ÇİĞDEM SÖNMEZ, AYŞE ÖZGE ŞİMŞEK SOYSAL, ALİYE YILDIRIM, Fatma BERBEROĞLU, Emine BAYRAM

Farklı Biçim Zamanlarının YeĢil ve Mor Fesleğen (Ocimum basilicum L.) Tiplerinde bazı Verim ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi

Bu çalışmada, farklı biçim zamanlarının yeşil ve mor fesleğen (Ocimum basilicum L.) tiplerinde bazı verim ve kalite özelliklerine etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Denemeler Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü’nün Bornova/İzmir’de bulunan deneme tarlasında 2013 ve 2014 yılları yetiştirme dönemlerinde iki yıl süreyle yürütülmüştür. Araştırmada, her iki fesleğen tipinde de ilk hasat, bitkilerin tarlaya şaşırtılmasından 40 gün sonra yapılmıştır ve daha sonra 15 günlük aralarla toplam altı hasat gerçekleştirilmiştir. Çalışmada bitki boyu (cm), yeşil herba verimi (kg da -1 ), drog herba verimi (kg da -1 ), drog yaprak verimi (kg da -1 ), uçucu yağ oranı (%) ve uçucu yağ verimi (l da -1 ) özellikleri incelenmiştir. Tüm özellikler bakımından elde edilen değerler için iki yıl üzerinden birleştirilmiş varyans analizleri yapılmıştır. Varyans analizi sonuçları tüm özellikler bakımından hem populasyon hem de biçim zamanı ortalamaları arasında önemli farklılıkların bulunduğunu göstermiştir. Tüm özelliklere ilişkin populasyon x biçim zamanı interaksiyonları önemli bulunurken populasyon x biçim zamanı x yıl interaksiyonları ise önemsiz olmuştur. Biçim zamanları bakımından ortalama drog yaprak verimleri ilk yıl (2013) 201,25- 295,90 kg da -1 , ikinci yıl (2014) 221,62-343,91kg da -1 değerleri arasında ve ortalama uçucu yağ verimleri de ilk yıl (2013) 1,35- 2,35 L da -1 ikinci yıl da (2014) 1,43-2,94 L da -1 arasında değişmiştir. En yüksek ortalama değerler yeşil renkli fesleğende ve çoğunlukla 2. biçim zamanında (dikimden itibaren 55 gün sonra), 3. biçim zamanında (dikimden itibaren 70 gün sonra) ve 4. biçim zamanında (dikimden itibaren 85 gün sonra) elde edilirken; en düşük ortamalar ise uçucu yağ oranı dışındaki özellikler yönünden mor fesleğen populasyonunda çoğunlukla 5. biçim zamanında (dikimden itibaren 100 gün sonra) ve 1. biçim zamanında (dikimden itibaren 40 gün sonra)gerçekleşmiştir. Drog herba verimi, drog yaprak verimi ve uçucu yağ verimi bakımından eş zamanlı olarak 2. biçim zamanında (dikimden itibaren 55 gün sonra) ve 4. biçim zamanında (dikimden itibaren 85 gün sonra) yeşil fesleğen populasyonunda yüksek ortalamalar elde edilmiştir. Sonuçta, kıyı Ege Bölgesi koşullarında yapılacak fesleğen üretimlerinde yüksek yaprak ve yağ verimleri eldesi için yeşil fesleğenin kullanılması ve hasadın da 2. veya 4. biçim zamanlarında yapılması önerilmiştir.

The Effect of Different Cutting Interval on some Yield and Quality Characteristics of Green and Purple Basils (Ocimum basilicum L.) Types

In this study, it was aimed to research the effect of different harvest periods on the some yield and quality characteristics of in purple and green sweet basil (Ocimum basilicum L.). The field experiments were conducted in the experimental fields of Department of Field Crops, Faculty of Agriculture, Ege University, Bornova/Izmir in the growing seasons of the 2013 and 2014. In the trials, two genotypes of basil (purple and green) plants were firstly harvested after 40 days from transfering to the field and six different harvesting times were performed with 15 days interval. The plant height (cm), fresh herbage yield (kg da -1 ), drug herbage yield (kg da -1 ), drug leaves yield (kg da -1 ), essential oil content (%) and essential oil yield (l da -1 ) were determined. For all characteristics, the combined variance analyses were carried out for mean values over two years. Results from variance analyses indicated to be significant differences among means of both harvest intervals and populations for all characteristics studied. The population x harvest times x year interactions were found not to be significant while the population x harvest time interaction were significant for all characteristics. For harvesting intervals, mean drug leaf yields varied between 201.25 and 295.90 kg da -1 in the first year (2013), 221.62 and 348.91 kg da -1 in the second (2014) year and mean essential oil yields varied between 1.35-2.35 l da -1 in the first year, 1.43-2.94 l da -1 in the second year. The highest means were found in the green population of basil at the 2 nd harvest (harvested after 55 days from transfering to the field), 3 rd harvest (harvested after 70 days from transfering to the field) and 4 th harvest times for all characteristics. The lowest means were mostly obtained from the all characteristics except essential oil content in purple population at the times of 5 th harvest (harvested after 100 days from transfering to the field) and 1 st harvest (harvested after 40 days from transfering to the field) harvest times. The highest means were simultaneously achieved in the green population of basil at the 2 nd harvest (harvested after 55 days from transfering to the field) and 4 th harvest (harvested after 85 days from transfering to the field) harvest times for drug herbage yield, drug leaf yield and essential oil yield. As a result, the use of green population of basil and the realizing of harvest at the 2 nd harvest (harvested after 55 days from transfering to the field) or 4 th harvest (harvested after 85 days from transfering to the field) times were suggested to obtain high yields of drug leaf and essential oil for commercial productions of basil at the coastal Aegean Region.

