Görüşme ve Yasama Yöntemi Bağlamında 1921 Anayasasının Kanunlaşma Süreci

Türk anayasa metinlerinin hazırlanış süreçlerinin demokratikliği genellikle ciddi eleştiri ve tartışmalara konu olmaktadır. 1921 Anayasası, diğer Türk anayasa metinlerinden hem yasama yöntemi ve hem de görüşme sürecinin demokratikliği açısından ayrılmaktadır. Bu çalışmada 1921 Anayasasının görüşme ve yasama yöntemi, uygulanan usuller ve özellikle de içtüzük hükümleri çerçevesinde incelenerek Anayasa’nın hazırlanış sürecinin demokratikliği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bunun ardından ise; Büyük Millet Meclisi’nin kendisini ‘kurucu meclis’ olarak tanımlayarak ayrıştığı noktalar belirtildikten sonra; 1921 Anayasası’nın parlamenter devamlılık ve iç tüzük bağlanımda Osmanlı geleneğini sürdürdüğüne dikkat çekilmektedir

The Enactment Process of the 1921 Constitution in the Context of the Negotiation and Legislative Methods

The democratic character of the preparation processes of the Turkish constitutional texts is often been the subject of serious criticism and discussion. The 1921 differs from the other Turkish constitutions in terms of both the legislative method and the democratic character of the negotiation process. In this study, the democratic character of the preparation processes of the 1921 Constitution is tried to be revealed by analyzing the negotiation and legislative method of the constitution in the framework of procedures and provisions of the internal regulation. Then, the points which the Grand National Assembly distinguishes itself from the former periods by defining itself as a ‘constituent assembly’, are stated. And finally, it should be noted that the 1921 Constitution continued the Ottoman tradition in connection with parliamentary continuity and internal regulations.

___

  • Armağan, S. (1972). Memleketimizde İçtüzükler, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
  • Atatürk, M. K. (1989). Nutuk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • Cebesoy, A. F. (1953). Siyasi Hatıralar. İstanbul: Doğan Kardeş Yayınları.
  • Çoker, F. (1994). Türk Parlamento Tarihi, 1. Cilt. Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları.
  • Düstur, 1. Tertib, 4. Cilt.
  • Düstur, 3. Tertib, 1. Cilt.
  • Güneş, İ. (1998), “Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Toplanması ve Nitelikleri”.
  • Birinci Meclis. (Ed. C. Koçak). İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.
  • İba, Ş.(2007). Meclis İçtüzük Metinleri. Ankara: TBMM Yayınları.
  • İba, Ş. (2009). Parlamento İçtüzük Metinleri: Osmanlı’dan Günümüze, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
  • İba, Ş.(2011). “Ülkemizde Torba Kanun ve Temel Kanun Uygulamaları”. Ankara Barosu Dergisi, (1), 197-202.
  • İba, Ş. (2015). Parlamento Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.
  • Özbudun, E. (1992). 1921 Anayasası. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
  • Selek, S. (2000). Anadolu İhtilali. İstanbul: Kastaş Yayınları.
  • Tekin, Y. ve S. Çiftçi (2007). Türkiye’de Parlamento. Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Tekin, Y. ve M. Ç. Okutan (2019). Türk Siyasal Hayatı. Ankara: Orion Kitabevi.
  • Tunaya, T. Z. (1998). “Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin Kuruluşu ve Siyasi
  • Karakteri”. Birinci Meclis. (Ed. C. Koçak), İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.
  • Arşiv Kaynakları
  • (2/3) Esas Kanun Dosyası, TBMM Arşivi.
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, İçtima Senesi 1, Cilt 1, İçtima 72, 25.9.1336.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, İçtima Senesi 1, Cilt 4, İçtima 67, 18.9.1336.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, İçtima Senesi 1, Cilt 4, İçtima 99, 18.11.1336.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, İçtima Senesi 1, Cilt 5, İçtima 117, 20.11. 1336.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, İçtima Senesi 1, Cilt 6, İçtima 105, 29.11.1336.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, İçtima Senesi 1, Cilt 6, İçtima 110, 7.12.1336.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, İçtima Senesi 1, Cilt 6, İçtima 113, 13.12.1336.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, İçtima Senesi 1, Cilt 6, İçtima 114, 14.12.1336.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, İçtima Senesi 1, Cilt 6, İçtima 132, 10.1.1337.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, İçtima Senesi 1, Cilt 6, İçtima 134, 17.01.1337.
  • TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, İçtima Senesi 1, Cilt 6, İçtima 135, 20.1.1337.