Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğreten Öğretmenlerin Kültürlerarası Duyarlılığı

Bu araştırmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin kültürlerarası duyarlılığını belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda araştırmada yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin kültürlerarası duyarlılıkla ilgili görüşlerinin; cinsiyet, hizmet içi eğitim alma, yabancı dil bilme, yurt dışında yaşama, çalışma yılı, eğitim durumu ve bilinen dil sayısı değişkenlerine göre istatiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Araştırmada, karma çeşitleme deseni içerisinde yer alan “Tek Noktada Birleştirme Modeli” kullanılmıştır. Araştırmaya yönelik tamamlayıcı veriler toplamak veya aradaki farklılıkları ortaya koyarak daha güvenilir sonuçlar elde etmek amacıyla bu model seçilmiştir. Araştırmanın örneklemi çeşitli kurumlarda görev yapan, yabancı dil olarak Türkçe öğreten 133 öğretmenden oluşturmaktadır. Araştırmada, Chen ve Starosta (2000) tarafından geliştirilen “Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizi SPSS 21.0 istatistik paket programından yararlanılarak yapılmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) gibi istatiksel tekniklerden yararlanılmıştır. Araştırmada nitel veriler, kodlamalar ve temalar aracılığıyla anlamlı hale getirilerek nitel verilerin çözümlenmesinde içerik analizi uygulanmıştır. Araştırmada uygulanan “Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği”ne göre yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin kültürlerarası duyarlılık ve alt boyutları algı düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğretmen duyarlılığının en yüksek olduğu alt boyut kültürlerarası etkileşimde katılım, en düşük olduğu alt boyut ise kültürlerarası etkileşimde özendir. Öğretmenlerin görüşlerinin; cinsiyet, hizmet içi eğitim alma, yabancı dil bilme, yurt dışında yaşama, çalışma yılı, eğitim durumu, bilinen dil sayısı değişkenlerine göre istatiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Araştırmanın nitel verilerine göre öğretmen görüşlerinin “dil ve kültür bir bütündür”, “dil kültürün taşıyıcısıdır” ifadelerinde yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Bu bakımdan nitel veriler nicel bulguları desteklemektedir.

Intercultural Sensitivity of the Turkish as a Foreign Language Teachers

The purpose of this study is to determine the levels of perceptions about the intercultural sensitivity and its sub-dimensions of the Turkish as a foreign language teachers and to reveal the opinions on the importance of culture in teaching Turkish as a foreign language. In line with this purpose, it is examined whether the opinions of the Turkish as a foreign language teachers show a statistically significant difference in terms of certain variables such as gender, receiving inservice training, knowing a second language, living abroad, tenure, degree, the number of foreign languages spoken. Furthermore in this study, the importance of culture in teaching Turkish as a foreign language has been examined. The study was performed with “Single Point Aggregation Model”, which is a mixed variation design. The reason for the selection of such model was to collect complementary data for the study and to obtain more reliable results through the identification of the differences between them. The sample of the study consisted of a total of 133 Turkish as a foreign language teachers working in different institutions. The study employed “the Intercultural Sensitivity Scale” developed by Chen and Starosta (2000). The analysis of the quantitative data of the study was performed by means of SPSS 21.0 statistical analysis software program. The statistical methods such as frequency, percentage, arithmetic mean, t-test, one way analysis of variance (ANOVA) were applied in the analysis of the data. The qualitative data were transformed into codes and themes and a content analysis was conducted in the analysis of the qualitative data. The quantitative data of “the Intercultural Sensitivity Scale” in the study pointed out high levels of perceptions for the intercultural sensitivity and its sub-dimensions of the Turkish as a foreign language teachers. The sub-dimension on which the sensitivity of teachers was at the highest was participation in intercultural interaction while the sub-dimension where it was at the lowest was attention to intercultural interaction. The study concluded that the opinions of the Turkish as a foreign language teachers did not show a statistically significant difference in terms of gender, receiving in-service training, knowing a second language, living abroad, tenure, degree, the number of foreign languages spoken. According to the qualitative data of the study, most of the teachers implied that language and culture together form a whole and that language serves as a culture carrier. In this regard, the qualitative data supported the quantitative findings.