PDF

___

Aburigal,Y.A. A.,N. B.Hamza,I. H.Hussein,E. Y.Elmogtaba, T.H.Osman,F. I. Ali,andA. A.M.Siribel.2016. Variability incontentandchemical constituentsof essential oil of sweetbasil(OcimumbasilicumL.) obtainedfromaerialplantparts.AdvancesinBioscienceandBiotechnology7:183-187.
Açıkgöz, N., AkkaĢ, M. E. Özcan ve K. Moghaddam. A.F. 1994. PC’ler için veritabanı esaslı türkçe istatistik paketi: TARIST, Tarla Bitkileri Kongresi. 25-29 Nisan 1994. E.Ü.Z.F. Bornova/Ġzmir.
Akgül, A. 1993. Baharat Bilimi ve Teknolojisi. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No: 15. s. 451.
Aslan, D. F. 2014. Farklı reyhan (Ocimum basilicumL.) populasyonlerinde ontogenetik ve morfogenetik varyabilitenin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. s.106.
Ceylan, A. 1997. Tıbbi Bitkiler-II (Uçucu Yağ Bitkileri). s.306. E.Ü.Z.F. Yayınları No: 481. Bornova, Ġzmir.
Chrpova, D., L. Kourimska, M. H . Gordon, V. Hermanova, I. Roubickova, and J. Pánek. 2010. Antioxidant activity of selected phenols and herbs used in diets for medical conditions. Czech J. Food Sci. 28 (4): 317-325.
Ekren, S., Ç. Sönmez, S. Sancaktaroğlu ve E. Bayram. 2009. Farklı dikim sıklıklarının fesleğen (Ocimum basilicumL.) bitkisinin verim ve kalite özellikleri üzerine etkisi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 46 (3): 165-173.
Ekren,S.,Ç.Sönmez,E.Özçakal,Y.S.K.KurttaĢ,E.Bayram ve H. Gürgülü. 2012. The effect of different irrigation water levels on yield and quality characteristics of purple basil (Ocimum basilicumL.). Agricultural Water Management 109:155-161.
ErĢahin,L.2006.DiyarbakırekolojikkoĢullarındayetiĢtirilen fesleğen (Ocimum basilicumL.) populasyonlarının agronomik ve kalite özellikleri. YüksekLisans Tezi. C. Ü. Fen Bil. Enst. Adana.
Hussain, A. I., F. Anwar, S. T. H. Sherazi, and R. Przybylsk. 2008. Chemical composition, antioxidant and antimicrobial activities of basil (Ocimum basilicumL.) essential oils depends on seasonal variations. Food Chem. 108: 986-995.
Koba, K., P. W. Poutouli, C. Raynaud, J. P. Chaumont and K. Sanda. 2009. Chemical composition and antimicrobial properties of different basil essential oils chemotypes from Togo. Bangladesh J. Pharmacol. 4: 1-8.
Nurzyńska-Wierdak, R., A. Bogucka-Kocka, and B. Borowski. 2012. Changes in the chemical composition of the essential oil of sweet basil (Ocimum basilicumL.) depending on the plant growth stage. Chemıja 23 (3):216-222.
Sokovic, M., P. D. Marin, D. Brkic, and L. J. L. D. van Griensven. 2007. Chemical composition and antibacterial activity of essential oils of ten aromatic plants against human pathogenic bacteria. Food 1 (1): 220-226.
Telci, Ġ., E. Bayram, G. Yılmaz ve A. B. Avcı. 2005. Türkiye’de kültürü yapılan yerel fesleğen (Ocimumspp.) populasyonlerinin morfolojik, agronomik ve teknolojik özelliklerinin karakterizasyonu ve üstün bitkilerin seleksiyonu (Sonuç Raporu). TOGTAG- 3102 No’lu Proje. TÜBĠTAK.
Verma, R. S., R. C. Padaliab, and A. Chauhan. 2012.Variation in the volatile terpenoids of two industrially important basil (Ocimum basilicumL.) cultivars during plant ontogeny in two different cropping seasons from India. J. Sci. Food Agric. 92:626-631.
Wichtl, M. 1971. Die pharmakogostich-chemiseheUntersuchung und Wertbestimmung von Drogen undgalenischen Präparaten. Methoden der Analyse in derChemie Band 12.Frankfurt and Main.