Üniversite Öğrencilerinin Okuma Stratejileri Üstbilişsel Farkındalıklarının Demografik Değişkenler ve Günlük Ritim Özellikleri ile İlişkisi

Okuma günlük hayatta sıkça kullanılan ve bireyin öğrenim hayatına yön vermesi açısından önemli olan bir beceri alanıdır. Okuma becerisinin geliştirilmesi, zayıf okuyucuların daha iyi okuyucular hâline gelmesinin sağlanması ve bireylerin okuma alışkanlığını kazanmaları Türkçe dersinin hedeflerinden biridir. Okuma becerisi sadece Türkçe dersi ile ilgili gibi görünse de öğrencinin diğer alanlardaki başarısı ve öğrenme düzeyi okuduğunu anlama becerisinden geçmektedir. Bu nedenle okuma becerisini geliştirmeye ve okuduğunu anlama düzeyini arttırmaya yönelik farklı çalışmalar yapılmaktadır. Okuma becerisi karmaşık bir bütünden oluştuğundan okumanın geliştirilmesinin pek çok farklı yolu bulunmaktadır. Bu yollardan biri bireylerin okuma stratejilerini etkili kullanmalarından geçmektedir. Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalıklarının etkilendiği değişkenleri belirlemek amaçlandığından araştırma problemi "Üniversite öğrencilerinin cinsiyet, yaş ve günlük ritim özellikleri okuma stratejileri üstbilişsel farkındalıklarını anlamlı düzeyde yordamakta mıdır?" olarak belirlenmiştir. Araştırma korelasyonel bir araştırmadır ve araştırmaya Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde formasyon eğitimi alan 818 öğrenci katılmıştır. Araştırmada bağımlı değişken katılımcıların okuma stratejileri üstbilişsel farkındalıkları, bağımsız değişkenler bağımlı değişken üzerinde etkileri incelenen cinsiyet, yaş ve günlük ritim özellikleridir. Araştırmada okuma stratejileri üstbilişsel farkındalık ölçeği, günlük ritim ölçeği, kişisel bilgi formu kullanılarak veriler toplanmış ve verilerin analizinde SPSS 20 programı kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğrencilerin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalıkları yaş, cinsiyet ve günlük ritim özelliklerinden etkilenmektedir. Araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin yaşı arttıkça okuma stratejileri üstbilişsel farkındalıkları artmaktadır. Ayrıca kadınların okuma stratejileri üstbilişsel farkındalıkları daha fazladır. Günlük ritim tercihleri açısından okuma stratejileri üstbilişsel farkındalıklar incelendiğinde gündüzcü ritim tercihi olan öğrencilerin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalığının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

The Relationship Between Metacognitive Awareness Of Reading Strategies and Demographic Variables, Circadian Rhythm Characteristics Among University Students

Reading skills are commonly used in daily life and is a critical skill area as they affect an individual’s learning life. One of the outcomes in the Turkish language lesson is to improve students’ reading skills, to make students better readers and to enable them to require reading habit. Although reading skills seem to be associated with the Turkish language lesson, the success of students in other areas and their learning level depend on reading comprehension skills. Thus, efforts have been made to improve reading skills and increase reading comprehension levels. As reading skills are of complex nature, there are many different ways to improve one’s reading. One of them is the effective use of reading strategies. Since this study aims to determine the variables that affect the metacognitive awareness of students towards reading strategies, it investigates the following research question: “Do the variables of gender, age and circadian rhythm characteristics significantly predict the university students' metacognitive awareness of reading strategies?” The research is a correlational research and 818 students who received pedagogical formation training at Sakarya University Faculty of Education participated in the research. In the research, dependent variable is metacognitive awareness of reading strategies, independent variables are gender, age and circadian rhythm characteristics. In the research, data were collected using reading strategies metacognitive awareness scale, daily rhythm scale, personal information form and SPSS 20 program was used in the analysis of the data. The findings of the study indicate that the metacognitive awareness of university students towards reading strategies is affected by their age, gender and circadian rhythm characteristics. The study concludes that the older the student is, the higher his/her metacognitive awareness towards reading strategies is. Further, the meta-cognitive awareness of female students towards reading strategies is higher. In regard to circadian rhythm characteristics, the study reveals that the metacognitive awareness of the students who prefer a morningness circadian rhythm towards reading strategies is higher.

