FERRUH MUTLU BİNARK, Günseli SÜTÇÜ BAYRAKTUTAN

Türkiye'de İnternet Kafeler: İnternet Kafeler Üzerine Üretilen Söylemler ve Mekan-Kullanıcı İlişkisi

Bu çalışmada İnternet kafelerin teknotoplumsal uzam olarak gençlerin gündelik yaşamlarının ayrılmaz bir parçası olduğu düşünülmektedir. Bu bağlamda, çalışmanın ilk bölümünde, dünyada ve Türkiye’de İnternet kafelerin gelişmesinin kısa tarihçesi sunularak, bu mekânın değişen anlamı tartışmaya açılacak; ikinci bölümde, siyasi aktörlerin hangi söylemlerle bu mekânları “günâh keçisi” olarak işaretlediği serimlenecektir. Çalışmanın üçüncü bölümünde, İnternet kafe kullanım biçimlerine ilişkin mevcut araştırmaların bulguları irdelenecek ve Ankara mikro ölçeğinde gerçekleştirilen nitel bir alan çalışması üzerinden, bu mekânların gençlere ve çocuklara zararlı etkilerine ilişkin ana akım medya ile siyasal aktörler tarafından üretilen kalıpyargılar tartışmaya açılacaktır. Bu serimlemeler aracılığıyla, burada Türkiye’de İnternet’in ve İnternet kafelerin denetlenmesi ile çocukların ve gençlerin korunması şeklindeki yeni muhafazakâr teknopolitikalara karşı, kullanıcılara ve eğitim sürecinin kendisine sorumluluk veren eleştirel pedagojinin kullanılması ve eleştirel medya okuryazarlığına temellenen yeni medya okuryazarlığının geliştirilmesi önerilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye

Internet Cafes in Turkey: Political Discourses and the Space-User Relationship

This study asserts that as technosocial spaces, Internet Cafes are an inseparable part of young people’s everyday lives today. In this context, the first section of the study will provide a brief history of Internet Cafes both in Turkey and in the world and discuss their changing meaning. In the second section, the discourses of political actors, who make such places a scapegoat, on Internet Cafes, will be presented. In the third section, the findings of the previous studies on the purposes for using Internet Cafes will be analyzed. Then, the stigma chiefly produced by the mainstream media and political actors on the unfavorable impacts of these places on children and young people will be discussed on the basis of a qualitative field study conducted in the Ankara province at micro scale. In the conclusion section, the development of the new media literacy approach arising from both critical pedagogy and critical media literacy theory, which attributes responsibility to the user and the education process itself, will be suggested against the conservative technopolitics that aims to protect children and young people by controlling the content of the Internet and Internet Cafes.

Keywords:

