Günümüz Örgütleri İçin Yetenek Yönetimi Modeli Önerisi: Devşirme Sistemi

Bu çalışmada öncelikle yetenek yönetimi kavramsal açıdan ele alınmış, daha sonra Osmanlı Devleti yönetiminde insan yetiştirme uygulaması olarak devşirme sisteminin temel öğeleri ve geliştirme sürecinin aşamaları belirlenmiştir. Yöntem olarak, kavramsal içerik analizi ile, değişik yıllarda ve değişik bölgelerdeki uygulamaların benzerlik ve farklılıklarının sistematik bir yapı ortaya çıkarıp çıkarmadığına bakılmış ve bu bilgiler dizgesel olarak devşirme sistemi modeli haline getirilmiştir. Nihayet söz konusu model, yetenek yönetimi açısından günümüz örgütleri ile bağlantı kurulup, alınabilecek dersler açısından değerlendirilmiştir. Çalışmanın amacı benzerlik ve farklılıkları saptamanın ötesinde yönetsel uygulamalardaki süreklilik bağını kurmak ve yararlı olabilecek kimi yönetsel uygulamaların günümüz örgütlerine taşınmasını sağlayacak bir model önermektir.

A Talent Management Model for Today’s Organizations: The Devshirme System

In this study, firstly, talent management was considered from a conceptual point of view, and secondly, stages of the development process and the basic elements of the reintegration system as human training application in the management of the Ottoman Empire were determined. Methodologically, using a conceptual content analysis, the similarities and differences of applications in various years and in different regions have been examined to see if a systematic structure has been developed. Then, this information has been systematically modeled as a reintegration system. Finally, the regarding model has been evaluated from modern enterprises’ the point of view in terms of talent management. The aim of this study is not only to identify similarities and differences but also to maintain a link between managerial practices and a model that will enable some managerial applications to be moved into today’s businesses.

