Gözetim Toplumundaki Yapısal Değişim ve Dönüşümler

Gözetim, bir toplumsal kontrol mekanizması olarak toplum yapısında önemli bir yer tutar. Toplumdaki değişim ve dönüşümlere uygun biçimde yeni biçimler alarak varlığını sürdürür. Modernizm, gözetim için kırılma noktasıdır; çünkü modernizmle birlikte sınırlı alanlarda sistemli gözetim faaliyetleri başlamıştır. Bu faaliyetlerin amacı, toplumdaki düzen bozucu belli kesimleri disipline etmektir. Teknik gelişmelerle ve kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması ile birlikte sistemli gözetim tüm toplumsal alana yayılmıştır. Artık amaç, tüm toplumu denetim altına almaktır. Bu amaç doğrultusunda bireylerin özgürce seçimler yapmaya yönelmelerinin ve hiç farkında olmadan gözetime maruz bırakıldıklarının nasıl gerçekleştiği incelenmiştir.

Structural Changes and Transformations in the Surveillance Society

Surveillance, which is a social control mechanism, occupies an important place in social structure. It carries on by taking new forms in line with changes and transformations in the society. Modernism is the breaking point for surveillance, because systematic surveillance activities had started in restricted areas with modernism. The purpose of these activities is to discipline certain disruptive segments in the society. Systematic surveillance had spread throughout the whole community thanks to technical developments and widespread use of mass media. Now the purpose is to control the whole society. To this end, it has been examined how individuals tend to make choices freely and how they are subjected to surveillance unawares.

