Okuma-Yazma Bilmeyen Yetişkinlerin Okuma-Yazma Öğrenme Nedenlerinin İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı, okuma-yazma kurslarına devam eden yetişkinlerin bu kurslara başlama nedenlerinin tespit edilmesidir. Araştırma, ülkemizdeki yetişkinlerin neden okuma-yazma öğrenemediklerini ortaya koyması, okuma-yazma bilmemenin sonuçlarını belirtmesi, yetişkinlerin okuma-yazmayı öğrenmeyi istemelerinin nedenlerini açıklaması açısından önemlidir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim türündedir. Katılımcıların belirlemesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmıştır. Kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kapsamında Yozgat ilinde okuma-yazma kursuna devam eden yirmi bir yetişkin katılımcıya ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma, 2018 yılı mart ayında gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında, okuma-yazma kursuna katılmış yirmi bir yetişkin birey ile görüşme yapılmıştır. Yapılan görüşmeler, izin alındıktan sonra ses kayıt cihazına kaydedilmiştir. Görüşmeler okuma-yazma kursunda, teneffüslerde gerçekleştirilmiştir. Toplamda 256 dakikalık görüşme yapılmıştır. Verilerin analizinde tümevarımsal olarak gerçekleştirilen içerik analizi kullanılmıştır. Veriler öncelikle kodlanmıştır. Ardından kodlardan kategorilere ulaşılmıştır. Ulaşılan kategorilerden ise temalara ulaşılmıştır. Veriler belirli temalar altında toplanarak, okuyucunun kolayca anlayabileceği bir şekilde sunulmuştur. Yetişkinlerin okuma yazma öğrenme nedenlerinin incelendiği bu araştırmada, verilerin içerik analizi sonucunda, dört adet temaya ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda ulaşılan temalar şunlardır: gündelik işler için, kuran, kitap, gazete okumak için, hastane işleri için, dolandırılmamak için. Araştırma sonuçları kapsamında önerilerde bulunulmuştur.

Investigation of Illiterate Adults’ Reasons for Learning Literacy

The aim of this study was to determine the participating adults’ reasons for attending literacy courses. Research is important in order to explain why some adults in Turkey have failed to learn to read and write, to express the consequences of illiteracy, and to explain the reasons for adults to learn to read and write. The research was designed as a phenomenology study which is a qualitative research method. An easily accessible case sample was used in the purposeful sampling of the participants. Within the context of easy-access case sampling, twenty-one adult participants attending the literacy course in the Yozgat province were reached. A semi-structured interview form developed by the researchers was used as the data collection tool. The research was conducted in March 2018. Within the scope of the study, twenty-one adults participated in the literacy course were interviewed. In the analysis of the data, inductive analysis was used for thematic analysis. The data were primarily coded. This led to the emergence of themes. Four themes emerged in the thematic analysis of the data. The themes that emerged showed the reasons for adults to learn to write and write. Those reasons were: doing daily tasks, being able to read the Quran and other printed materials, seeking medical help in hospitals, and avoiding defraudation. Suggestions were made based on the findings.

PDF

___

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Rogers, A. (1992). Adults learning for development. New York: Cassell Educational Limited.
Quigley, B. A. (1997). Rethinking literacy education. The critical need for practice-based change. The jossey-bass higher and adult education series. San Francisco: Jossey-Bass Publishers, Inc.
Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. Baskıdan Çeviri). (Çeviri Editörleri: Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir). Ankara: Pegem Akademi.
Miser, R. (2002). Küreselleşen dünyada yetişkin eğitimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35 (1), 55-60.
Miles, B. ve Huberman, M. (2015). Genişletilmiş bir kaynak kitap: nitel veri analizi (Çev. Ed: Sadegül Akbaba Altun - Ali Ersoy). Ankara: Pegem Akademi.
Mezirow, J. (1996). Toward a learning theory of adult literacy. Adult Basic Education, 6(3), 115-126.
Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. Selahattin Turan (Çeviri Editörü). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
MEB (Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü) (2018). Yetişkinler I. kademe okuma yazma öğretimi ve temel eğitim programı. Ankara.
Mace, J. (1992). Talking about literacy: principles and practice of adult literacy education. London: Routledge.
Güneş, F. (1997). Okuma-yazma öğretimi ve beyin teknolojisi. Ankara: Ocak Yayınları.
Güneş, F. (1991). Yetişkinlerin okuma-yazmayı unutma nedenleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1 (24), 21-36.
Gülgöz, S. (2003). İşlevsel yetişkin okuryazarlığı programı değerlendirme araştırması. Anne Çocuk Eğitim Vakfı.
Fingeret, H. A. ve Drennon, C. (1997). Literacy for life: adult learners, new practices. New York: Teachers College Press.
Durgunoğlu, A. Y., Öney, B., Kuşçul, H. Ö., ve Cantürk, M. (1997). İşlevsel yetişkin okuryazarlığı programı uygulama ve değerlendirmesi. Anne Çocuk Eğitim Vakfı.
Braun, V. ve Clarke V. (2006) Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3 (2), 77-101.
Beder, H. (1991). Adult literacy: issues for policy and practice. Malabar: Krieger Publishing Co
Aziz, A. (1981). Yetişkin eğitimi ve okuma yazma seferberliği. Eğitim ve Bilim, 6(31). 8-15.