Şemsettin AKYOL, Şafak NERGİZ, Eylem ÖZDOĞAN

Aşağı Pınar ilk Yerleşim Evresi: 7. Tabaka

Yakındoğu’da son buzul çağının sonlarına doğru avcılık ve toplayıcılıktan yerleşik ve besin üretiminin benimsendiği bir yaşama geçiş, insanlık tarihini belirleyecek köklü değişimlerin ilk adımı olur. Neolitik olarak adlandırılan, yaklaşık dört bin yıllık bir dönem boyunca oldukça dinamik bir süreç yaşanmış, bu yaşam biçimini oluşturan ana unsurlar zaman içinde şekillendiği gibi Neolitik coğrafya da sürekli bir genişleme eğilimi içerisinde olmuştur. Doğu Trakya’daki ilk yerleşimler, kültürel olarak Neolitik yaşam biçiminin tüm kurallarıyla oturduğu ve coğrafyasını Balkan Yarımadası’na doğu genişlettiği bir sürece karşılık gelir. Doğu Trakya’nın ilk tarımcı köy topluluklarından birisi olan Aşağı Pınar, Istranca Dağları’nın güney etekleri ve Ergene Havzası’nın kuzey kesiminde yer alır. Aşağı Pınar İlk Yerleşim Evresi olarak adlandırılan zaman dilimi MÖ 6. bin yılın ilk çeyreğine tarihlenir. Bu dönem Balkan terminolojisiyle İlk Neolitik (Karanovo I-II), Anadolu kronolojisi ile Son Neolitik/ İlk Kalkolitik Dönem’e denk gelir. Bu yazıda Aşağı Pınar höyüğünün ilk yerleşim evresi olarak tanımlanan 7. tabaka, mimari özellikleriyle ele alınacaktır. Balkanlar’da yerleşik yaşamın erken aşamalarını yansıtan bu dönemde, Aşağı Pınar’daki yerleşim özellikleri ve yaşamın geneline ilişkin değerlendirmeler üzerinde durulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Eastern Thrace, Aşağı Pınar, Neolithic, Wattle and Daub Architecture, Ditch

Earliest Occupation at Aşağı Pınar: Layer 7

Toward the end of the last Ice Age, the transition from hunting and gathering to a settled life based on food production was the first step in radical changes that would determine the history of humanity. A very dynamic process was experienced during the approximately 4,000 year-long period known as the Neolithic; as the main elements that determined the Neolithic lifestyle formed over time, the Neolithic geography also tended toward a continuous expansion. The earliest settlements in Eastern Thrace correspond to a process where it was culturally settled with all the rules of the Neolithic lifestyle, and these settlements expanded their geography to the Balkan Peninsula. As one of the earliest settlements in Eastern Thrace, Aşağı Pınar is located along the southern outskirts of the Istranca Mountains and the northern part of the Ergene Basin. The period of the first occupation in Aşağı Pınar has been dated to 6000-5750 BC. This period corresponds to the Late Neolithic/Early Chalcolithic Period of the Anatolian timeline. This paper discusses the earliest settlement phase known as Layer 7 in Aşağı Pınar through its architectural features. This period represents the early stages of settled life in the Balkans, and this paper will emphasize the characteristics of the settlement in Aşağı Pınar and the general evaluations of life during this period.

Keywords:

Eastern Thrace, Aşağı Pınar, Neolithic, Wattle And Daub Architecture, Ditch,

PDF

___

Bacvarov, K., Gleser, R., Komp, R., Becker, V., Tonkov, N., Zidarov, P., V. Ruseva (2016a). Geomagnetic survey along the Azmaka stream at Sarnevo (Radnevo Municipality) and Pshenichevo (Stara Zagora Municipality). ArchaeologicalDiscoveries andExcavations in 2015: 144-148. google scholar
Bacvarov, K., Katsarov, G., Mc Sweeney, K. (2016b), The dead and the nested pots: an Early Neolithic ditch burial at Nova Nadezhda, Bulgarian Thrace, Southeast Europe, and Anatolia in prehistory. Essays in honor of Vassil Nikolov on his 65th anniversary, Bâcvarov, K., Gleser, R., (eds.), Bonn, Verlag: Dr. Rudolf Habelt GmbH: 149-158. google scholar
Bittel, K. (1969), Bemerkungen über die prahistorische Ansiedlung auf dem Fikirtepe bei Kadıköy (İstanbul), Istanbuler Mitteilungen 19(20): 1-19. google scholar
Duru, R. (2008), M.Ö. 8000’den 2000’e Burdur Antalya Bölgesinin Altıbin Yılı, Antalya: Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü. google scholar
Eres, Z., Hansen, S., Ozdoğan, E., Ozdoğan, M., Parzinger, H., Schwarzberg, H. (2015). Das Kırklareli Projekt Ein Forschungsüberblick anlasslich des 20 jahrigen Jubilaums des Türkis-Deutschen Gemeinschaftsprojekts, Der Anschnitt Vo.27_ Anatolien- Brücke der Külturen Aktuelle Forschungen und Perspektiven in den Deutsch-Türkischen Altertumswissenschaften Yalçın, Ü and Bienert, Hans-Dieter (eds.), (pp. 131-146). Bochum- Bonn: Grafisches Centrum Cuno GmbH & Co. KG. google scholar
Fewkes, V., H. Goldman, R. Ehrich (1933) Excavations at Starçevo. Yugoslavia, Season 1931-1932, Bulletin of the American School of Prehistoric Research / BASPR, 9: 33-52. google scholar
Karul, N. (1994), Hoca Çeşme En alt Evresinin Tarihlenme Sorunları 4. ve 3. Evre Çanak Çömleği Değerlendirmesinin Tarihleme Sorunun Çözümüne Katkısı, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Prehistorya Anabilim Dalı, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul. google scholar
Karul, N. (2000), Gebaude ausFlechtwerk:DieArchaologischenBefunde aus denNeolithisch-Chalkolithischen Siedlungsschichten von Hoca Çeşme, Aşağı Pınar und Toptepe, Fachbereich Geschichts- und Kultur wissenschaften der Freien Universitat Berlin, (Doctoral dissertation), Berlin. google scholar
Karul, N., Avci, M. B. (2013), Aktopraklık, The Neolithic in Turkey Northwestern Turkey and İstanbul, Ozdoğan, M., Başgelen, N., Kunıholm, P. (eds), (45-68). İstanbul: Achaeology and Art Pubilications. google scholar
Karul, N., Eres, Z., Ozdoğan, M., Parzinger, H. (2003), Aşağı Pınar I, Einführung, Forschungsgeschichte, Stratigraphie und Architektur, Archaologie in Eurasien 15, Studien im Thrakien-Marmara Raum Band I, Mainz am Rhein: Verlag Philipp von Zabern. google scholar
Mansel, A. M. (1940), Trakya Harfiyatı, Belleten IV-13: 89-93. google scholar
Mellaart, J. (1967), Çatal Hüyük: A Neolithic Town in Anatolia, London: Thames and Hudson. google scholar
Mellaart, J. (1970), Excavations at Hacılar, Edinburgh: The British Institute of Archaeology at Ankara. google scholar
Mikov, V. (1939), Karanovo -Bulgaria, Antiquity, 13, 345-349. google scholar
Nikolova, N. (2016), Early Neolithic Ditched Enclosures in Thrace, Bulgarian-German Scientific Cooperation: Past, Present, and Feature, Pajeva, I., Argirova, R., Bacvarov, K., Boteva D., Burneva, N. (eds.), (108-116). Bonn, Faber Publishing House. google scholar