___

  • Akkutay, Ü. (1984), Enderun Mektebi, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını, Anka-ra.
  • Alayoğlu, N. (2010), “İnsan Kaynakları Yönetiminde Yeni Dönem: Yetenek Yönetimi”, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı1, s. 68-97.
  • Alayoğlu, N. (2012), “Üstatlık: Kadim Bir Eğitim ve Kariyer Geliş̧tirme Yöntemi”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 45, Sayı 2, Haziran, s.103-131.
  • Albayrak, S. O. (2016). Kariyer Uzmanlık Sistemi. Ankara: TODAİE.
  • Altunoğlu, A. E., Atay, H., ve Terlemez, B. (2015), “İnsan Kaynakları Bakış̧ Açısından Yetenek Yönetimi: Bankacılık Sektörü Uygulama Örneği”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, Cilt 37, Sayı 1, s. 47-70.
  • Altuntuğ, N. (2008), “Rekabet Sürecinin Dinamik Boyutu, Bileş̧enleri ve Dinamizmi Sürdürebilme Yolları”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 3, Sayı 5, s. 15-29.
  • Anwar, A., Nisa, Q. A., Khan, N. Z., ve Sana, A. (2014), “Talent Managemen: Strategic Priority of Organizations”, International Journal of Innovation and Applied Studies, Vol. 9, No:3, November, s. 1148-1154.
  • Argüden, Y. (2005), Entellektüel Sermaye, ARGE Danış̧manlık Yayını, İstanbul.
  • Aslan, O. E. (2012). Devlet Bürokrasisi ve Kamu Personel Rejimi. Ankara: İmge.
  • Aslan, S., & Yılmaz, A. (2001). Tanzimat Döneminde Osmanlı Bürokratik Yapı ve Dü-ş̧üncesi Değiş̧imi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 287-297.
  • Atlı, D. (2012), Yetenek Yönetimi, Crea Yayıncılık, İstanbul.
  • Aykaç, B. (1990). Personel Yönetiminde Yeterlik İlkesi. Amme İdaresi Dergisi, 23(4), 59-98.
  • Baransel, A. (1993), Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi, Örgüt Fakültesi Yayınları, İstanbul.
  • Baykal, İ. H. (1953), Enderun Mektebi Tarihi, İstanbul Fetih Derneği Yayınları, İstanbul.
  • Beheshtifar, M., ve Kamani-Fard, F.-B. (2013), “Talent Pool: A Main Factor to Success”, Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, Vol. 4, No:12, April, s. 307-315.
  • Bingöl, D. (2014), İnsan Kaynakları Yönetimi, Beta Yayınları, İstanbul.
  • Budak, G. (2008), “Yetkinliğe Dayalı İnsan Kaynakları Yönetimi”, Fakülteler Kitabevi Yayınları, İzmir.
  • Ceylan, N. (2007), İnsan Kaynakları Yönetiminde Yetenek Yönetimi ve Bir Uygulama, Yayımlanmamış̧ Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İs-tanbul.
  • CIPD. (2007), Talent: Strategy, Management, Measurement, CIPD, London.
  • Collings, D. G., ve Mellahi, K. (2009), “Strategic Talent Management: A Review and Research Agenda”, Human Resource Management Review, No:19, s. 304–313.
  • Çalık, T., ve Ereş̧, F. (2006), Kariyer Yönetimi Tanımlar Kavramlar İlkeler, Gazi Kitabe-vi, Ankara.
  • D’Annunzio-Green, N. (2008), “Managing the Talent Management Pipeline”, Internatio-nal Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol. 20, No:7, s. 807-819.
  • Demircioğlu, H. (2010), “Organizasyonlarda Yetenek Yönetimi ve Finans Sektöründen Bir Uygulama”, Yayımlanmamış̧ Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bi-limler Enstitüsü, Kocaeli.
  • Doğan, S., ve Demiral, Ö. (2008), “İnsan Kaynakları Yönetiminde Çalış̧anların Kendilerine Doğru Yolculuk Yönetimi: Yetenek Yönetimi”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitü-sü Dergisi, Cilt 17, Sayı 3, s. 145-166.
  • Dündar, G. (2013), “Kariyer Geliş̧tirme”, İnsan Kaynakları Yönetimi içinde, Uyargil, C., vd., İstanbul, Beta Yayınları, s. 268-299.
  • Ergin, O. (1977), Türk Maarif Tarihi (Cilt 1-2), Eser Matbaası Yayınları, İstanbul.
  • Eroğlu, H. (2010), “Şehzade”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı İstanbul Yayınları, İstanbul, Cilt 38, s. 480-482.
  • Farley, C. (2005), “HR’s Role in Talent Management and Driving Business Results”, Wiley Periodicals, Spring, s. 55-61.
  • Farndale, E., Scullion, H., ve Sparrow, P. (2010), “The Role of the Corporate HR Fun-ction in Global Talent Management”, Journal of World Business, Vol. 45, No: 2, April, s.161–168.
  • http://careers.tescobank.com/page.cfm/content/benefits/, Temmuz 19.07.
  • 2015 http://istaj.com/turk-telekom-staj-basvurusu, 20.11, 2016
  • http://medya.turkcell.com.tr/genc-yeteneklere-turkcellden-kariyer-firsati-bulten_8952. html, 20.11. 2016
  • http://www.garanti.com.tr/tr/garanti_hakkinda/insan_kaynaklari/garantili_kariyer/uni-versite_ogrencileri/staj_programlari.page, 20.11. 2016
  • Genç, M. (2013), Devlet ve Ekonomi, Ötüken Yayınları, İstanbul.
  • Gerçik, İ. Z. (2012), Bir Yönetim Modeli: Süleymaniye, Küre Yayınları, İstanbul.
  • Günay, Ü. (2003). “XV. Yüzyıl Osmanlı Toplumunda Sosyo-Kültürel Yapı, Din ve Değiş̧-me”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 14, Sayı 1, s. 21-48.
  • Heper, M. (1973a). Osmanlı-Türk Devletinde Bürokrasinin Siyasi Rolü, Kamu Yönetimi Kuramı Açısından Bazı Gözlemler. Amme İdaresi Dergisi, 6(2), 29-40.
  • Heper, M. (1973b). Moderleşme ve Bürokrasi. Ankara: Sosyal Bilimler Derneği.
  • Heper, M. (2015). Türkiye’de Devlet Geleneği. İstanbul: Doğu Batı Yayınları.
