YASAMADAN YÜRÜTMEYE İKTİDAR DEVRİ OLARAK TORBA YASA(MA)

1973 ekonomik krizinin yarattığı yeni koşullarla birlikte burjuva devlet, ekonomiye daha çok müdahale eden bir forma bürünmüştür. Poulantzas'ın otoriter devletçilik olarak adlandırdığı bu devlet, yasama, yürütme ve yargı arasındaki ayrımların silikleştirip, yasamadan yürütmeye iktidar devrini gerçekleştirmiştir. Yasamanın devlet içinde güç kaybettiği koşullarda ise yasa önerme inisiyatifi büyük oranda yürütmenin eline geçmiştir. Bu durum, yürütmenin acil ekonomik ihtiyaçlar gerekçesiyle yaptığı kişiselleşmiş yasalarla birlikte hukuk devletinin zayıflamasına yol açmıştır. Türkiye'de de devlet 1980 sonrasında burjuva devletin geçirdiği dönüşüme benzer bir dönüşüm geçirmiştir. Ancak 1980 öncesinde güçlü yasama nedeniyle demokratik yollardan gerçekleştirilemeyen dönüşümün önü 1980 Darbesi ile açılmıştır. 1980 Darbesi getirdiği yeni anayasal ve yasal düzenle birlikte yarattığı güçlü cumhurbaşkanı, yüzde on barajı, kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi ve ikili bürokrasi eliyle yürütmeyi yasama karşısında güçlendirmiştir. Kuvvetler arasında yürütmenin hegemonikleşmesini sağlayan bu dönüşüm, 2001 Krizi'nden sonra yeni bir aşamaya geçmiştir. 2001 Krizi Türkiye'de 80'ler ve 90'lar boyunca neoliberalizme geçişi tamamlayamayan merkez sağ ve sol seçenekler için bir çöküş anıdır. Sonrasında gelen 2002 seçimleri de yeni bir parti olan AKP'yi iktidara taşımıştır. O günden beri AKP'nin tek parti iktidarında geçen dönemde Türkiye pek çok alanda yaşadığı dönüşümün bir benzerini de kuvvetler ayrılığı alanında yaşamıştır. Bu konuda 2002 sonrasına biçim veren gerçeklik, yasamadan yürütmeye iktidar devri olgusudur. Ki bu durum 82 Anayasasının yarattığı zemine ek olarak 22. Yasama Dönemi'nden itibaren fiili düzeyde ortaya çıkan torba yasa uygulaması sayesinde olmuştur. Sıklıkla temel yasa ile karıştırılan torba yasa, gerek taşıdığı özellikleri gerekse yasalaştırılma tekniği ile bir bütün olarak de facto olarak gelişen yeni bir 'yasa' biçimidir. Bu yasa ve beraberinde yarattığı yeni yasama biçimi, temelde Türkiye'de yasamadan yürütmeye iktidar devrinin 2001 sonrasına özgü temel aracı olmuştur

THE OMNIBUS LAW (LEGISLATION) AS A FORM OF POWER TRANSFER FROM LEGISLATION TO EXECUTIVE

In line with the new conditions created by the 1973 economic crisis, the bourgeois state has gained a new form which intervenes more into the economy. This form known as ”authoritarian statism” called by Poulantzas has erased the boundaries between legislation, executive and jurisdiction branches while transferring the power from legislation to the executive. Under the circumstances where the legislation lost its ground in the state structure, the initiative of law proposing is mostly captured by the executive branch. This situation has weakened the Rule of Law because of the increasing tendency of executive branch to pass personalized laws for the “urgent economic necessities”. It’s also the same transformation witnessed in bourgeois state in Turkey particularly after 1980. Because of the strong legislation before 1980, the transformation could not be realized through democratic ways and it was only achieved by the 1980 military coup. 1980 coup have created a strong presidency and executive by means of putting high level electoral threshold (10 percent), by giving increased authority to the executive branch in issuing decrees having force of law and twin bureaucracy. The transformation making hegemonic the executive among the other branches has reached to a new phase after the 2001 crisis. The 2001 Crisis was a moment of collapse for central right and left parties that could not complete the neoliberal transformation. After the crisis, the election held in 2002 transferred the power to a new party, AKP. Since then, during the AKP reign in power, Turkey has experienced many transformations including in the sphere of separation of powers. The reality that shapes the post-2002 process is the transfer of legislation power to the executive branch. This has been realized not only on the ground created by the 1982 Constitution, but also with the omnibus law practices accelerated de facto since the 22nd Legislation Term. Basic law and the omnibus law are often used in the same way, however with different general features and the legalization technics, the omnibus law is a new type of law that developed de facto. This law and the new law-making form it brought have become the main tools of transferring the power from legislation to the executive in the period of post-2001

PDF

___

Agamben, Giorgio (2006), İstisna Hali (İstanbul: Otonom Yayıncılık) (Çev. Kemal Atakay).