Turkey,

___

Binark, Mutlu (2005), “Kimlik(lenme), Dipnotsuz İletişim ve Etnik Laflama Odaları”, Mutlu Binark ve Barış Kılıçbay (Der.), İnternet-Toplum-Kültür, Epos, Ankara, s. 118-136.
Binark, Mutlu ve Bayraktutan-Sütçü, Günseli (2007), “Toplumsal Sorunların Günah Keçisi: İnternet”, http://www.bianet.org (07.04.2007)
Binark, Mutlu ve Bayraktutan-Sütçü, Günseli (2006), “Teknogünlüklerdeki Çok(lu) Sessiz Yaşamlar: Yeni Medyanın Sessiz Enstrümanları-Gençler”, Yeni İletişim Ortamları ve Etkileşim Uluslararası Konferansı 1-3 Kasım 2006, Proceedings, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s. 324-334.
Çağlayan, Savaş (2001), Enformasyon Toplumu: İnternet Kafeler ve Kahvehanelerin Karşılaştırmalı Araştırması, Ege Üniversitesi S.B. E. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
Dahlgren, Peter (2000), “The Internet and the Democratization of Civic Culture”, Political Communication, 17, s. 335-340.
Denzin, Norman (2003), Performance Ethnography: Critical Pedagogy and the Politics of Culture, Sage, London.
Fejes, Fred (1994), “Eleştirel Kitle İletişim Araştırması ve Medya Etkileri: Yokolan İzleyici Sorunu”, (Der. Ve çev. Mehmet Küçük), Medya, İktidar, İdeoloji, Ark, Ankara,s. 251-269.
Gencel-Bek, Mine (2003), “Yerel Politika ve Yerel Medya”, Alankuş, Sevda (Der.), Medya ve Toplum, İstanbul, IPS İletişim Vakfı Yayınları, s.131-146.
Geray, Haluk (2003), İletişim ve Teknoloji – Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya Politikaları, Ütopya Yayınevi, Ankara.
Geray, Haluk (2004), Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş: İletişim Alanından Örneklerle, Ankara, Siyasal Kitabevi.
Geray, Haluk (2005), “İletişim Ağları ve Masaüstü Sömürgecilik”, Funda Başaran, ve Haluk Geray (Der.), İletişim Ağlarının Ekonomisi, Siyasal Kitabevi, Ankara, s. 179-203.
Gerbner, George (2005), “Kitle İletişim Araçları ve İletişim Kuramı”, (Çev. Ve der. Erol Mutlu), Kitle İletişim Kuramları, Ütopya, Ankara, s. 75-100.
Giroux, Henry A. (2002), Breaking in to the Movies: Film and the Culture of Politics, Blackwell, Malden.
Gören, Demet (2003), Yeni İletişim Teknolojisi Olarak İnternet Kafeler ve İnternetin Kamuya Açık Alanlarda Kullanılması, Ankara Üniversitesi S.B.E. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Gümüş, Çetin (2003), İnternet Kafelerin (Dijital Kütüphaneler) Denetlenmesi ve Eğitim Amaçlı Kullanımının Teşvik Edilmesi, Fırat Üniversitesi S.B.E. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
Kaya Bensghir, Türksel ve Yıldız, Mete (2005), “Using Internet Cafes as An Alternative Means of Combating the Digital Divide”, Turkish Public Administration Annual 2003-200l, 29-31, s.73-98.
Kellner, Douglas (1995), Media Culture, Cultural Studies, Identity and Politics between the Modern and Postmodern, Routledge, New York.
Kellner, Douglas (2002), “New Media and New Literacies: Reconstructing Education for the New Millenium”, Lievrouw, Leah A. Ve Livingstone, Sonia (der.) Handbook of New Media: Social Shaping and Consequences of ICTs, Sage, London, s. 90-104.
Kellner, Douglas (2004), “Yeni Teknolojiler/Yeni Okuryazarlıklar:Yeni Binyılda Eğitimin Yeniden Yapılandırılması”, (Çev. Tülin Kurtarıcı), Meral Özbek (Der.), Kamusal Alan, Hil Yayınları, İstanbul, s.715-735.
Kümbetoğlu, Belkıs (2005), Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma, Bağlam Yayınları, İstanbul.
Laegran, Anne Sofie ve James Stewart (2003), “Nerdy, trend yor healthy? Configuring the internet café”, New, Media and Society, Vol 5 (3), s. 357-377.
Lewis, Justin (2005), “İzler-Kitle.” (Çev. Ve der. Erol Mutlu) Kitle İletişim Kuramları, Ütopya, Ankara, s.344-358.
Liff, Sonia and Anne Sofie Laegran (2003), “Cybercafés: debating the meaning and significance of internet Access in a café environment”, New, Media and Society, Vol 5 (3), s. 307-312.
Mann, Chris ve Stewart, Fiona (2002), Internet Communication and Qualitative Research- A Handbook for Researching Online, Sage Publications, London.
Mert, Nuray (2001), “Türkiye’de Merkez Sağ Siyaset: Merkez Sağ Politikaların Oluşumu”, Türkiye’de Sivil Toplum ve Milliyetçilik, İletişim, İstanbul, s. 45-83.
Mutlu, Erol (2004), İletişim Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
Mutlu, Erol (2005), Globalleşme, Popüler Kültür ve Medya, Ütopya Yayınevi, Ankara, s.13-27.
Sevindik, Tuncay (2003), İnternet Kafeye Giden Bireylerin İnternet Kafelerden Beklenti Düzeyleri, İnternet ve İnternet Kafeleri Kullanma Amaçlarının Belirlenmesi (Elazığ İli Örneği), Fırat Üniversitesi S.B.E. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
Subaşı, Necdet (2005), “İnternet ve Sanal Cemaat Tartışmaları” Mutlu Binark ve Barış Kılıçbay (Der.), İnternet-Toplum-Kültür, Epos, Ankara, s.106-117.
Tılıç, L. Doğan (2007), “Biz Kimiz?”, Birgün Gazetesi, 21 Nisan, s.3.
Timisi, Nilüfer (2005), “Sanallığın Gerçekliği İnternet’in Kimlik ve Topluluk Alanlarına Girişi” Mutlu Binark ve Barış Kılıçbay (Der.), İnternet-Toplum-Kültür, Epos, Ankara, s.89-105.
Tudor, Andrew (2005), “Kültür, Kitle İletişimi ve Toplumsal Etken.” (Çev. Ve der Erol Mutlu.) Kitle İletişim Kuramları, Ütopya, Ankara, s.395-427.
United Nations (2006), Information Economy Report, UN Publications, Geneva.
Wakeford, Nina (2003), “The embedding of ocal culture in global communication: independent Internet Cafés in London”, New, Media and Society, Vol 5 (3), s. 379-399.
Yeşil, Bilge (2003), “Internet Cafe as Battlefield: State Control over Internet Cafes in Turkey and the Lack of Popular Resistance”, Journal of Popular Culture, 37(1), s. 120-127.
Yıldız, Mete (2002), “Bir Kamu Politikası Aracı Olarak İnternet Kafeler”, Amme İdaresi Dergisi, 35(2), s. 77-92.
Žižek, Slavoj (2005), Gıdıklanan Özne:Politik Ontolojinin Yok Merkezi, (Çev. Şamil Can), Epos, Ankara.
“İnternet’te 14. Yıl 15 Milyon Kullanıcı” Birgün Gazetesi, 9 Nisan 2007.
“İnternet Yaşamdır-Mustafa Akgül Konuşma”, acik-duyuru@acik-kaynak.org.tr, 13 Nisan 2007.