  • Hughes, J. C., ve Rog, E. (2008), “Talent Management: A Strategy for Improving Emp-loyee”, International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol. 20, No:7, s. 743 - 757.
  • Iles, P., Chuai, X., ve Preece, D. (2010), “Talent Management And HRM in Multinational Companies in Beijing: Definitions, Differences and Drivers”, Journal of World Business, Vol. 45, No: 2, April, s.179–189.
  • İlsev, A. (2014). “İnsan kaynakları yönetiminde performans yönetimi ve değerlendirmesi”.
  • İnsan Kaynakları Yönetimi içinde Ankara: Nobel Yayıncılık, (s. 175-205).
  • İnalcık, H. (2009), Devlet-i ‘Aliyye, Türkiye İş̧ Bankası Kültür Yayınları, istanbul.
  • İpş̧irli, M. (1995), «Enderun», DİA, Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul, Cilt 22, s. 185-187.
  • Iş̧ık, M. (2013), “Fıtrat Hadisi’nin Osmanlı’nın Devş̧irme Sisteminde Hayata Aksediş̧i”, Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Cilt 8, Sayı 6, Spring, s. 309-332.
  • Kahya, E. (2003), “On Beş̧inci Yüzyılda Osmanlılarda Bilimsel Faaliyetlerin Kısa Bir Değerlendirilmesi”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 14, s. 11-19.
  • Kehinde, J. S. (2012), “Talent Management: Effect on Organizational Performance”,
  • Journal of Management Research, Vol. 4, No: 2, April, s. 178-186.
  • Keskin, N. (2006). Türkiye’de Kamu Yönetimi Displininin ‘Köken’ Sorunu. Amme İda-resi Dergisi, 39(2), 1-28.
  • Kim, D. S., ve Sarı, Ö. (2013), “Osmanlı Devleti ile Choson Devleti’nde Geleneksel Yükseköğretimin Karş̧ılaş̧tırılması”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , Cilt 28, Sayı 3, s. 279-290.
  • http://www.kocsistem.com.tr/tr/kariyer/ik-uygulamalarimiz/Sayfalar/ucretlendirme-sos-yal-yardimlar-ve-yan-haklar.aspx#sthash.0tLLI1nw.dpuf, 20.07.2015
  • Korkmaz, A. Ç., ve Keçecioğlu, T. (2014), “Yeni İnsan Kaynakları Vizyonu: Yetenek Yönetimi Metrikleri”, Uluslararası Yönetim İktisat ve Örgüt Dergisi, Cilt 10, Sayı 22, s. 155-171.
  • Köç, A. (2013), Enderunlu Abdullatîf, Çamlıca Yayınları, İstanbul.
  • Lybyer, A. H. (1987), Kanuni Sultan Süleyman Devrinde Osmanlı İmparatorluğu’nun Yönetimi (S. Cılızoğlu, Çev.), Süreç Yayıcılık, İstanbul.
  • Manpower. (2014), “Talent Shortage Survey”, www.expersindia.com/pdf/ 2014_Talent_ Shortage_ Infographic_Final.pdf, 21.10. 2015.
  • Oladapo, V. (2014), “The Impact of Talent Management on Retention”, Journal of Busi-ness Studies Quarterly, Vol. No: 3, s. 19-37.
  • Ortaylı, İ. (2014), Osmanlı Sarayında Hayat,Yitik Hazine Yayınları, İstanbul.
  • Ödemiş̧, İ. S. (2014), “Enderun Mektebi ve Demokratik Eğitim Modeli Perspektifinden Mesleki Eğitim: Teorik Bir Çözümleme”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Cilt 3, Sayı 3, Ağustos, s. 65-75.
  • Özcan, A. (1994). “Devş̧irme”. DİA içinde, DİA (Cilt 9, s. 254-256). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
  • Özcan, A. (2016), “Çobandan Sadrazam Olur mu? Devş̧irme Sistemi ile Eevet!” Derin Tarih Dergisi, Sayı 49, Nisan, s. 39-42.
  • Özdemir, H. (2013), Osmanlı Devleti’nde Bürokrasi, ÖKM Yayınları, Konya.
  • Özdemir, S. (2008), Osmanlı Devletinde Devşirme Sistemi, Rağbet Yayınları, İstanbul.
  • Özgen, H., ve Yalçın, A. (2010), İnsan Kaynakları Yönetimi:Stratejik Bir Yaklaşım, Nobel Yayınları, Ankara.
  • Phillips, D. R., ve Roper, K. O. (2009), “A Framework for Talent Management in Real Estate”, Journal of Corporate Real Estate, Vol. 11, No:1, s. 7-16.
  • Polat, S. (2011), “Yetenek Yönetimi», www.aso.org.tr/b2b/ asobilgi/sayilar/dosyamayis-haziran2011.pd, 03.12. 2015.
  • Rabbi, F., Ahad, N., Kousar, T., ve Ali, T. (2015), “Talent Management As a Source of Competitive Advantage”, Asian Economic and Social Society, Vol. 5, No: 9, s. 208-214.
  • Stahl, G. K., Björkman, I., Farndale, E., Morris, S. S., Paauwe, J., Stiles, P., Wright, P. (2011), “Six Principles of Effective Global Talent Management”, http://sloanreview.mit. edu/article/six-principles-of-effective-global-talent-management/, 19.11.2016.
  • Thunnissen, N., Boselie, P., ve Fruytier. (2013), “A Review of Talent Management: In-fancy or Adolescence?”, The International Journal of Human Resource Management, Vol. 24, No: 9, s. 1744-1761.
  • Uçkun, C. G., Latif, H., ve Öztürk, Ö. F. (2013), “Örgütlerde Yönetici Adayı Havuzu Yöntemiyle Yönetici Adaylarının Belirlenmesi (THY Uygulaması)”, Electronic Journal of Vocational Colleges, Kasım-Aralık, s. 36-46.
  • Uyargil, C. (2013), Performans Yönetim Sistemi, Beta Yayınları, İstanbul.
  • Yalçındağ, S. (1970). Kamu Yönetim Sisteminin Tarihsel Evrimi Üzerine Notlar. Amme İdaresi Dergisi, 3(2), 20-57.
  • Yeniçeri, Ö., ve Çayan, D. (2011), “Örgütlerde Yetenek Yönetimi”, Yönetimde Birey Ve Örgüt Odaklı Davranışlar, Yeniçeri, Ö. ve Demirel, Y. içinde, Ekin Yayınevi, İstanbul, s. 111-139.
  • Yüksel, H. (2014), “Bilgi Çağı ve Küreselleş̧me Diyalektikleri Çerçevesinde Örgütlerde Stratejik Bir Yaklaş̧ım Olarak Yetenek Yönetimi Uygulamaları: Örgüt ve İş̧gören Mer-kezli Bir Değerlendirme”, Social Sciences,Vol. 9, No: 4, s. 70-90.