Masallarda Yer Alan Çatışmalara İlişkin Bir İnceleme: Aytül Akal’ın Okul Öncesi Masallar Dizisi Örneği

Bu çalışmanın amacı, Aytül Akal’ın okul öncesi masallar dizisindeki masallarda öne çıkan çatışmalara ilişkin bir inceleme yapmaktır. Çalışma kümesi, Aytül Akal tarafından yazılmış okul öncesi masallar dizisindeki 20 masal kitabından oluşmaktadır. Çalışma verilerinin toplanmasında doküman inceleme tekniği kullanılmış ve elde edilen çalışma verilerinin analizinde içerik analizinden faydalanılmıştır. Çalışma sonuçları, çalışma kümesindeki masallarda yer alan ana karakterlerin bir kısmının insan, hayvan ve bitki şeklinde canlı varlıklardan oluşurken, bir kısmının da cansız varlıklardan oluştuğunu göstermiştir. Çalışma kümesindeki masallarda öne çıkan çatışmaların yaşanma nedenleri değerlendirildiğinde; masallarda en fazla farklı değer algısı, ardından eğlenme isteği ile güç gereksinimi ve sonrasında özgür olma ve kaynak kısıtlılığı nedeniyle çatışmaların yaşandığı ortaya konmuştur. Masallarda öne çıkan çatışmaların çözümlenmesi sürecinde ise davranışın sonucuyla yüzleşme, başka fikirlerle uzlaşma, işbirliği içerisinde olma ve duruma uyum sağlama şeklinde değişen çözüm biçimlerine başvurulduğu saptanmıştır. Çalışmada, Aytül Akal’ın okul öncesi masallar dizisinden incelenmiş olan masalların çatışmaya ilişkin unsurlarının okul öncesi dönem çocuklarına salık verilebilecek bir yapıda olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

An Investigation about the Conflicts in the Fairy Tales: The Sample of Aytül Akal’s Preschool Fairy Tales Series

The purpose of this study is to make an investigation about the conflicts that stand out in the Aytül Akal’s preschool fairy tales series. The study set is comprised of 20 fairy tale books in the preschool fairy tales series, written by Aytül Akal. The document analysis technique was used to collect study data and the content analysis was used to analyze the data of the study obtained. The study results showed that some of the main characters in the fairy tales in the study set were composed of living creatures in the form of humans, animals and plants, while some of them were composed of nonliving things. Evaluating the reasons why the conflicts stand out in the fairy tales in the study group occur, it was revealed that the conflicts occur due to different perception of values at the most, then the desire to have fun, and power requirement, followed by being free and limitation of sources. It was found that the conflict resolution manners varying in the form of facing the result of the behavior, agreement with other opinions, being in cooperation, and adaption to the condition were addressed in the process of resolution of the prominent conflicts in the fairy tales. In the study, it was concluded that the factors related to conflicts in the fairy tales among the Aytül Akal’s preschool fairy tales series, which were analyzed within the scope of this study, can be recommended to the preschool children.