Agamben, Giorgio (2012), Kutsal İnsan–Egemen İktidar ve Çıplak Hayat (İstanbul: Ayrıntı Yayıncılık) (Çev. İsmail Türkmen).
AK OFİS (t.y.), Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun -Neden Torba Kanun (Torba Yasa) (Ankara: AKP).
Altuntaş, Ekin Oyan (2012), “Kapitalizmin Doğal Bir Evresi Olarak TotaliterPolis Devletinin Yükselişi ve ABD Örneği”, Uluslararası İlişkiler, 9 (35): 35-60.
Anayasa Komisyonu Raporu, TBMMTD, T.8.5.1996, D. 20, YY. 1, C. 5, B. 49.
Anayasa Komisyonu Raporu, TBMMTD, T.26.1.2001, D. 21, YY. 3, C. 53, B. 50.
Araç İbrahim ve Şeref İba (2003), “Türkiye’de Yasa Önerisi Hazırlama ve Norm Koyma Tekniği ve Yasamacı Mesleğinin Nitelikleri Üzerine”, SDF Dergisi, 58 (3): 35-59.
Ataay, Faruk (2013), “Adalet ve Kalkınma Partisi’nin ‘Başkanlık Sistemi’ Önerisi Üzerine Değerlendirme”, Alternatif Politika Dergisi, 5 (3): 266-294.
Bakırcı, Fahri (2005), “Koda Yasa Çerçeve Yasa Ayrımı Üzerine”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 54 (3): 223-240.
Bakırcı, Fahri (2011), “Konuşma”, Kanun Yapım Süreci Sempozyumu (Ankara: TBMM Yayınları): 113-143.
Bayramoğlu, Sonay (2005), Yönetişim Zihniyeti -Türkiye’de Üst Kurullar ve Siyasal İktidar (İstanbul: İletişim Yayınları).
Boratav, Korkut (2004), Türkiye İktisat Tarihi (1908-2002) (Ankara: İmge Kitabevi Yayınları).
Castel, Robert (2004), Sosyal Güvensizlik (İstanbul: İletişim Yayınları). Çelebi, Fatih (2012), Milletvekillerinin Kanun Teklif Etme Yetkisi, Yasama Uzmanlığı Tezi (Ankara: TBMM).
Çiçek, Cemil (2011), “Konuşma”, Kanun Yapım Süreci Sempozyumu (Ankara: TBMM Yayınları): 15-21.
Disposition Of Executive Orders Signed By President Barack Obama, National Archives, http://www.archives.gov/federal-register/executiveorders/obama.html (23.03.2016).
Duverger, Maurice (1986), Siyasal Rejimler (İstanbul: Sosyal Yayınlar). El, Kıvanç (2013),“AKP’li Vekilden İsyan”, http://www.gazetevatan.com/akpli-vekilden-isyan--523582-siyaset/ (20.02.2016).
Elias, Norbert (2007), Uygarlık Süreci: Toplumun Değişimleri/Bir Uygarlaşma Teorisi İçin Taslak (İstanbul: İletişim Yayınları) (Çev. Erol Özbek).