___

Yılmaz H. (2007), Michel Foucault’nun Biyo-İktidar Kavramı Çerçevesinde Nazi Dönemi Propaganda Belgesellerinin Analizi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
(Çev. Z. Özarslan ve B. Çoban), Z. Özarslan ve B. Çoban (Ed.), Panoptikon - Gözün İktidarı, Su Yayınevi, İstanbul, s. 87–111.
Werret, S. (2008), “Potemkin ve Panoptikon: Samuel Bentham ve On Sekizinci Yüzyıl Rusyasında Mutlakiyetçi Mimari”,
Watkin, C. (2008),“Bentham’ın Panoptikon’u ve Dumont’un Panoptique’i”, (Çev. Z. Özarslan ve B. Çoban), Z.Özarslan ve B. Çoban (Ed.), Panoptikon – Gözün İktidarı, Su Yayınevi, İstanbul, s. 77–87.
Wagner, P. (2005). Modernliğin Sosyolojisi –Özgürlük ve Cezalandırma, (Çev. M. Küçük), Ayrıntı Yayınları. İstanbul.
Virilio, P. (2002), Enformasyon Bombası, (Çev. K. Şahin), Metis Yayınları, İstanbul.
Törenli, N. (2004), Enformasyon Toplumu ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
Tönnies, F. (1944), Cemaat ve Cemiyet Nazariyesi, (Çev. Z. F. Fındıkoğlu), 1942–1943 Üniversite Konferansları Yayını, İstanbul.
Toffler, A. (1992), Yeni Güçler Yeni Şoklar, (Çev. B. Çorakçı), Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
Toffler, A. (1981), Üçüncü Dalga, (Çev. A. Seden), Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul.
Tekelioğlu, O. (2003), Foucault Sosyolojisi, Alfa Aktüel Kitabevi, Bursa.
Taraf, 1 Ağustos 2010. Taraf, 2 Ocak 2011, “İç Çamaşırları Görüntüsü Google’ın Başını Yakacak”.
Sartori, G.(2006), Görmenin İktidarı Homo Videns: Gören İnsan, (2. Baskı), (Çev. G. Batuş ve B. Ulukan), Kara Kutu Yayınları, İstanbul.
Robins, K. (1999), İmaj: Görmenin Kültür ve Politikası, (Çev. N. Türkoğlu), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Poloma, M. (1993), “Hayat Oyununda Oynama: Kuram Olarak Dramaturji”, (Çev. H. Erbaş), Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Gündoğan Yayınları, Ankara, s. 201–221.
Mc Luhan, M. ve Powers B. R. (2001), Global Köy, (Çev. B. Ö. Düzgören), Scala Yayıncılık, İstanbul.
Mc Luhan, M. (2001), Gutenberg Galaksisi: Tipografik İnsanın Oluşumu, (Çev. G. Ç.Güven), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Mathiesen, T. (1997), “The Viewer Society: Michel Foucault’s Panoptikon Revisited”, TheoreticalCriminology 1, s. 215-234, http:// tcr.sagepub.com/content/1/2/215
Society, Journal, Vol.1, Issue 1, s. 9–29, http://www.surveillance-andsociety.org/journalv1i1.htm (06.06.2009)
Marx, G.T. (2002), “What’s New About the ‘New Surveillance?’ Classifying for Change and Continuity”, Surveillanca &
Mardin, Ş. (2008). Ne Demek İstedim?. NTV Program Metni.http://arsiv.ntvmsnbc.com (08.05.2009)
Marcuse, H. (1997), Tek Boyutlu İnsan, (3. Baskı), (Çev. A. Yardımlı), İdea Yayınevi, İstanbul.
Lyon, D. (2006b), “ 9/11, Synopticon, and Scopophilia: Watching and Being Watched”., New Politics of Surveillance and Visibility, University of Toronto Pres Incorporated, London, s. 35–53.
Lyon, D.(2006a), Gözetlenen Toplum, (Çev. G. Soykan), Kalkedon Yayıncılık, İstanbul.
Lyon, D. (1997), Elektronik Göz, (Çev. D. Hattatoğlu), Sarmal Yayınevi, İstanbul.
Hardt, M. ve Negri, A. (2003), İmparatorluk, (Çev. A. Yılmaz), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Hardt, M. (2005), “Sivil Toplumun Çözülüşü”, (Çev. B. Başaran), Gilles Deleuze’de Toplum veDenetim, Bağlam Yayıncılık, İstanbul, s. 85–107.
Efsanesi –Modernleşme Kuramı ve Uygulamalarının Eleştirisi, Rey Yayınları, İstanbul, s. 11-32.
Hamelink, C. J. (1991), “Enformasyon Devriminden Sonra Yaşam Sürecek mi?”, (Çev. Y. Kaplan), Enformasyon Devrimi
Güven, S. K. (2007), Gözetim Toplumu ve Toplumsal Meşruiyet, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
Goodchild, P. (2005), Deleuze ve Guattari, Arzu Politikasına Giriş, (Çev. R. G. Öğdül), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Giddens, A. (2005), Ulus Devlet ve Şiddet, (Çev. C. Atay), Devin Yayıncılık, İstanbul.