PDF

___

Abalı, İ. (2013). Yapısal folklor kuramı bağlamında bir masal incelemesi örneği. İdil, 2(8), 26-40.
Bilgin, A. (2008). Okullarda şiddeti önlemede bir yöntem çatışma çözme. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Cengiz, Ş., & Duran, E. (2017). Analysis of values on preschool period children story and tale books. Education and Science, 42(191), 205-233.
Cornelius, H., & Faire, S. (1994). Everyone can win. How to resolve conflict. Australia: McPherson’s Printing Group.
Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (3rd edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (4th edition). Upper Saddle River, NJ: Pearson/Merrill Prentice Hall.
Dilidüzgün, S. (2005). Çocuk edebiyatı ve eğitsel özellikleri. M. Sevinç (Yay. Haz.). Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar-1 içinde (ss.197-203). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Dökmen, Ü. (2010). Sanatta ve günlük yaşamda: İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Güneş, H. (2006). Grimm masallarının çocuklar üzerindeki etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Güzel, A., & Torun, A. (2010). Türk halk edebiyatı el kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Ilıcak, N. G., & Bal, F. (2019). Masal terapinin anaokulu öğrencilerinin sosyal iletişim becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(3), 517-533.
Johnson, D. W., & Johnson, F. P (1991). Joining together. Boston: Allyn and Bacon.
Johnson, J., & Reed, F. (1996). Improving students ability to resolve conflict. Unpublished Master’s Thesis, Saint Xavier University IRI/Skylight Field Based, Chicago.
Karatay, H. (2007). Dil edinimi ve değer öğretimi sürecinde masalın önemi ve işlevi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 463-475.
Kaynak, D., & Aktaş, E. (2017). Okul öncesi hikâye ve masal kitaplarında toplumsal cinsiyet rolleri. EKEV Akademi Dergisi, 21(72), 67-85.
Kıran, S. (2008). Okulöncesi dönemi çocuklarına yönelik hazırlanan masal ve öykü kitaplarında geçen iletişim engelleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Köseler, F. (2009). Okul öncesi öykü ve masal kitaplarında toplumsal cinsiyet olgusu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Kuzu Sarar, T. (2002). Öykünün çocuğun bilişsel ve duyuşsal gelişimine katkısı bağlamında öykü seçimi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(ÖS-III), 95-105.
Lukens, R. J. (2007). A critical handbook of children's literature (6th edition). Boston: Allyn & Bacon.
Mayer, B. (2000). The dynamics of conflict resolution: A practitioner's guide. San Francisco: Jossey-Bass.
Nabokov, V. (2017). Edebiyat dersleri. A. L. Batur & F. Özgüven (Çev.), (4. baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
Öğülmüş, S. (2006). Kişilerarası sorun çözme becerileri ve eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Oğuzkan, A. F. (1997). Yerli ve yabancı yazarlardan örneklerle çocuk edebiyatı (5. baskı). Ankara: Emel Matbaacılık.
Oğuzkan, A. F. (2000). Çocuk edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
Örge Onuk, E. (2012). Adapazarı merkez ölçesindeki okul öncesi kurumlarında okutulan masalların söz varlığının 6 yaş çocukları düzeyine uygunluğu (Sakarya örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Ozan Demir, Y. (2009). Çocuk masallarında kişilerarası çatışma çözme süreci. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Patton, M. Q. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Newbury Park, CA: Sage Publications.
Sartre, J. P. (1988). "What is literature?" and other essays. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Schrumpf, F., Crawford, K. D., & Bodine, J. R. (1997). Peer mediation: Conflict resolution in schools. Champaign, Illinois: Research Press.
Senek, S. (2018). Aytül Akal’ın masallarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
Sever, S. (2006). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Kök Yayıncılık.
Sezer, Ö. (2004). Masallarda toplumsal cinsiyetin işlenişi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Tanju Aslışen, E. H. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik hazırlanan resimli hikâye kitaplarındaki iletişim engelleri ve çocukların gelişimleri üzerindeki etkileri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi/International Journal of Early Childhood Education Studies, 2(10), 10-25.
Tavşancıl, E., & Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
Tuğrul, B. (2002). 4–10 yaş grubunda çocukları olan ailelerin çocuk kitapları hakkındaki görüşlerinin ve tutumlarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(22), 21–30.
Tür, G., & Turla, A. (1999). Okul öncesinde çocuk, edebiyat ve kitap. İstanbul: YA-PA Yayınları.
Turan, S. (2011). Masalların çocuk hakları bağlamında çözümlenmesi (“Her güne bir masal” adlı kitap üzerine bir inceleme). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Türk Dil Kurumu [TDK] (2019). Sözlük’te çatışma. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts&kategori1=veritbn&kelimesec=70892 ’den alınmıştır. Erişim Tarihi: 20.09.2019.
Türnüklü, A. (2006). Sınıf ve okul disiplinine çağdaş bir yaklaşım- onarıcı disiplin: Okullarda yaşanan kişiler arası çatışmaları yapıcı ve barışçıl olarak yönetmek için çağdaş bir model. Ankara: Ekinoks Yayınları.
Uğurlu, S. B. (2013). Resimli çocuk kitaplarında hayvan karakter kullanımı. Turkish Studies - International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(4), 1381-1393.
Yalçın, A., & Aytaş, G. (2005). Çocuk edebiyatı (3. baskı). Ankara: Akçağ Basım Yayın Pazarlama.
Yıldırım, A., & Şimşek H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemler (6. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yükselen, A., Yumuş, M., & Işık, E. (2016). Çocuk kitabı seçme kriterlerine ilişkin okul öncesi eğitimcilerin görüşleri. Başkent Unıversity Journal of Education, 3(2), 161-168.