PDF

___

Akkaya, N. (2011). İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Dersinde Okuduğunu Anlama Stratejilerini Kullanmanın Tutuma Etkileri. Millî Eğitim, 191, 68-77.
Altındağ, M. (2008). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Yürütücü Biliş Becerileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Anderson, R. D. (2002). Reforming Science Teaching: What Research Says About Inquiry. Journal of Science Teacher Education, 13 (1), 1–12.
Babbs, P., Moe, A. (1983). Metacognition: A Key for Independent Learning From Text. The Reading Teacher, 36 (4), 422-426.
Bağçeci, B., Döş B., Sarıca R. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Üstbilişsel Farkındalık Düzeyleri İle Akademik Başarısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 551-566.
Başaran, M. (2013). 4. Sınıf Öğrencilerinin Üstbilişsel Okuma Stratejilerini Kullanma Durumları ve Bu Stratejilerle Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki. Electronic Turkish Studies, 8 (8), 225-240.
Baydık, B. (2011). Okuma Güçlüğü Olan Öğrencilerin Üstbilişsel Okuma Stratejilerini Kullanımı ve Öğretmenlerin Okuduğunu Anlama Öğretim Uygulamalarının İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36 (162), 301-319. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/viewFile/1354/330
Baykara, K. (2011). Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Öğrenme Stratejileri ile Öğretmen Yeterlik Algıları Üzerine Bir Çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 80-92.
Bozkurt, M., Memiş, A. (2013). Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Üstbilişsel Okuduğunu Anlama Farkındalığı ve Okuma Motivasyonları ile Okuma Düzeyleri Arasındaki İlişki. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (3), 147-160.
Bråten, I., Amundsen, A., Samuelstuen, M. S. (2010) Poor Readers-Good Learners: A Study of Dyslexic Readers Learning With and Without Text. Reading and Writing Quarterly, 26 (2), 166-187. doi: 10.1080/10573560903123684
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem A.
Cantrell, S., Carter, J. (2009). Relationships Among Learner Characteristics and Adolescents’ Perceptions About Reading Strategy Use. Reading Psychology, 30, 195–224. doi: 10.1080/02702710802275397
Çakıroğlu, A., Ataman, A. (2008). Üstbilişsel Strateji Öğretiminin Okuduğunu Anlama Başarı Düzeyi Düşük Öğrencilerde Erişi Artırımına Etkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 1- 13.
Çubukçu, F. (2008). Enhancing Vocabulary Development and Reading Comprehension Through Metacognitive Strategies. Educational Research, 18 (1), 1-11.
Damar, A. (2016). Özerk Öğrenme, Günlük Ritim, Sosyal Jetlag ve Ortalama Uyku Süresi ile Fen Başarısı Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Duran, S. (2011). İlköğretim Öğretmenlerinin Bilişsel Farkındalık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Kafkas Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
Eker, C. (2014). The Effect of Teaching Practice Conducted by Using Metacognition Strategies on Students’ Reading Comprehension Skills. IOJES, 6 (2), 269-280.
Epçaçan, C. (2009). Okuduğunu Anlama Stratejilerine Genel Bir Bakış. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (6), 207-223.
Erdağı Toksun, S. (2018). Okuma tür, yöntem ve teknikleri. Semra Alyılmaz, Berna Ürün-Karahan (Ed.), Okuma Eğitimi içinde (s. 75-105). Ankara: Anı Yayınları.
Erdem, C. (2012). Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmen Adaylarının Okuma Stratejilerini Kullanma Düzeyleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1 (4), 162-186.
Fisher R. (1998). Thinking About Thinking: Developing Metacognition in Children. Early Child Development and Care, 141 (1), 1-15.
Gao, C., Terlizzese, T., Scullin, M. K. (2019). Short Sleep and Late Bedtimes are Detrimental to Educational Learning and Knowledge Transfer: An Investigation of Individual Differences in Susceptibility. The Journal of Biological and Medical Rhythm Research, 36, 307-318. https://doi.org/10.1080/07420528.2018.1539401
Göğüş, B. (1978). Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi. Ankara : Kadıoğlu Matbaası.
Güneş, F. (2013). Türkçe Öğretimi Yaklaşımlar ve Modeller. Ankara: Pegem A.
