Bazı mısır çeşitlerinin verime etkili başlıca karakterlerinin kalıtımı ile bunlar arasındaki ilişkilerin tesbiti

1993-94 Yıllarında Antalya ili Manavgat ilçesinde çiftçi şartlarında yürütülen bu araştırma da kamuya ait 7 hibrit mısır çeşidi (ANT-90, ANT-BEY, TTM-813, TTM-815, TTM 81-19, TÜM 82-6 ve TÜM 82-7) ile bir özel sektör (P.3165) mısır çeşidinde; verime etkili başlıca karakterlerdeki değişimler ile bu karakterler üzerine yılların etkisi ve çeşitlerin genotiplerinin etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre geniş anlamda kalıtım derecesi % 50 koçan püskülü verme (gün) için yüksek (0,93), ele alınan diğer karakterlerden bitki boyu (0,12), koçan yüksekliği (0,31), hasat nemi %'si (0,03) ve verim için (0,06) düşük olarak bulunmuştur. Dekara dane verimine ele alınan tüm karakterler doğrudan ve dolaylı etken olmuşlar, verimle bütün karakterler arasındaki ikili ilişki önemli, çıkmıştır. % 50 koçan püsküllü verme için (r = 0,672**), bitki boyu için (r = 0,503**), koçan yüksekliği için (r = 0,417**) ve hasat nemi %'si için (r = 0,432**) olarak tesbit edilmiştir. Çeşitlerin hepsinin bölgesel adaptasyon ve verimleri iyi olup en yüksek verim performansım P.3165 çeşidi gösterirken, ANT-90 hibrit mısır çeşidi en erkenci olarak bulunmuştur. Çeşitlerin verim potansiyelleri yıldan yıla değişmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Akdeniz Bölgesi, Zea mays, tahıl, verim korelasyonu, verim ögeleri, kalıtsallık, verim, ürün verimi, korelasyon analizleri, mısır, Türkiye

PDF

___

Açıkgöz, N. 1993. Tarımda Araştırma ve Deneme Metodları III. Basım. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Atelyesi Bornova - Đzmir.

Alard, R.,W. 1960. Principle of plant breeding. John Willey and Sons, Inc. pp.89-99.

Alard R.W., and A.D. Brodshow. 1964. Implications of genotype-environmental interactions in applied plant breeding. Crop. Sci. Vol.4 pp. 503-507.

Bartley, B.G., and C.R. Weber.1952. Heritable and nonheritable relationships and variability of agronomic characters in successive generations of soybean crosses. Agron. J. 44pp 487-495.

Demir, I., M. Tosun. 1991. Ekmeklik ve Makarnalık Buğdaylarda Verim ve Bazı Verim Komponentlerinin Korelasyonu ve Path Analizi, Ege Üniv.Zir.Fak., Dergisi Vol. 28, No: 1.

Dudley, J.W., and R.H. Moll. 1969. Interpretation and use of estimates of heritability and genetic variances in plant breeding. Crop Sci. Vol.9 pp. 257-262.

Fanous, M. A., 1969. Inheritance of Head Shape and Seed Size in Sorghum, PhD Thesis Oklahoma State University.

FAO Quarterly Bulletion of Statistics 1994/2,3,4.

Fınlay, K.W., and G.N. Wilkinson, 1963. The analysis of adaptation in a plant breeding programme. Aust. J. Agr. Res., Vol. 14, pp. 742-754.

Gamble, E.E., 1962. Gene effects in corn (Zea mays L.) III. relative stability of the gene effects in different environments. Can.J.Plant. Sci. 42 : 628-634.

Gençtan, T. ve I., Başer. 1988. Bazı Mısır Çeşitlerinde Fı ve F2 Döllerinde Açılmanın Başlıca Verim Unsurları Üzerine Etkisi. T. Üni. Zir. Fak. Yayınları : 62 Araştırmalar 17.

Gençtan, T. ve I., Başer. 1994. Mısırda verim ve kaliteye etkili başlıca karakterler ve bunların kalıtım üzerine araştırmalar Bitki Islahı Bildirileri, Cilt II. pp. 235-238.

Gökçora, H. 1973. Tarla Bitkileri Ishahı ve Tohumluk, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayınları No : 490. Ders Kitabı No : 164, Ankara.

Đkiz, F. 1977. Buğday Islahında Genotip x Çevre Interaksiyonu Đstatistik Analizleri Phd. Thesis Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bornova-Đzmir.

Kwon, S.H., and J.H. Torrie. 1964. Heritability of and interrelationships among traits of two soybean population. Crop. Sci. Vol.4 pp. 196-198.

Lal, K.K., and Wassom, 1988. Genotype and environment interaction for maize yield in Nepal. J.Inst. Agric. Anim. Sci. Vol.9 pp. 7-11.

Li, C.C. 1968. Fısher, wright, and path coefficients. Biometrics Vol. 24 No:3 pp. 471-484.

Lıang, G.H.L., E.G. Heyne, J.H. Chung, and Y.O. Koh. 1968. The analysis of heritable variation for three agronomic traits in a 6-variety diallel of grain sorghum. Con. J. Genet. Cytol. Vol. 10 pp. 460-469.

Lıang, G.H.L., C.R. Reddy, and A.D. Dayton. 1972. Heterosis, inbreeding depression and heritability estimates in a sıstematic series of grain sorghum genotypes. Crop Sci. 12 pp, 409-411.

Rysawa, B., and E.; Javorek. 1988. An Increase of 1000 Grain Weight in Maize as a Result of Genotype. Field Crop Abstract Vol. 41 No : 1 p.22.

Sprague, G.F., and W.T. Federer, 1951. A comparison of variance components in corn yield trials : II Error, Year x Variety, Location x Variety, and Variety Components Agron. Jour. Vol. 43 (II), pp. 535-541.

Warner J.N., 1952. A method for estimating heritability. Agron. J. Vol.44 pp.427-430.

Wright, S., 1921. Correlation and causation. J. Agric. Res., 20 pp.557-585.