YALÇIN KAYA, Göksel EVCİ, Sezgin DURAK, Veli PEKCAN, Tahir GÜCER, M. İbrahim YILMAZ

Ayçiçeğinde (Helianthus annuu L.) tane veriminin oluşumunda rol oynayan önemli verim öğelerinin katkı oranlarının belirlenmesi

Araştırma, Edirne koşullarında ayçiçeğinde önemli 8 verim öğesi ve yüksek ve düşük tane verimi arasındaki ilişkileri ortaya koymak amacıyla, 1999-2004 yılları arasında yapılmıştır. Çalışmada, kurak şartlarda kurulan 102 verim denemesinde kontrol olarak yer alan ve Türkiye de en fazla ekilen Sanbro ayçiçeği çeşidi kullanılmıştır. Yapılan korelasyon ve regresyon analizleri sonucunda, ayçiçeğinde verimin oluşmasında, incelenen verim öğelerinin düşük verimlerde yüksek verimlere nazaran daha belirleyici rol oynadığı, verime en fazla etkili verim öğesinin ise, tane doldurma periyodu olduğu belirlenmiştir. Kabuk ve yağ oranı, tane doldurmada ve bitki boyunda düşük ve yüksek verimde benzer trendler elde edilirken, diğer öğelerde birbirinin tersine eğilimler gözlemlenmiştir. Sonuç olarak; yüksek verim için ayçiçeği hibritlerinin, 140-160 cm arasında bitki boyuna, % 25 ten az kabuğa ve uzun tane doldurma dönemine sahip olması gerekir.

Anahtar Kelimeler:

hibritler, Helianthus annuus, tane verimi, verim ögeleri, ayçiçeği, regresyon analizleri

The determination of (Helianthus annuus L) contribution rates of yield traits on constituting of seed yield in sunflower

The research was conducted in Edirne conditions in 1999-2004 to determine the relationships between 8 important yield traits and low and high yield in sunflower. Sanbro sunflower hybrid which existed as standard in 102 yield trials conducted in dry conditions and has the highest market share in Turkey was used in this study. Yield traits played more vital role in forming seed yield in lower performance than higher amounts. The grain filling period had highest contribution to form seed yield among examined yield traits based on correlation and regression analysis in the research. Similar trends was determined in husking rate and oil content, grain filling period and plant height, but in other traits reverse inclinations was observed. As results; sunflower hybrids should have 140-160 cm plant height, less than 25 % husk content and longer grain filling period to get higher seed yields.

Keywords:

hybrids, Helianthus annuus, grain yield, yield components, sunflowers, regression analysis,

PDF

___

Ashok, S., N. S. Mohamed Sheriff", and 1.. Narayanan,. 2000. Combining ability studies in sunflower (Helianthus annuus L.). Crop Research 20 (3): 457-462.
Dağüstü, N. 2002. Correlations and path coefficient analysis of seed yield components in sunflower (Helianthus annum L.). Turkish Journal of Field Crops. 7(1): 5-19.
Hladni, N., D. Skoric, M. K. Balalic, M. Ivanovic, Z. Sakac, and D. Jovanovic. 2006. Combining ability for oil content and its correlations with other yield components in sunflower (Helianthus annuus L.), Helia. 29 (44): 101-110.
Kaya, Y. 2003. Türkiye'deki yağlık ayçiçeği üretiminin mevcut durumu, sorunları ve çözüm önerileri. CINE TARİM Dergisi. 5: 43. 34-35.
Kaya, Y. and I. K. Atakisi. 2003. Path and correlation analysis in different yield characters in sunflower (Helianthus annuus L.). Anadolu Journal. 13. 31-45.
Kaya, Y. ve I. K. Atakisi. 2004. Combining Ability Analysis in Some Yield Characters of Sunflower (Helianthus annuus L.). Helia. 27: 41. 75-84.
Kaya, Y. 2005. Determining Combining Ability in Sunflower (Helianthus annuus L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry. TÜBİTAK. Ankara. 243-250.
Kaya, Y., G. Evci. S. Durak, V. Pekcan ve T. Gücer. 2005. Ayçiçeğinde Tane Doldurma Süresinin Tane Verimi Ve Diğer Önemli Verim Öğelerine Etkisi. Türkiye 6. Tarla Bitkileri Kongresi 5-9 Eylül, Antalya.
Marinkovic R., D. Skoric, B. Dozet, and D. Jovanovic. 2000. Line x tester analysis of the combinig ability in sunflower. Proc. of the 15th International Sunflower Conference, Tome II, E- 30 - 35, Toulouse, France,.
Miller, J. F. and G. N. Fick. 1997. Sunflower Genetics. In: A.A. Schneiter (ed.) Sunflower Technology and Production. Agron. Monogr. 35. ASA. CSSA and SSSA. Madison, WI, USA. 441-495.
Parameswari, C., V. Muralidharan, B. Subbalakshmi and N. Manivannam. 2004. Genetic analysis yield and important traits in sunflower (Helianthus annum L.J. Hybrids. Journal of Oil seed Research 21(I): 168-170.
Skoric, D., S. Jocic and I. Molnar. 2000. General (GCA) and specific (SCA) combining abilities in sunflower. Proc. of the 15th Int. Sunf. Conf., Toulouse, France, 23-30.