JoJoba [Simmondsia chinensis (link) Schneider] ve Türkiye'de yetiştirilebilme olanakları I. Jojobanın bitkisel özellikleri , üretimi ve tarımı

Jojoba ABD'nin güneybatısında ve Meksika'nın kuzeyinde bulunan Sonoran çölünün yarıkurak bölgelerinde doğal olarak yetişen, uzun ömürlü herdem yeşil bir çalıdır. Kurak şartlarda yaşayabilmesi için bitki çok derinlere inebilen olağanüstü bir kök sistemine sahiptir ve bu kök sistemi vasıtasıyla ioprak altındaki neme ulaşabilmektedir. Ömrü 100-200 yıldır. Jojoba iki evcikli (dioik) bir bitkidir. Erkek çiçekler salkım şeklinde, dişi çiçekler ise genellikle tektir. Dişi çiçeklerin taç yaprakları ve kokusu olmadığı için böcekleri cezbetmez. Bu nedenle tozlanma hemen tamamen rüzgarla olmaktadır. Ortalama tohum ağırlığı 0.2 - 2.2 g arasında değişir ve yaklaşık olarak % 50 ham yağ, % 15-20 ham protein içerir. Jojoba plantasyonlarının tesisinde tohum, çöğür, köklü çelik veya doku kültürüyle elde edilmiş bitkiler kullanılır. Dekara yaklaşık 250 bitki optimum bitki sıklığıdır. Yağış miktarı 640 mm den az olan yerlerde yapılacak ilave sulama verimde kesin bir artış sağlar. Gübreleme ise verimi kesin olarak sımrlamamaktadır. Ekonomik ölçüde zarar yapan önemli bir hastalık veya zararlısı yoktur. Ancak özellikle büyümenin erken dönemlerinde yabancı ot kontrolü iyi yapılmalıdır. Jojoba tohumları tamamen olgunlaştığı zaman elle veya makina ile hasat edilir. Hasat zamanı temmuz ayı ortalarıdır.

Jojoba [simmondsia chinensis (Link) Schneider] and its culture in Turkey I. Morphology, production and culture of jojoba

Jojoba is a long-lived evergreen shrub which grows wild in the semiarid region of the Sonoran desert in northern Mexico and the south-western USA. Plants have an exceptionally deep root system which help to survive in drought conditions that laps into the underground moisture. Its natural lifespan appears to be between 100 and 200 years. Jojoba bushes are either male or female (dioecious). Male flowers occur in clusters, female flowers are common solitary. Female flowers have no petals and odore to attract insects, therefore the plant depends almost entirely on wind pollination. The average seed weight varies between 0.2 and 2.2 g and the seeds contain 50 % oil and 15-20 % proteins. Plantations are established by using seeds, seedlings, rooted cuttings, or plantlets produced from tissue culture. The optimum density for a plantation is 250 plants per da. Supplementary irrigation can maximize production where annual rainfall is less than 640 mm. Fertilizer has not obviously limited jojoba productivity. It has not got any important pests and diseases to couse economic damage, but, weeds should be taken under control especially early years of growth. Jojoba seeds are harvested by hand or machines when they are fully mature. Harvest time is in the middle of July.