Güngör, A., Ün Açıkgöz, K. (2006). İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Okuduğunu Anlama Stratejilerinin Kullanımı ve Okumaya Yönelik Tutum Üzerindeki Etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 48, 481-502.
Hourihan, K. L., Benjamin, A. S. (2013). State-based Metacognition: How Time of Day Affects The Accuracy of Metamemory. Memory, 22, 553–558. doi: 10.1080/09658211.2013.804091
Houtveen, A. A. M., van de Grift, W. J. C. M. (2007) Effects of Metacognitive Strategy Instruction and Instruction Time on Reading Comprehension. School Effectiveness and School Improvement, 18 (2), 173-190. doi: 10.1080/09243450601058717
İflazoğlu Saban, A., Saban A. (2008). Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Bilişsel Farkındalıkları ile Güdülerinin Bazı Sosyo-Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 9, 35- 58.
Jacobson, R. (1998). Teachers Improving Learning Using Metacognition With Self-Monitoring Learning Strategies. Education, 118 (4), 579-589.
Karadağ, R., Yurdakal, İ. H. (2016). Okuma eğitimi. Fatma Susar Kırmızı (Ed.), İlk ve Ortaokullarda Türkçe Öğretimi içinde (s. 107-163). Ankara: Anı Yayınları.
Karatay, H. (2010). İlköğretim Öğrencilerinin Okuduğunu Kavrama ile İlgili Bilişsel Farkındalıkları. TÜBAR, 27, 457-475.
Karatay, H. (2014). Okuma eğitimi kuram ve uygulama. Ankara: Pegem A.
Kolić-Vehovec, S., Bajšanski, I. (2006). Metacognitive Strategies and Reading Comprehension in Elementary-School Students. European Journal of Psychology of Education, 21 (4), 439-451.
Ku, K., Ho, I. (2010). Metacognitive Strategies That Enhance Critical Thinking. Metacognition Learning, 5, 251–267. doi: 10.1007/s11409-010-9060-6
Kuruyer, H. G., Özsoy, G. (2016). İyi ve Zayıf Okuyucuların Üstbilişsel Okuma Becerilerinin İncelenmesi: Bir Durum Çalışması. Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (2), 771-788.
Mason, L., Santi, M. (1994). Argumentation Structure and Metacognition in Constructing Shared Knowledge at School. American Educational Research Association (AERA) Sempozyumu, New Orleans. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED371041.pdf
Mokhtari, K., Reichard, C. A. (2002). Assessing Students’ Metacognitive Awareness of Rreading Strategies. Journal of Educational Psychology, 94, 249–259.
Natale, V., Alzani, A., Cicogna, P. (2003). Cognitive Efficiency and Circadian Typologies: A Diurnal Study, Personality and Individual Differences. 35 (5), 1089-1105. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(02)00320-3
O'Malley, J. M., Chamot, A. U. (1990). Learning Strategies in Second Language Acquisition. ABD: Cambridge Üniversitesi.
Ormrod, J. E. (2012). Human learning (Sixth Edition). New Jersey: Pearson.
Oxford, R. (1990). Language Learning Strategies: What Every Teacher Should Know. New York: Newbury House/ Harper & Row.
Önder, İ., Beşoluk, Ş., Horzum, M. B. (2013). Psychometric Properties of the Turkish Version of the Composite Scale of Morningness. Spanish Journal of Psychology, 16, 1-10. doi: 10.1017/sjp.2013.76
Önder, İ., Horzum, M. B. & Beşoluk, Ş. (2012). Chronotype, Learning Approach, Type/Time of Instruction and Academic Achievement of The University Students. Luka Golovkin, Alexei Maliszkewicz (Ed.), Circadian Rhythms Biology, Cognition and Disorders içinde (s. 161-186). New York: Nova.
Özdemir, S. (2018). The Levels of Using Reading Strategies of the Prospective Teachers. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (1), 296-315.
Özsoy, G. (2008). Üstbiliş. Türk Eğitim Bilimleri, 6 (4), 713-740.
Özsoy, G., Günindi Y. (2011). Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Üstbilişsel Farkındalık Düzeyleri. İlköğretim Online, 2, 430-440.