Foucault, M. (2006b), Hapishanenin Doğuşu, (Çev. M. A. Kılıçbay), İmge Kitabevi, Ankara.
Foucault, M. (2006a), Deliliğin Tarihi, (Çev. M. A. Kılıçbay), İmge Kitabevi, Ankara.
Foucault, M. (2005b), Büyük Kapatılma -Seçme Yazılar 3, (Çev. I. Ergüden ve F. Keskin), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Foucault, M. (2005a), Özne ve İktidar -Seçme Yazılar 2, (Çev. I. Ergüden ve O. Akınhay), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Facie, P. (2006), “A Critique of Mathiesen’s Panoptikism-Synopticism Distinction”, http://www.scribd.com/doc/7337651/A_critique_of_Mathiesen’s_panoptikismsynoptici sm_distinction_2006
Ergüden, I. (2007), Hapishane Çağı Kapatılmış İnsan, Versus Yayınları, İstanbul.
Ellul, J. (2003), Teknoloji Toplumu, (Çev. M. Ceylan), Bakış Yayınları, İstanbul.
Eco, U. (1991) “Göstergebilimsel Bir Gerilla Savaşına Doğru”, Enformasyon Devrimi Efsanesi –Modernleşme Kuramı ve Uygulamalarının Eleştirisi, (Çev. Y. Kaplan), Rey Yayınları, İstanbul, s. 93–105.
Drucker, P. F. (2000), Yeni Gerçekler, (Çev. B. Karanakçı), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Ankara.
Dolgun, U. (2008), Şeffaf Hapishane Yahut Gözetim Toplumu, Ötüken Yayınları, İstanbul.
Deleuze, G. (2001), “Denetim Toplumları Konusunda Bir Ek”, (Çev. U. Baker), Birikim Dergisi, Şubat-Mart Sayısı, s.142-143.
Debord, G. (2006), Gösteri Toplumu ve Yorumlar, (2. Baskı), (Çev. A. Ekmekçi ve O.Taşkent), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Castells, M. (2008a), Ağ Toplumunun Yükselişi, (Çev. E. Kılıç), Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Can, E. (30 Kasım 2010), “Beyaz Saray Çıplaklar Kampı”, Radikal.
Bourdieu, P. (2000), Televizyon Üzerine, (Çev. T. Ilgaz), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Bourdieu, P. (1995), Pratik Nedenler–Eylem Kuramı Üzerine, (Çev. H. Tufan), Kesit Yayıncılık, İstanbul.
Enformasyon Devrimi Efsanesi -Modernleşme Kuramı ve Uygulamalarının Eleştirisi, Rey Yayınları, İstanbul, s. 33–57.
Berger, A. A. (1991), “Bir Terör aygıtı Olarak Televizyon –Kuramsal Bir Yaklaşım Denemesi”, (Çev. Y Kaplan),
Panoptikon - Gözün İktidarı, Su Yayınevi, İstanbul, s. 9-77.
Bentham, J. (2008), “Panoptikon ya da Gözetim Evi”, ( Çev. Z. Özarslan ve B. Çoban), Z. Özarslan ve B. Çoban, (Ed.),
(Ed.), Sosyo-Ekonomik Perspektif, Asa Kitabevi, Bursa, s. 309-328.
Bell, D. (2001), “İletişim Teknolojisi: Gidişat Daha İyiye mi Yoksa Daha Kötüye mi?”, (Çev. A. Sevimli), Dolgun U.
Bayram, A. K. (1997), Michel Foucault’nun İktidar Olgusunu Çözümlemesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Bauman, Z. (2001), Parçalanmış Hayat-Postmodern Ahlâk Denemeleri, (Çev. İ.Türkmen), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Bauman, Z. (2000), Siyaset Arayışı, (Çev. T. Birkan), Metis Yayınları, İstanbul.
Bauman, Z. (1999), Küreselleşme – Toplumsal Sonuçları, (Çev. A. Yılmaz ), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Bauman, Z. (1998), Sosyolojik Düşünmek, (Çev. A. Yılmaz), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Bauman, Z. (1997), Modernlik ve Holocaust, (Çev. S. Sertabiboğlu), Sarmal Yayınevi, İstanbul.
Bauman, Z. (1996), Yasa Koyucular ile Yorumcular, (Çev. K. Atakay), Metis Yayınları, İstanbul.
Baudrillard, J. (2010b), Simülakrlar ve Simülasyon, (Çev. O. Adanır), Doğu Batı Yayınları, Ankara.
Baudrillard, J. (2010a), Tüketim Toplumu, (Çev. H. Deliceçaylı ve F. Keskin.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Baudrillard, J. (2009), Gösterge Ekonomi Politiği Hakkında Bir Eleştiri, (Çev. O. Adanır ve A. Bilgin), Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul.
Baudrillard, J. (2005), Şeytana Satılan Ruh ya da Kötülüğün Egemenliği, (Çev. O. Adanır), Doğu Batı Yayınları, Ankara.