ZEYNEP ÇETİNKAYA EDİZER, MELTEM MERVE KONU

Çocuklar İçin Hazırlanan Masal Kitaplarındaki Dil Dışı Göstergelerin İncelenmesi

İletişimde, kullanılan dil kadar dil dışı göstergeler de önem taşımaktadır. Özellikle okul öncesine ve okumaya yeni başlayan çocuklara yönelik hazırlanan kitaplarda görsellerin yansıttığı iletiler çok önemlidir. Bu dönemdeki çocuklar, karşılaştıkları görselleri çoğu zaman kendilerince anlamlandırıp bir masal uydurarak bir başkasına aktarabilmekte ya da kendi kendilerine anlatabilmektedirler. Çalışmada bu yaşlar için masalları anlamlandırma ve yorumlama sürecinde kullanılan dil dışı göstergelerin önemini belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda dünya klasik masallarından olan Bremen Mızıkacıları, Çizmeli Kedi, Külkedisi, Pamuk Prenses ve Uyuyan Güzel masal kitaplarındaki görseller, Charles Sanders Peirce’ün kuramı dâhilinde incelenmiştir. Böylelikle masallardaki içselleştirme ediminde dil dışı göstergelerin yeri ve önemi açığa çıkarılmıştır.

A Semiotic Analysis of Extralinguistic Signs in Fairytale Books for Children

In communication, extralinguistic signs are as important as the language used. Especially, in books prepared for preschoolers and children who begin to read anew, the messages conveyed by visuals are very important. Children that age can often interpret those visuals by themselves and they can either talk about them by making up a story or talk about them by themselves. The purpose of this study is to determine the importance of extralinguistic signs used in making sense of tales and interpreting them by children in this age period. To this end, images in the worldwide known classic tale books, The Town Musicians of Bremen, Puss in Boots, Cinderella, Snow White, and Sleeping Beauty were examined, using the theory by Charles Sanders Peirce. Thus, the place and importance of extralinguistic signs in the internalization of tales were determined.

PDF

___

Yılmaz, M. & Temizkan, M. (2013). Türkiye Cumhuriyeti’nde tedavüle sürülen banknotların göstergebilimsel çözümlemesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. 36, 86-131.
Yalçın, E. ve Çetinkaya Edizer, Z. (2012). Türkçe ders kitabında yer alan bazı görsel metin örneklerinin C.S. Peirce’ün dil dışı göstergeleri açısından incelenmesi. 5. UTEOK özet kitapçığı (s.82). Mersin: Mersin Üniversitesi.
Vardar, B. (2001). Dilbilimin temel kavram ve ilkeleri. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Uluyağcı, C. (2007). Simge kavramı ve bir film çözümlemesi: karşılaşma. Selçuk İletişim Dergisi, 5 (1), 217-224.
Senemoğlu, N. (2003). Gelişim öğrenme ve öğretim, kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
Saussure, F. de. (1998). Genel dilbilim dersleri. (Çev. B. Vardar). İstanbul: Multilingual Yayınları.
Saraç, Ö. (2014). “Bir göze bir gül” adlı masalın göstergebilimsel açıdan incelenmesi. Studies of the Ottoman Domain, 4(6), 24-30. ISSN: 2147-5210.
Korkut, E. (2015). Göstergebilimsel çözümleme: Tembel adam masalı. Milli Folklor, 27 (108), 74-83.
Kıran, Z. (2002). Dilbilime giriş. Ankara: Seçkin Yayın ve Dağıtım.
İşgüven, M.M. (1996). Charles Sanders Peirce’ün Göstergebilimdeki Yeri, Önemi; Nesne, Gösterge ve Yorumlanandan Oluşan Üçlü Küme Kuramının Ana Hatları Üzerine Bir İnceleme. Dil Dergisi, 42, 15-21.
İşgüven, M. M. (1995). Şiir dilinde imge. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 12(1), 98-133.
İşeri, K. (2002). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilköğretim programına uygunluğunun incelenmesi: Göstergebilimsel bir betimleme. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış doktora tezi.
Güneş, A. (2012). Koca nine ile tilki adlı masalın göstergebilimsel çözümlemesi. Erciyes İletişim Dergisi, 2(4), 39-52. ISSN: 1308-3198.
Günay, V.D. (2004). Dil ve iletişim. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Günay, V. D. ve Aktuğ, G. (2003). İlköğretimde kullanılan bazı Türkçe ders kitaplarındaki dil dışı göstergelerin işlevleri açısından değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Tömer Anadili Dil ve Eğitim Dergisi, 29, 1-16.
Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş. (Çev. S. İrvan). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Erdem, M. D. (2009). Göstergebilim (semiotik) açısından Rasim Özdenören’in “it” hikâyesi. Turkish Studies, 4 (6), 120-169.
Ercantürk, O. K. (2015). Göstergebilim açısından Türkçe ders kitapları. Çanakkale: Çanakkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış doktora tezi.
Demir, Y. & İlden, S. (2016). Seyfi Teoman filmlerinin göstergebilimsel afiş çözümlemesi. Akdeniz Sanat Dergisi, 9 (17), 79-111.
Çulha, O. (2011). Göstergebilim (semiyotik) tekniği kullanılarak Kanada fotoğraflarının incelenmesi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (13), 409-424.