Eroğul, Cem (1996), Anatüzeye Giriş: Anayasa Hukukuna Giriş (Ankara: İmaj Yayınevi).
Evans, Bryan (2011), “Devlet Aygıtları, İktidar Partisinin Siyasal Gündemine Daha Da Bağımlı Hale Gelecek”, (Çev. Deniz Yıldırım), http://sendika9.org/2011/07/bryan-evans-devlet-aygitlari-iktidar-partisininsiyasal-gundemine-daha-da-bagimli-hale-gelecek/ (23.03.2016).
Geçmez, Taner (2013), “Özel Yasama Yöntemi Olarak Temel Kanun”, TBB Dergisi, 2013 (104): 265-298.
Giddens, Antony (2000), Tarihsel Materyalizmin Çağdaş Eleştirisi (İstanbul: Paradigma Yayınları) (Çev. Ümit Tatlıcan). Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/fc5a4a1a-63d9-4de3-bb8bd56a61409df6/program+%281%29.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOT WORKSPACEfc5a4a1a-63d9-4de3-bb8b-d56a61409df6 (11.02.2016).
Güler, Birgül Ayman (1996), Yeni Sağ ve Devletin Değişimi (Ankara: TODAİE Yayınları).
Güler, Birgül Ayman (2003), “Yönetişim: Tüm İktidar Sermayeye”, Praksis Üç Aylık Sosyal Bilimler Dergisi, (9): 93-116.
Gürbüz, Özer (1997), “Dünyada ve Türkiye’de Uygulanan Seçim Sistemleri ve İdeal Seçim Sistemi İçin Öneriler”, Ankara Barosu Dergisi, 1997(1): 14-29.
Güzelsarı, Selime (2004), “Kamu Yönetimi Disiplininde Yeni Kamu İşletmeciliği ve Yönetişim Yaklaşımları”, Kemal Öktem ve Uğur Ömürgönülşen (Der.), Kamu Yönetimi: Gelişimi ve Güncel Sorunları (Ankara: İmaj Yayınevi): 85-137.
Haspolat, Evren (2012), Neoliberalizm ve Baskı Aygıtlarının Dönüşümü: Türkiye’de Özel Güvenliğin Gelişimi (Ankara: NotaBene Yayınları). Horuş, Mehmet (tarihsiz), “Bir Hukuk Afeti: Acele Kamulaştırma”, http://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/918ea9744eaca53_ek.pdf?dergi=HABER %20B%DCLTEN%DD (23.03.2016).
Incarnato, Florencia Maria (2007), “El fenómeno del ‘decretismo’ en Argentina y Brasil entre 1989 y 1992 correspondiente a las presidencias de Menem y Collor de Melo”, Revista de Ciencia Política, de la ciudad de Buenos Aires a la aldea global, Número 1, Buenos Aires.
İba, Şeref (2010), Parlamento Hukuku (İstanbul: İş Bankası Yayınları).
İba, Şeref (2011), “Ülkemizde ‘Torba Kanun’ ve ‘Temel Kanun’ Uygulamaları”, Ankara Barosu Dergisi, 2011(1): 197-202.
Jessop, Bob (2005), “Poulantzas’ın Özgünlüğü, Mirası ve Güncelliği”, Betül Yarar-Alev Özkazanç (Der.), Hegemonya, Post-Fordizm ve Küreselleşme Ekseninde Kapitalist Devlet (İstanbul: İletişim Yayınları) (Çev. Betül Yarar): 73- 112.
Kara, Muzaffer Ayhan (2007), Koalisyon: Türk Siyasal Yaşamında (İstanbul: Cumhuriyet Kitapları).
Keyder, Çağlar (2003), Türkiye’de Devlet ve Sınıflar(İstanbul: İletişim Yayınları). Kocaman, Habip (2011), “Konuşma”, Kanun Yapım Süreci Sempozyumu (Ankara: TBMM Yayınları): 103-112.