PDF

___

Akın, E. (2016). Türkçe öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Siirt Üniversitesi örneği), Electronic Turkish Studies, 11(3), 29-42.
Aksan, D. (2005). Türkçenin gücü (9. baskı). Ankara: Bilgi Yayınevi.
Aksan, D. (2009). Her yönüyle dil: ana çizgileriyle dilbilim (5. baskı) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Avcı, Y. (2002). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin kültür ve yöntem boyutu. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi I. Uluslararası Truva-Çanakkale Dil Eğitimi ve Okul Gelişimi Sempozyumu. Çanakkale, Türkiye.
Balcı, M. ve Melanlıoğlu, D. (2016). Ana dili konuşuru olmayan öğreticilerin görüşlerine göre yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(2). 986-1004.
Banguoğlu, T. (2011). Türkçenin grameri (9. baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Bhawuk, D. P. ve Brislin, R. (1992). The measurement of intercultural sensitivity using the concepts of individualism and collectivism. International Journal of Intercultural Relations, 16(4), 413-436.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Chen, G. M. (1989). Relationships of the dimensions of intercultural communication competence. Communication Quarterly, 37(2), 118-133.
Chen, G. M. ve Starosta, W. J. (2000). The Development and validation of the intercultural sensitivity scale. Human Communication, 3, 1-15.
Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri (Çev. Ed. M. Bütün, S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Creswell, J. W. ve Plano-Clark, V. L. (2007). Designing and conducting mixed methods research. London: Sage Publications.
Çiftçi, Acar, Y. (2015). Çokkültürlü eğitim bağlamında öğretmenlerin kültürel yeterliklerine ilişkin algıları. Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Demir, A. ve Açık, D. (2014). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürlerarası yaklaşım ve seçilecek metinlerde bulunması gereken özellikler. Türklük Bilimi Araştırmaları, (30)30, 51-72.
Dilidüzgün, Ş. (1995). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazınsal metinler. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Dilidüzgün, Ş. (2010). Metindilbilim ve Türkçe Öğretimi. İstanbul: Morpa Yayınları
Güler, B. E. (2012). Yabancılara Türkçe Öğretiminde “Öğretmen” Unsuru. International Journal of Social Science, 5(2), 129-134.
Gün, M., Akkaya, A. ve Kara T. Ö. (2014). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarının Türkçe Öğretim Merkezlerinde Görev Yapan Öğretim Elemanları Açısından Değerlendirilmesi. Turkish Studies, 9(6), 1-16.
Güvenç, B. (1997). Kültürün abc’si (1. baskı) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Hammer, M. R., Bennett, M. J. ve Wiseman, R. (2003). Measuring Intercultural Sensitivity: The Intercultural Development Inventory. International Journal of Intercultural Relations, 27(4), 421-443.
Kafesoğlu, İ. (2010). Türk millî kültürü (29. baskı). İstanbul: Ötüken Yayınları.
Kalaycı Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayıncılık.
Kalfa, M. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde sözlü kültür unsurlarının kullanımı. Milli Folklor, 25(97), 167- 177.
Kalfa, M. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin alan yeterliklerine dayalı gereksinim çözümlemesi. Eğitim ve Bilim, 40(181), 241-253.
Kana, F., Boylu, E. ve Başar, U. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretmeni yetiştirmenin gerekliliği ve lisans programı önerisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(5), 1125-1138.
Kaplan, M. (2006). Kültür ve dil (21. baskı) İstanbul: Dergâh Yayınları.
Karababa, Z. C. ve Canan, Z. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 265-277.
Kramsch, C. (2014). The Challenge of globalization for the teaching of foreign languages and cultures. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, 11(2), 11, 249-254.
Kurudayıoğlu, M. ve Sapmaz, S. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe konuşma öğretimine dair öğretmen bilişleri. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 8(3), 85-102.
Mete, F. (2012). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 1(1), 103-125.
Mete, F. ve Gürsoy, Ü. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öğretmen yeterliklerine ilişkin görüşler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 343-356.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (Second Edition). California: SAGE Publications.
Ozil, Ş., Baysal J., İpşirolu, N. ve İpşiroğlu, Z. (1991). Çağdaş kültürümüz, olgular-sorunlar. İstanbul: Cem Yayınevi,
Pehlivan, F. (2007). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültürlerarası etkileşim odaklı yaklaşım uyarınca metin çalışmaları. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Rengi, Ö. (2014). Sınıf öğretmenlerinin kültürel farklılık algıları ve kültürlerarası duyarlılıkları. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Tapan, N. (1990). Yabancı dil olarak Almanca öğretiminde kültür bağlamının değerlendirilmesi, Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi, 7, 55-68.
Tüm, G. (2010). Atasözlerinin değişik kültür ve dilleri anlamadaki rolü. Turkish Studies, 5(4), 663-678.
Uygur, N. (2000). Kültür kuramı (1. baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Ünlü, İ. ve Örten, H. (2013). Öğretmen Adaylarının Çokkültürlülük ve Çokkültürlü Eğitime Yönelik Algılarının İncelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (2013). 287-302
Üstün, E. (2011). Öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılık ve etnikmerkezcilik düzeylerini etkileyen etmenler. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.