Öğrencilerin Hazırlıksız Konuşmalarında Kelime Hazinesi Katsayıları

Konuşma iletişim kurmak için kullanılan temel dil becerilerindendir. Konuşma temel olarak hazırlıklı ve hazırlıksız konuşma olmak üzere iki şekilde yapılır. Hazırlıklı konuşmalar yeri ve zamanı belirli olan, bir plan ve hazırlık gerektiren konuşmalardır. Hazırlıksız konuşmalar ise yeri ve zamanı tam olarak belli olmayan, bir plan ve hazırlık gerektirmeyen anlık konuşmalardır. Hazırlıksız konuşmalar günlük hayatta, eğitim ortamlarında başta olmak üzere sosyal yaşam içerisinde en çok kullanılan konuşma türlerindendir. İnsan yaşamının her aşamasında oldukça önemli bir yeri olan hazırlıksız konuşmalar öğrencilerin yaptıkları konuşmaların büyük kısmını oluşturur. Hazırlıksız konuşmaların niteliği ve etkililiği kişinin kelime hazinesiyle doğru orantılıdır. Zengin bir kelime hazinesine sahip olan insanın etkili ve güzel hazırlıksız konuşmalar yapma oranı oldukça yüksektir. Araştırma bu kapsamda öğrencilerin hazırlıksız konuşmalarında kelime hazinesi katsayılarını tespit etmeyi amaç edinmiştir. Kelime hazinesi katsayısı, kişinin kullandığı farklı kelime sayısının toplam kelime sayısına bölünmesiyle elde edilen bir değeri ifade eder. Bu değeri 0 (sıfır) ile 1 (bir) arasında değişir. Kelime hazinesi katsayısı (Karadağ, 2018) dil eğitimi araştırmaları için bir değişken önerisi olarak sunulmuştur. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen ortaokul 6 ve 7. sınıf öğrencilerinin kelime hazinesi katsayıları hesaplanmış ve farklı değişkenlere göre durumları incelenmiştir. Bu kapsamda öğrencilere uzman görüşleri neticesinde oluşturulmuş 5 öyküleyici anlatım 5 adet de açıklayıcı anlatım olmak üzere 10 adet konu verilmiştir. Öğrenciler kendilerine verilen konulardan her iki anlatım tarzından da birer adet olmak üzere hazırlıksız konuşmalar yapmıştır. Öğrencilerin hazırlıksız konuşmaları ses kayıt cihazı ile kayıt edilmiş ve araştırmacı tarafından yazıya aktarılmıştır. Ardından (Bayburtlu, 2019) kelime hazinesi katsayısı değerlendirme ölçeği’ne göre incelenmiştir. Kelime hazinesi katsayısının sınıf, cinsiyet, okul, anne ve baba eğitim düzeyleri, kitap okuma durumları gibi kategorik değişkenlerle ilişkisi ki kare analizi ile incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre araştırmaya katılan öğrencilerin yarısından fazlasının kelime hazinesi katsayılarının orta düzeyde olduğu anlaşılmıştır.

Vocabulary Coefficients in Unprepared Student Speeches

Speaking is one of the fundamental language skills used to establish communication. Speech occurs in two forms as prepared and unprepared. Prepared speeches are those which require planning and preparation and occur in a specific place and time. Unprepared speeches, on the other hand, are instant conversations that require neither planning nor preparation and do not occur in definite locations or time. Unprepared speech is one of the most used speech types in daily life, especially in educational environments. Unprepared speeches, which have a very important place in every stage of human life, constitute a significant proportion of students' speeches. The quality and efficacy of unprepared speeches are proportional to one’s vocabulary. It is highly probable for a person who has a rich vocabulary to make highly effective unprepared speeches. This study aims to determine vocabulary coefficients in students' unprepared speeches. Vocabulary coefficient refers to the value obtained by dividing the number of different words used by a person by the total number of words. This value ranges between 0 (zero) and 1 (one). The vocabulary coefficient (Karadağ, 2018) was proposed as a variable in language education research. In this study, the vocabulary coefficients of 6th and 7th graders who had been chosen through purposeful sampling were calculated and were analyzed in terms of different variables. Thus, a total of 10 topics, 5 narrative and 5 expository, which were prepared having obtained expert opinions were given to the students. The students made unprepared speeches by choosing one topic from each one of the two types. The unprepared speeches of the students were recorded with a voice recorder and transcribed by the researcher afterwards. The vocabulary coefficients were then calculated using the assessment scale (Bayburtlu, 2019). Chisquare analysis was conducted to investigate the relations between vocabulary coefficient and categorical variables such as grade level, gender, school, mother and father education levels, and reading frequencies. The results showed that more than half of the participating students had moderate vocabulary coefficients.

PDF

___

Aksan, D. (2002). Anadilimizin Söz Denizinde. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2004). Yazılı ve Sözlü Anlatım Kompozisyon Sanatı (5. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
Baş, B. (2005). 1985-2005 Yılları Arasında Çocuk Edebiyatı Sahasında Yazılmış Tahkiyeli Metinlerin Söz Varlığı Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Başaran, M. ve Erdem, İ. (2008). Öğretmen Adaylarının Güzel Konuşma Becerisi İle İlgili Görüşleri Üzerine Bir Araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi,Cilt:17 No:3 743-754.
Bayburtlu, Y., S. (2019). Ortaokul 6 ve 7. Sınıf Öğrencilerinin Hazırlıksız Konuşmalarında Bağdaşıklık ve Tutarlılık. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Özcan E. A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Can, R. (2012). Ortaöğretim Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Paragraf Düzeyinde Bağdaşıklık ve Tutarlılık. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çoban, A. (2012). İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerinin Oluşturdukları Öyküleyici Metinlerin Bağdaşıklık ve Tutarlılık Ölçütlerine Göre Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
Coşkun, E. (2005). İlköğretim Öğrencilerinin Öyküleyici Anlatımlarında Bağdaşıklık, Tutarlılık ve Metin Elementleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Karadağ, Ö. (2005). İlköğretim I. Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Karadağ, Ö. (2018). Dil Eğitimi Araştırmaları İçin Bir Değişken Önerisi: Kelime Hazinesi Katsayısı, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 532-537.
Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Ankara: TDK Yayınları.
Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
Kuzu, A. (2005). Oluşturmacılığa Dayalı Çevrimiçi Destekli Öğretim: Bir Eylem Araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Kurudayıoğlu, M. (2005). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Nagy, W. E. (2005). Why vocabulary instruction needs to be long-term and comprehensive. E. H. Hiebert ve M. L. Kamil (Ed.). Teaching and learning vocabulary: Bringing research to practice içinde (s. 27-44). Mahwah, NJ: Erlbaum.
Ruhi, Ş. (1994). İlköğretim Öğrenci Kompozisyonlarındaki Bağdaşıklık Sorunları. Çağdaş Türk Dili, VI (77-78), Temmuz-Ağustos, 1994, 24-26.
Türkben, T. (2018) Söz Varlığını Belirlemeye Yönelik Çalışmaların Değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 22 Sayı:3, s.993-1032.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, T. ve Doğan, Y. (2014). 7. Sınıf Öğrencilerinin Anlamını Bilmedikleri Kelimeler ve Türkçe Ders Kitaplarındaki Kelime Çalışmaları Bağlamında Kelime Öğretimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, (25), 279–295.
Yılmaz, Ö. (2012). 11. Sınıf Öğrencilerine Ait Öyküleyici Metinlerin Bağdaşıklık ve Tutarlılık Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.