Kutlu, Mustafa (2001), Kuvvetler Ayrılığı –Temelleri, Gelişimi/Hukuk Devletinin Gelişimi- (Ankara: Seçkin Yayınları).
Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, http://www.mevzuat.gov.tr/MUHEsaslari.aspx (20.02.2016).
NTV (16.11.2002), Akp ‘Acil Eylem Planı’nın Tam Metni, http://arsiv.ntv.com.tr/news/188080.asp, 16.11.2002 (20.02.2016).
Özal Dönemi Kanun Hükmünde Kararnameleri, http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/KHK.aspx, (12.02.2016)
Özbudun, Ergun (1995), Türk Anayasa Hukuku (Ankara: Yetkin Yayınlar Poulantzas, Nikos (1992), Siyasal İktidar ve Toplumsal Sınıflar (İstanbul: Belge Yayınları) (Çev. Şen Süe ve L. Fevzi Topaçoğlu).
Poulantzas, Nikos (2006), Devlet, İktidar ve Sosyalizm (Ankara: Epos Yayınları) (Çev. Turhan Ilgaz).
Roskin, Michael G. (2012), Çağdaş Devlet Sistemleri: Siyaset, Coğrafya, Kültür (İstanbul: Adres Yayıncılık) (Çev. M. Bahattin Seçilmişoğlu).
Sabuncu, Yavuz (2006), “Seçim Barajları ve Siyasi Sonuçları”, Anayasa Yargısı, 2006 (3): 191-197.
Tanör, Bülent (2001), Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri (İstanbul: YKY).
Teziç, Erdoğan (2003), Anayasa Hukuku (İstanbul: Beta Yayınları).
The Guardian (10.01.2016), “Argentinian President Under Fire For ‘AntiDemocratic’ Decrees”, http://www.theguardian.com/world/2016/jan/10/argentinian-presidentmauricio-macri-anti-democratic-decrees (23.03.2016).
Tunaya, Tarık Zafer (1982), Siyasal Kurumlar ve Anayasa Hukuku (İstanbul: Araştırma Eğitim Ekin Yayınları).
Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü, https://www.tbmm.gov.tr/ictuzuk/ictuzuk.htm (15.02.2016).
TÜİK (Türkiye İstatistik Enstitüsü Kurumu) (2012), Milletvekili Genel Seçimleri 1923-2011 (Ankara: TÜİK).
TBMM Genel Kurul Tutanağı, 22. D. 3. Y. 97. B, 11.05.2005.
TBMM Genel Kurul Tutanağı, 22. D. 5. Y. 57. B, 31.01.2007.
TBMM Genel Kurul Tutanağı, 24. D. 2. Y. 131. B, 03.07.2012.
1982 Anayasası, https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa82.htm. (20.02.2016).
10.06.1983 tarihli ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu (13.06.1983 tarihli ve 18076 sayılı Resmi Gazete), http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod= 1.5.2839&sourceXmlSearch=&MevzuatIliski=0. (20.01.2016).
6223 Sayılı Kamu Hizmetlerinin Düzenli, Etkin ve Verimli Bir Şekilde Yürütülmesini Sağlamak Üzere Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Teşkilat, Görev ve Yetkileri ile Kamu Görevlilerine İlişkin Konularda Yetki Kanunu’nun 1. Maddesinin (2) Numaralı Fıkrasının (a) Bendinin (20) Numaralı Alt Bendi ile (b) Bendinin (7) Numaralı Alt Bendinin Anayasa’ya Aykırı Olmadığına ve İtirazın REDDİNE Dair Karar (E.No: 2011/60) (15.12.2011 tarihli ve 28143 sayılı Resmi Gazete), http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov .tr/eskiler/2011/12/20111215.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eski ler/2011/12/20111215.htm. (29.02.2016).
1 Kasım 2015 Seçimleri, http://secim.ntv.com.tr/ (26.02.2016).
22.-23.-24. Yasama Dönemlerinin Tüm Yasaları, https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/kanunlar_gd.sorgu_baslangic.