Jojoba (Simmondsia chinensis Link. Schneider) ve Türkiye'de yetiştirilebilme olanakları III. Jojoba yağı, kullanım alanları ve ekonomik önemi

Jojoba yağının kullanımıyla ilgili kayıtlarda, bu yağı ilk önce Apacı ve Papağa kızılderililerinin çok değişik amaçlarla kullandıkları belirtilmektedir. Jojoba yağı, jojoba tohumlarından elde edilen ana üründür. Kimyasal yapı bakımından diğer bitkisel yağlardan farklıdır ve wax olarak isimlendirilen sıvı mum şeklindedir. Diğer bütün bitkilerin tohumlarından elde edilen yağlar trigliserittir. Jojoba ve balina yağı gibi rnumsu yağlar ise mum esterleridir. Jojoba tohumlarmdaki yağ oranı % 45-60 arasında değişmektedir. Temiz ve doymamış jojoba yağı presle ya da solvent ekstraksiyon metodu ile pamuk yağı, soya veya mısır yağı gibi çıkarılabilir. Yapısı lokasyon, toprak tipi, yağış ve yükseklikler arasında farklılık göstermemekledir. Aynı zamanda yağın kompozisyonu tohumların olgunlaşması veya depolanması sırasında da değişmez. Hasat edildikten 25 yıl sonra dahi tohumların yağ-ester kompozisyonu değişmemektedir. Jojoba yağı kullanımı öncelikle yağlama ve deri endüstrisinde başlamış ve bu konuyla ilgili pekçok araştırma yapılmıştır. Diğer potansiyel kullanım alanlarının başında kozmetik ve ilaç endüstrjsi gelmektedir ki bu alanlardaki kullanımında büyük artışlar beklenmektedir. Jojoba yağı, dezenfektanlar, deterjanlar, kayganlaştırıcılar, kurutucular, emülsiyon yapıcılar,' reçineler, koruyucu kaplayıcılar, sürtünmeyi önleyiciler, güneş kremleri gibi birçok maddenin hazırlanmasında kullanılmaktadır. Ayrıca, hidrojenize edilerek mobilya, yer, ayakkabı ve otomobil cilalarında kullanılmak üzere üretilen sert beyaz mumların yapımında da kullanılmaktadır. Jojoba üretiminde maliyeti yükselten en önemli unsurlardan biri .hasat masraflarıdır. Haşatın genel olarak elle yapılması özellikle işçi ücretlerinin yüksek olduğu ülkelerde hasat masraflarının dolayısıyla üretim maliyetini artırmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Jojoba, Türkiye, kullanım yerleri, jojoba yağı

Jojoba (Simmondsia chinensis Link. Schneider) and its culture in Turkey III. Jojoba oil, its uses and economical importance

The records mentioned of jojoba oil's use firstly Apaches and Papagos used this oil for different aim. Jojoba oil is the main product derived from jojoba seeds. Its chemical properties different from other vegetable oils and called wax. The oils obtained from all other plant seeds are triglyceride. Waxy oils such as jojoba and whale oils are wax esters. Oil content of jojoba seeds varies between 45-60 %. The clear, unsaturated jojoba oil can be obtained by the pressing or solvent-extraction methods used commercially to isolate vegetable oils from cottonseeds, soybeans, and corn. Its structure do not vary appreciably with location, soil type, rainfall or altitude. The oil does not change in composition as the seed matures, nor does it change during storage. Seeds analyzed 25 years after harvest show no change in oil-ester composition. The uses of jojoba oil has firstly started with lubricant and leather industries, and involved in many researches. Other potential uses of jojoba oil are in the cosmetics and the pharmaceutical industries, which probably are to improve. Jojoba oil is used for preparing products such as disinfectants, detergents, surfectans dries, emulsifiers, resins, protective coatings, corrosion inhibitor and sun creams. Jojoba wax also can be hydrogenated to produce a hardwhite wax, which can be used for polishing flour, furniture, shoes, and automobiles. One of the most important factors to increase cost is related to harvesting. Harvesting made generally by hand increases harvest cost and thus production cost, particularly in the countries which labor cost is high.

Keywords:

jojoba, Turkey, uses, jojoba oil,

PDF

___

Anonim. 1999. FAO istatistikleri.
Anonymous. 1975. Products from Jojoba: A promising new crop for arid lands. National Academy of Sciences. Washington, D.C., 162 p.
Anonymous. 1981. The jojoba potential. United Nations Industrial Devolopment Organization (UNIDO), Haifa, Israel. 216 p.
Anonymous. 1985. Jojoba-new crop for arid lands, New Raw Material for Industry. National Academy Press, Washington, D.C. 102 p.
Dunstone, R. L. 1986. Jojoba : A crop for semi-arid zones. Span. pp. 102-104
Gonzales, V., M. Aregullin, and J. Garcia. 1976. Estudio calorimetrico del comportamiento termico de la cera de jojoba. La Jojoba. Memorias de la II. Conferencia Internacional Sobre. Ensenada, Baja California Norte, Mexico, pp. 103-111.
Gottlieb, O. R. 1979. Chemical studies on medicinal Myristicaceae from Amazonia. Journal of Ethnopharmacology 1: 315 p.
Hamilton, R. J., and T. B. Keng. 1976. Comparison of sperm-whale oil an jojoba wax. La Jojoba. Memorias de la II. Conferencia Internacional Sobre. Ensenada, Baja California Norte, Mexico, pp. 171-186.
Heinerman, J. 1982. Aloe Vera, jojoba and yucca. The amazing health benefits they can give you. Keats Publishing, Inc. New Canaan, Connecticut 25 p.
Hogan, L. M., and W. P. Bemis. 1983. Buffalo gourd and jojoba: Potential new crops for arid lands. Advances in Agronomy, Vol. 36, pp. 317-349.
Miwa, T. K., and J. W. Hagemann. 1976. Physical and chemical properties of jojoba liquid and solid waxes. La Jojoba. Memorias de la II. Conferencia Internacional Sobre. Ensenada, Baja California Norte, Mexico, pp. 245-252.
Ranhotra, G. S., J. A. Gelroth, F. A. Novak, and F. Bohannon. 1986. Usable energy value of jojoba oil. American Association of Cereal Chemists Inc. V. 63, No. 5, pp. 459-461.
Taguchi, M. 1976. Initial response of jojoba to various environmental and cultivation condition. La Jojoba. Memorias de la II. Conferencia Internacional Sobre. Ensenada, Baja California Norte, Mexico, pp. 149-170.
Walters, P. R., N. Macferlane, and P. C. Spensley. 1979. Jojoba: an assessment of prospects. Tropical Products Institute, G128, Londra, 32 p.