Nikolova, N. (2021), Setting the Boundaries of Early Neolithic Settlement Sites: The Ditch-Digging Practices in the Eastern Balkans, Open Archaeology, 7, 1345-1370. google scholar
Ozdoğan, E. (2009), Trakya’da Yapılan Son Araştırmalar Işığında Balkanlar’da İlk Neolitik Çağ’dan Orta Neolitik Çağ’a Geçiş Sorunu”, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul. google scholar
Ozdoğan, E. (2011), Settlement Organization and Architecture in Aşağı Pınar Early Neolithic Layer 6. Beginnings- New Research in the Appearance of the Neolithic between Northwest Anatolia and the Carpathian Basin, R. Krauss (ed.), Menschen - Kulturen - Traditionen Studien aus den Forschungsclustern des Deutschen Archaeologischen Instituts, (213-223). Rahden/Westf. Halle/Saale: Verlag Marie Leidorf GmbH. google scholar
Ozdoğan, E. (2015), Current Research and New Evidence for the Neolithization Process in Western Turkey, European Journal ofArchaeology, 18(1) 33-59. google scholar
Ozdoğan, E. (2016), 23. Yılında Kırklareli Projesi: Aşağı Pınar ve Kanlıgeçit Yerleşimleri, Arkeoloji ve Sanat 152, 1-30. google scholar
Ozdoğan, E. (2022), The Neolithic in eastern Thrace: continuity and discontinuity, 6,000 BC - Transformations and Change in the Near East and Europe. Biehl, P. and Rosenstock, E. (ed.), Cambridge: Cambridge University Press Book: 281-300 google scholar
Ozdoğan, E., Ozdoğan, M., Nergis, Ş., Aytek, Ö., Azeri, H., Yumakli, H. (2017), Kırklareli Höyüğü 2016, Kazı Sonuçları Toplantısı, 39, 281-300. google scholar
Ozdoğan, E., Schvarzbrg, H. (2020), “Contextualizing the Neolithic House. A view from Aşağı Pınar in Eastern Thrace”, Making Places into Places. The North Aegean, the Balkans and Western Anatolia in the Neolithic, Urem-Kotsou, D., Tasic, N., Buric, M. (eds.), (211-224). Oxford: BAR Publishing. google scholar
Ozdoğan, M. (1994), Marmara Bolgesi- Balkanlar- Orta Anadolu arasındaki Kronoloji Sorununa Yeni bir Yaklaşım, Türk Tarih Kurumu Kongresi XI, 69-79. google scholar
Ozdoğan, M. (2011), Polychrome Early Neolithic Painted Pottery at Aşağı Pınar, Studia Praehistorica, 14, 83-90. google scholar
Ozdoğan, M. (2013) Neolithic Sites in the Marmara Region Fikirtepe, Pendik, Yarımburgaz, Toptepe, Hoca Çeşme and Aşağı Pınar, The Neolithic in Turkey Northwestern Turkey and İstanbul, Ozdoğan, M., Başgelen, N., Kunıholm, P. (eds), (167-269). İstanbul: Achaeology and Art Pubilications. google scholar
Ozdoğan, M., Parzinger, H., Karul, N. (1997), Kırklareli Kazıları Aşağıpınar ve Kanlıgeçit Höyükleri, Arkeoloji ve Sanat 77: 2-11. google scholar
Ptrova, V., Nikolova, N. (2014), Early Neolithic subterranean structures (pits and ditches). An Introduction, Yabalkovo Vol. I, J. Roodenberg, Leshtakov, K., Petrova, V. (eds.), Maritsa Project, 2, 217-222. google scholar
Petrova V., Zidarov, P., Miteva, V. (2016), Excavations at Kazlacha near the village of Chokoba, Sliven: Sliven Municipality. google scholar
Roodenberg, J., Alpaslan- Roodenberg, S. (2013), Ilıpınar and Menteşe. Early Farming Communities in the Eastern Marmara, The Neolithic in Turkey Northwestern Turkey and İstanbul, Ozdoğan, M., Başgelen, N., Kunıholm, P. (eds), (69-91). İstanbul: Achaeology and Art Pubilications. google scholar
Tsountas, C., (1908), Ai proistorikai akropoleis Diminiou kai Sesklou, Athenai. google scholar
Vasic, M. M. (1906), Nekoliki preistorijski nalasciiz Vinca, Starinar 1, 89-127. google scholar