Özsoy, G., Çakıroğlu, A., Kuruyer, G. H. (2010). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Üstbilişsel Farkındalık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Bakımından İncelenmesi. 9. Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 20-22 Mayıs 2010, Elazığ, 9.Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı İçinde (s. 489-492). Ankara: Tübitak.
Öztürk, E. (2012). Okuma Stratejileri Üstbilişsel Farkındalık Envanteri’nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. İlköğretim Online, 11 (2), 292- 305.
Padeliadu, S., Botsas G. & Sideridis G. (2002). Metacognitive Awareness And Reading Strategies: Average and Readingdisabled Students, M. Makri-Tsilipakou (Ed.). 14th International Symposium selected papers on Theoretical and Applied Linguistics, 20-22 Nisan 2000, Yunanistan, Selected papers on theoretical and applied linguistics içinde (s. 307–318). Selanik: School of English—Aristotle University of Thessaloniki.
Palincsar, A., Brown, A. L. (1984). Reciprocal Teaching of Comprehension-Fostering and Comprehension-Monitoring Activities. Cognition and Instruction, 1 (2), 117-175.
Paris, S. G., Cross, D. R., Lipson, M. Y. (1984). Informed Strategies for Learning: A program to Improve Children's Reading Awareness and Comprehension. Journal of Educational Psychology, 76 (6), 1239-1252. http://dx.doi.org/10.1037/0022-0663.76.6.1239
Paris, S. C., Jacobs, J. E. (1984). The Benefits of Informed Instruction for Children's Reading Awareness and Comprehension Skills. Child Development, 55 (6), 2083-2093.
Pressley, M., Afflerbach, P. (1995). Verbal Protocols of Reading: The Nature of Constructively Responsive Reading. New York-Londra: Routledge .
Rothen, N., Meier, B. (2016). Time-of-day Affects Prospective Memory Differently in Younger and Older Adults. Aging, Neuropsychology, and Cognition, 24 (6), 600-612. doi: 10.1080/13825585.2016.1238444
Ruffing, S., Hahn, E., Spinath, F. M., Brünken, R., Karbach, J. (2015). Predicting Students’ Learning Strategies: The Contribution of Chronotype Over Personality. Personality and Individual Differences, 85, 199-204. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.04.048
Schmitt, M. C., Hopkins, C. J. (1993). Metacognitive Theory Applied: Strategic Reading Instruction in the Current Generation of Basal Readers. Reading Research and Instruction, 32 (3), 13–24.
Sheorey, R., Mokhtari, K. (2001). Differences in the Metacognitive Awareness of Reading Strategies Among Native And Non-Native Readers. System, 29, 431–449.
Smith, C. S., Reily, C., Midkiff, K. (1989). Evaluation of Three Circadian Rhythm Questionnaires with Suggestions For An Improved Measure Of Morningness. Journal of Applied Psychology, 74, 728–738.
Snow, C. E., Burns, S. M. & Griffin, P. (1998). Preventing Reading Difficulties in Young Children. Washington: National Academy.
Şen, H. Ş. (2012). Ortaöğretim Öğrencilerinin Bilişüstü Yetileri Kullanma Durumlarının Bazı değişkenler Açısından İncelenmesi. Journal of Educational and Instructional Studies in the World, 2 (1), 2146-7463.
Temizkan, M. (2008). Bilişsel Okuma Stratejilerinin Türkçe Derslerinde Bilgiye Dayalı Metinleri Okuduğunu Anlama Üzerindeki Etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (2), 129-148.
Topuzkanamış, E. (2009). Öğretmen Adaylarının Okuduğunu Anlama ve Okuma Stratejilerini Kullanma Düzeyleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Tüysüz, C., Karakuyu, Y., Bilgin, İ. (2008). Öğretmen Adaylarının Üst Biliş Düzeylerinin Belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (17), 147-158.
Ülper, H. (2010). Okuma ve Anlamlandırma Becerilerinin Kazandırılması. Ankara: Nobel.
Yang, Y. F. (2002). Reassessing Readers’ Comprehension Monitoring. Reading in a Foreign Language, 14 (1), 18-42.
Yavuz, D. (2009). Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlik Algıları ve Üstbilişsel Farkındalıklarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Zonguldak Karaelmas Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
Zhang, L. J., Wu, A. (2009). Chinese Senior High School EFL Students’ Metacognitive Awareness and Reading Strategy Use. Reading in a Foreign Language, 21, 37-59.