Beş Hececiler’den Enis Behiç Koryürek ve Makedonya

“Beş Hececiler”den Enis Behiç Koryürek, Makedonya başta olmak üzere Balkanların en sıkıntılı olduğu zamanda çocukluğunu ve ilk gençlik yıllarını Üsküp’te Türk-İslâm kültürü içinde geçirmiştir. Enis Behiç, 12 Mart 1892 tarihinde İstanbul’da doğdu. Babasının asker oluşundan ötürü Enis Behiç’in çocukluğu Makedonya’da geçmiş, ilk tahsilini hususî olarak evde yapmış ve bizzat babası tarafından okutulmuştur. Bir ara özel öğretmenlerden de dersler almışsa da İdadi tahsilinin büyük kısmını Selanik ve Üsküp İdadi mekteplerinde gördükten sonra 1909’da İstanbul’a gelerek son sınıfı İstanbul Lisesinde tamamlamış ve 1910 yılında da mezuniyet diplomasını almıştır. Şair, öğretmen, diplomat, bürokrat ve mutasavvıf kimliğiyle dikkatleri çeken Enis Behiç Koryürek 18 Ekim 1949’da Ankara’da vefat etmiştir. Türk-Macar dostluğunun gelişmesinde, Macaristan’daki Gül Baba Türbesi’nin restore edilerek yeniden ziyarete açılmasında büyük hizmetleri olmuştur. 1909–1910 yıllarında Üsküp’te yayımlanan “Yıldız” dergisinde Enis Behiç Koryürek’in şiiri ve ona ithaf edilmiş şiirler de bulunmaktadır. Biz bu bildirimizde, Çocukluğunun ilk gençlik dönemine kadar olan kısmını Balkanlarda, özellikle de Üsküp’te geçirmiş olan “Beş Hececiler”den Enis Behiç Koryürek adlı şairimizin hayat hikâyesini ve eserlerini uzun uzadıya anlatacak değiliz. Meraklıları edebiyat tarihlerinden ve Enis Behiç için yazılan kitaplardan, bizzat Enis Behiç’in kendi eserlerinden istifade ederek bu meraklarını giderebilirler. Biz onun Makedonya günleri üzerinde özellikle yoğunlaştık.

Enis Behiç Koryürek of Five Syllabists and Macedonia

Enis Behiç Koryürek, one of the poets of Five Syllabists, was born in March 12, 1892 in Istanbul, and spent his childhood and early youth with Turkish-Islamic culture, in Skopje, during the tough times of Balkans. Due to his father’s assignment in military, he spent his childhood in Macedonia and was primarily home-educated, by his father. However, he took some courses from private teachers, his high school education was mostly in high schools of Thessaloniki and Skopje. After that he came to Istanbul in 1909. He completed his high school degree in İstanbul and got his graduation diploma in 1910. He came forward with his various identities; such as poet, teacher, diplomat, bureaucrat, and sufic and died in October 18, 1949 in Ankara. Enis Behiç Koryürek played a great role in development of Turkish-Hungarian friendship and restoration of the tomb of Gül Baba. There are number of poems in Skopje centred journal Yıldız, which are either written by him or dedicated to him in between 1909 and 1910. This work particularly focused on Enis Behiç Koryürek’s days in Macedonia and the role of those days on his works.

___

  • Betin, Saffet Örfî (1910). Mezâr-ı Mâderde Bir Nevâ-yı Garîbâne, Yıldız, Üsküp: 25 Mart 1325, (6).
  • Altıniş-Gürsoy B. (2006). Koryürek, Enis Behiç. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Türk Dünyası Edebiyatçılar Ansiklopedisi, 6, 65-67.
  • Gürel, Z. ve Altay S. (2018). Yusuf Ziya Ortaç’ın dikkatlerden uzak kalmış bir eseri: Şairin duası. Çıngı Dergisi, (51), 4-34.
  • Hayber, A. ve Özcan, R. (2009). Üsküp yıldız. Üsküp: MATÜSİTEB Yayını.
  • Karataş, T. (2007). Ansiklopedik edebiyat terimleri sözlüğü( 3. Baskı). Ankara: Akçağ yayınları.
  • Koryürek, E. B. (1934). Ziya Gökalp’ın Edebiyat ve Şairlik Bakımından Değeri. Ankara Halkevi’nde 26 Ekim 1934 tarihinde verilmiş olan konferans.
  • Koryürek, E. B. (1910). Telhî-yi Hayât, Yıldız, Üsküp: 5 Nisan 1325, (8).
  • Koryürek, E. B. (1910). Kirli dudaklar, Yıldız, Üsküp: 2 Ağustos 1325, (23).
  • Koryürek, E. B. (1950). Yeni yıl, Piyoner Gazetesi, Üsküp: 30 Aralık, (4).
  • Tevetoğlu, F. (1951). Enis Behiç Koryürek’den Miras ve Güneşin Ölümü, Ankara.
  • Tunç, M. Ş. (1910). Kirli dudaklar, Yıldız Dergisi, (24).