods per plant, branches per plant and plant height among the treatments. However, treatment effect on 100 seed weight, harvest index and first pod height were not significant. Rhizobium inoculation and nitrogen application significantly increased seed yield, total above ground dry matter and pods per plant. Increased biological yield and pods per plant positively correlated with seed yield. Among the cultivars tested, Akçin 91 outyielded ILC 195 and Eser 87. Rhizobium inoculation increased seed yield by 20 % over uninoculated control.

Keywords:

nitrogen, inoculation, yield components, yields, Cicer arietinum, Rhizobium, chickpeas, Hatay,

PDF

___

Açıkgöz, N. ve A. Kıtıkı. 1994. Nohutta farklı ekim zamanı ve çeşitlerde verim oluşumunda etkisi olan özelliklerin path analizi ile irdelenmesi. Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt II. 121-125.
Akdağ, C. ve S. Şehirali. 1994. Bakteri (Rhizobium ciceri) bulaştırma, azot dozları ve ekim sıklığının nohut (Cicer arietinum L.)'un bazı bitkisel ve kalite özelliklerine etkileri. Gaziosmanpaşa Ü. Z. F. Der. 11 (2): 87-100.
Anonim. 1996. Türkiye İstatistik Yıllığı. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü.
Beck, D. P. 1992. Yield and nitrogen fixation of chickpea cultivars in response to inoculation with selected Rhizobial strains. Agronomy J. 84: 510-516.
Beck, D. P., L. A. Materon, and F. Afandi. 1993. Practical Rhizobium-legurne technology manual. İCARDA. No 19, 291-316 s.
Erdoğan, C. 1997. Nohut bitkisinin bazı tarımsal özelliklerine gübrelemenin (N, P) ve aşılamanın etkisi. Mustafa Kemal 0. Fen Bilm. E. Yüksek Lisans Tezi. Hatay.
Gürbüzer, E. 1980. Orta Anadolu koşullarında en fazla azot tespit etme özelliği gösteren mercimek ve nohut nodozite bakterilerinin seçilmesi. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü, 112-115. Genel Yaym No: 112.
Keatinge, J. D. H., D. P. Beck, L. A. Materon, N. Yurtsever, K. Karuç, and S. Altuntaş. 1995a. The role of biodiversity in legume crop productivity in the west Asian highlands. IV. Rhizobium ciceri. Experimental Agriculture. 31, 501-507.
Küsmenoğlu, İ., and K. Meyveci. 1996. Chickpea in Turkey. Adaptation on chickpea in the West Asia and North Africa region. Ed: N. P. Saxena, M. C., Saxena, C., Johansen, S. M., Virmani, H. Harris. ICRJSAT-ICARDA 67-84.
Özdemir, S., and M. Engin. 1991. Effects of nitrogen, phosphorus and potassium fertilizers on yield related morphological and physiological characters of chickpea. Ç. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. 5(2): 111-116.
Özdemir, S. 1996. Path coefficient analysis for yield and its components in chickpea. Int. Chickpea and Pigeonpea Newsletter 3:19-21.
Özdemir, S., U. Karadavut ve C. Erdoğan. 1999. Doğu Akdeniz bölgesinde kışlık olarak ekilen bazı nohut çeşitlerinde stabilite analizi. Tr. J. of Agriculture and Forestry. 23: Eksayı 1.201-205.
Saxena, M. C, S. N. Silim, and K. B. Singh. 1990. Effect of supplementary irrigation during reproductive growth on winter and spring chickpea in Mediterranean environment. J. of Agric. Sci. i 14: 285-293.
Singh, K. B. 1987. Chickpea breeding, pp. 127-163. In M. C. Saxena, and K. B.
Singh, (eds.) The Chickpea. CAB. International. London, UK.
Singh, K. B., and M. C. Saxena. 1996. Winter Chickpea in Mediterranean-Type Environments. A Technical Bulletin ICARDA. 26-27.
Somasegaran, P., H. J. Hoben, and V. Gürgün. 1988. Effects of inoculation rate, Rhizobial strain competition, and nitrogen fixation in chickpea. Agronomy J. 80: 68-73.