PDF

___

Abramovich, R., R. Tal, and M. Forti. 1976 a. Selection and improvement of Simmondsia. La Jojoba. Memorias de la II. Conferencia Internacional Sobre Ensenada, Baja California Norte, Mexico, pp. 89-91.
Abramovich, R., R. Tal, and M. Forti. 1976 b. Vegetative propagation of Simmondsia chinensis (jojoba) by conventional methods: Hormone effect and seasonal variation. La Jojoba. Memorias de la II. Conferencia Internacional Sobre. Ensenada, Baja California Norte, Mexico, pp. 84-89.
Anonymous. 1975. Products from Jojoba: A Promising New Crop for Arid Lands. National Academy of Sciences. Washington, D.C., 162p.
Anonymous. 1981. The jojoba potential. The Industries Development Corporation. Haifa, Israel. 216p.
Anonymous. 1985. Jojoba-New Crop for Arid Lands, New Raw Material for Industry. National Academy Press, Washington, D.C. 102p.
Ayanoğlu, F., H. Ayanoğlu ve O. Karagüzel 1995. Jojoba (Simmondsia chinensis L.) bitkisinin çelikle köklendirilmesi üzerinde araştırmalar. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kong. Adana. Cilt II. s. 645-649.
Ayanoğlu, F. ve H. Ayanoğlu. 1995. Jojoba {Simmonsia chinensis) bitkisinin Erdemli koşullarında adaptasyonunda ilk sonuçlar. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. Adana. Ciltli, s. 650-653.
Betancourt, J. I. S. 1976. Profuadidad de siembra de la semilla de jojoba en relacion al desarrollo de plantas en condiciones de vivero. La Jojoba. Memorias de la II. Conferencia Internacional Sobre. Ensenada, Baja California Norte, Mexico, pp. 61-65.
Birnbaum, E. 1976. Preliminary studies on propagation of Simmondsia chinensis by tissue culture. La Jojoba. Memorias de la n. Conferencia Internacional Sobre. Ensenada, Baja California Norte, Mexico, pp. 91-94.
Buchmann, S. L. 1987. Floral biology of jojoba (Simmondsia chinensis), an Anemophilous Plant. Desert Plants Vol. 8 (3). pp. 111-124.
Cutting, R. C. 1985. Jojoba - An Alternative Agriculture in the Caribbean Area. Proceedings of the Caribbean Food Crops Society. Vol. XX. pp. 85-87.
Dunstone, R. L. and J. E. Begg. 1983. Jojoba: A potential crop- for Australia. The Journal of the Australian Institute of Agricultural Science, pp. 51-59,
Dunstone, R. L., 1986. Jojoba: A crop for semi-arid zones. Span, pp.102-104.
Forti, M.,A. Nerd and A. Benzioni. 1984. Effect of genetic background on flowering pattern, growth and yield of jojoba. Proceedings of the VI. International Con. on Jojoba and Its Uses. Beer- Sheva, Israel, pp. 293-298.
Gentry, H. S. 1958. The natural history of jojoba (Simmondsia chinensis) and its cultural aspects. Economic Botany, Vol. 12, No. 3, pp.261-295.
Haase, E. F. 1976. Phenology of some native jojoba populations in Arizona. La Jojoba, Memorias de la II. Conferencia Intemacional Sobre. Ensenada, Baja California Norte, Mexico, pp. 39-47.
Hogan L., and W. P. Bemis. 1983. Buffalo gourd and jojoba: Potential new crops for arid lands. Advances in Agronomy, Vol. 36. 317-349.
Hogan, Lem., D. A. Palzkill, and R. E. Dennis. 1981. Production of jojoba in Arizona. Agricultural Experiment Station Cooperative Extension Service, Puplication No. 81132, College of Agriculture The University of Arizona, Tucson, Arizona 85721, 12p.
Lee, C. W. and D. A. Palzkill. 1984. Propagation of jojoba by single node cuttings. Hortscience, V. 19(6), pp. 841-842.
Lee, C. W.and J. C. Thomas. 1985. Jojoba embryo culture and oil production. Hortscience V. 20(4), pp. 762-764.
Low, C. B. and W. P. Hackett. 1981. Vegetative propagation of jojoba. California Agriculture Vol. 35 (3-4), pp. 12-13.
Miwa, T. K. 1976. Correlation between density and oil content in jojoba nuts harvested at different geographical regions. La Jojoba. Memorias de la II. Conferencia Internacional Sobre. Ensenada, Baja California Norte, Mexico. pp. 219-228.
Nelson, J. M., D. A. Palzkill, and G. P. Bartels. 1993. Irrigation cut-off date affects growth, frost damage, and yield of jojoba. J. Amer. Soc. Hort. Sci. Vol. 118 (6), pp. 731-735.
Rademacher, J. H. 1987. Growth response of two jojoba (Simmondsia chinensis (Link) Schneider) clones to six phosphorus treatments. The University of Arizona, Department of Plant Sciences, Master thesis, 45p.
Schmid, R. 1976. Floral and fruit anatomy of jojoba {Simmondsia chinensis). La Jojoba. Memorias de la II. Conferencia Internacional Sobre. Ensenada, Baja California Norte, Mexico, pp. 143-148.
Seçmen, Ö., Y. Gemici, G. Görk, L. Bekat ve E. Leblebici. 1995. Tohumlu bitkiler sistematiği. E.O. Fen Fakültesi Yayın No. 116, 396s. İzmir.
Walters, P. R., N. Macferlane, and P. C. Spensley. 1979. Jojoba: an assessment of prospects. Tropical Products Institute, Londra G128, 32p.
Whittaker, C. A. and R. B. Thelander. 1985. Jojoba cultivation in the southwestern U.S.: Acreage, yields and cultural practices. Proceedings of the VI. Int. Conference on Jojoba and Its Uses. Beer- Sheva, Israel, pp. 1-6.
Yermanos, D. M., G. Dhillon, and R. Holmes. 1977. Jojoba wax extraction and bleaching. California Agriculture, October, p. 16.
Yermanos, D. M. 1979. Jojoba-a crop whose time has come. California Agriculture, Vol 33, (7-8): pp. 4-8.