Kavram Dağarcığının Geliştirilmesinde Düzeye Uygun Bir Çocuk Kitabının Etkisi: Bir Uygulama Örneği

Bu araştırmanın amacı, kavram dağarcığının geliştirilmesinde düzeye uygun bir çocuk kitabının etkisini incelemektir. Bu durum, düzeye uygun çocuk edebiyatı yapıtlarının kavram dağarcığı üzerindeki etkilerini ortaya çıkartabilir. Tek denekli araştırma desenlerinden birisi olan ABAB modelinin uygulandığı bu araştırmanın katılımcısı 24. ay içerisinde uygulama süreci boyunca gözlemlenen bir bebektir. Bu araştırmanın verileri, bebeğin içinde bulunduğu döneme uygun bir biçimde belirli ölçütler, uzman görüşü ve bebeğin ilgisi dikkate alınarak seçilen düzeye uygun bir çocuk kitabından elde edilmiştir. Bu araştırmada, 24. ayda olan bir bebeğin kavram dağarcığının geliştirilmesinde bir çocuk kitabının etkisine yönelik elde edilen veriler betimsel olarak çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, uygulayıcının kılavuzluğunda bebeğin düzeye uygun bir kitaba yönelik görsel okuma yapması, onun kavram dağarcığının artmasına olanak tanımıştır. Bu araştırmadan yola çıkarak sunulacak öneri ise, farklı yaş gruplarında cinsiyet ya da sosyo-ekonomik düzey gibi farklılıklar göz önünde bulundurularak bebeklerin düzeye uygun nitelikli kitaplarla kavram dağarcıklarının ne kadar gelişip gelişmediğini ortaya koyan deneysel araştırmaların yapılmasıdır.

The Effect of a Level-Appropriate Children's Book on the Development of the Concept Vocabulary: An Application Example

The purpose of this study is to investigate the effect of a level-appropriate children's book on the development of the concept vocabulary. This situation can reveal the effects of level-appropriate works of children's literature on the concept vocabulary. The participant of this study, in which the ABAB model was used, which is one of the single-subject research designs is an infant observed during her 24 months. data of this study were obtained from a children's book which was selected according to the level by taking specific criteria, expert view, and the interests of the infant into consideration. In this study, the data obtained on the effect of a children's book on the development of the conceptual vocabulary of a 24-month-old infant were analyzed descriptively. Findings revealed that the visual reading by the infant for a level-appropriate book under the guidance of the practitioner allowed him to increase his conceptual vocabulary. Based on this research, the suggestion is to conduct experimental research showing whether conceptual vocabulary of babies are developed with level-appropriate books considering the differences such as gender or socio-economic level in different age groups.

PDF

___

Ak, B. (2011). Uyurgezer Fil. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
Avcı, F. (2010). Kırmızı Fil’i gördünüz mü? İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
Avcı, F. (2014). Benim minik kırmızı balığım. İzmir: Tudem Yayıncılık.
Bakırcıoğlu, R. (2012). Ansiklopedik eğitim ve psikoloji sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
Bee, H. ve Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Cook, T. D. ve Campbell, D. T. (1979). Quasi-experimentation: Design and analysis issues for field settings. Boston: Houghton Mifflin Company.
Dilidüzgün, S. (2004). Çağdaş çocuk yazını. İstanbul: Morpa Yayınları.
Gander, M. J. & Gardiner, H. W. (2010). Çocuk ve ergen gelişimi. Ankara: İmge Yayınevi.
Miller, P. H. (2008). Gelişim psikolojisi kuramları. Ankara: İmge Kitapevi.
Norton, D. E. ve Norton, S. E. (2010). Through the eyes of a child: An introduction to children's literature. New York: Pearson.
Piaget, J. (2004). Çocukta zihinsel gelişim. İstanbul: Cem Yayınları.
Senemoğlu, N. (2011). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Kuramdan uygulamaya. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Sever, S. (1995). Çocuk Kitaplarında Bulunması Gereken Yapısal ve Eğitsel Özellikler. Abece Dergisi, 107, 14-15.
Sever, S. (2008). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem Yayınları.
Sever, S. (2018). Sanatsal uyaranlarla dil öğretimi. İzmir: Tudem Yayınları.
Striker, S. (2005). Çocuklarda sanat eğitimi. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
Tekin, E. (2000). Karşılaştırmalı tek-denekli araştırma modelleri. Özel Eğitim Dergisi, 2(4), 1-12.
Tekin-İftar, E. (2018). Eğitim ve davranış bilimlerinde tek-denekli araştırmalar. E. Tekin-İftar (Ed.), A-B modelleri (ss. 155-177). Ankara: Anı Yayıncılık.
Tepebaş, G. Ş. ve Haktanır, G. (2013). 6 yaş çocuklarının temel kavram bilgi düzeylerini desteklemeye yönelik öyküleştirme yöntemine dayalı bir eğitim uygulaması. Eğitim ve Bilim, 38(169), 62-79.
Türkiye Bilimler Akademisi (2011). Türkçe bilim terimleri sözlüğü. Sosyal bilimler. Ankara: TUBA.
Yavuzer, H. (2012). Bedensel, zihinsel ve sosyal gelişimiyle çocuğunuzun ilk 6 yılı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yazar, (2019). Nitelikli çocuk edebiyatı yapıtlarıyla 0-24 aylık dönemde olan bir bebeğin kavram bilgisinin geliştirilmesi. Prof. Dr. Sedat Sever’e Armağan-Türkçe Eğitimi ve Çocuk Edebiyatı Kurultayı (25-26 Nisan 2019). Kurultay Kitabı (ss. 197-293). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları No: 645.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yörükoğlu, A. (2010). Çocuk ruh sağlığı. Çocuğun kişilik gelişimi eğitimi ve ruhsal sorunları. İstanbul: Özgür Yayıncılık.