TÜRKİYE’DE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DİSİPLİNİNDE KADIN AKADEMİSYEN OLMAK: CAM TAVANLAR VE FİLDİŞİ BODRUMLAR

Türkiye’deki üniversitelerde Uluslararası İlişkiler/Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümlerinde çalışan kadın akademisyen sayıları, kariyerin ilk basamaklarında nispeten yüksek olmasına karşın, özellikle profesörlük aşamasına gelindiğinde büyük bir cinsiyet eşitsizliğinin ortaya çıktığı göze çarpmaktadır. Bu makalede, söz konusu bölümlerde çalışan kadın akademisyenlerin çalışma ortamlarıyla ve kariyer olanaklarıyla ilgili algılamaları toplumsal cinsiyet perspektifinden analiz edilecektir. Bunun için Türkiye’nin 7 bölgesinden 22 şehirde Uluslararası İlişkiler/Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümlerinde öğretim elemanı olarak çalışan 58 kadın akademisyen ile gerçekleştirilmiş olan yarıyapılandırılmış mülakatların sonuçları mercek altına alınacaktır. Patriarkal kodlar, söylemler ve uygulamalar; kadın akademisyenlerin çalışma ortamlarını nasıl etkilemektedir? Kadınlar akademinin merdivenlerini tırmanmaya çalışırken görünen/görünmeyen hangi engellerle karşılaşmaktadır ve bu engellerle nasıl mücadele etmektedir? Türkiye’nin üç büyük şehri ve Anadolu’daki üniversiteler arasında kadınların akademide çalışma koşulları açısından hangi farklar mevcuttur? Cam tavanlar, fildişi bodrumlar ve annelik duvarları onları ne kadar ve nasıl etkilemektedir? Bu çalışmada tüm bu sorulara yanıt aranmaktadır.

BEING A FEMALE ACADEMIC IN THE DISCIPLINE OF INTERNATIONAL RELATIONS IN TURKEY: GLASS CEILINGS AND IVORY BASEMENTS

The number of female academics who are in the first steps of their academic career in the departments of International Relations/Political Science and International Relations in Turkish universities are relatively high, but there is a considerable gender inequality with regard to getting the title of professorship. This article analyses female academics’ perceptions of working environments and career opportunities in these departments from the perspective of gender. The article is based on 58 semi-structured interviews held with female academics in 22 different cities from seven regions in Turkey. How do patriarchal codes, discourses and practices affect the working environment of those academics? What kind of visible and invisible obstacles do female scholars face and how do they deal with them? What kind of differences are there between the universities in the three biggest Turkish cities and in others in terms of working environment? How do glass ceilings, ivory basements and maternal walls affect female academics? This study aims to answer these questions.

___

  • Allen, Nicholas and Heather Savigny (2016), “Experiencing Gender in UK Political Science: The Results of a Practitioner Survey”, British Journal of Politics and International Relations, 18 (4): 4.
  • Breuning, Marijke, Joseph Bredehoft and Eugene Walton (2005), “Promise and Performance: An Evaluation of Journals in International Relations”, International Studies Perspectives, 6 (4): 447-461.
  • Cowden, Mhairi, Kirsty McLaren, Alison Plumb and Marian Sawer (2012), Women’s Advancement in Australian Political Science, Workshop Report, https://www.auspsa.org.au/sites/default/files/women_s_advancement_in_aust ralian_political_science_report.pdf: 11.
  • “Empowering Women in Business”, https://www.feminist.org/research/business/ewb_glass.html.
  • Eveline, Joan, Michael Booth (2004), “‘Don’t Write About It”: Writing the ‘Other’ for the Ivory Basement”, Journal of Organizational Change Management, 17 (3): 243-255.
  • “Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik”, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/08/20130816-8.htm.
  • “Glass Ceiling” https://www.merriam-webster.com/dictionary/glass%20ceiling
  • Gupta, Sakshi (2018), “Glass Ceiling in 21st Century: Women in Management”, International Journal of Management Studies, 5 (3): 83-93.
  • Karakuş, Hatice (2016), “Delik Boru: Türkiye’deki Akademisyen Kadınlar Üzerine Bir Analiz”, The Journal of Academic Social Science Studies, (53): 540.
  • Maliniak, Daniel, Amy Oakes, Susan Peterson, Michael J. Tierney (2008), “Women in International Relations”, Politics & Gender, 4 (1): 122.
  • Morris, LaDonna K. (2004), Perceptions of a Chilly Climate: Differences in Traditional and Non-traditional Major for Women, PhD Thesis, University of North Florida.
  • Nielsen, Matthias Wullum (2017), “Scandinavian Approaches to Gender Equality in Academia: A Comparative Study”, Scandinavian Journal of Educational Research, 61 (3): 296.
  • Öner, Selcen ve Merve Özdemirkıran (2017), “Uluslararası İlişkiler Disiplininin Eril Dili ve Türkiye’deki Kadın Uluslararası İlişkiler Akademisyenlerinin Disiplinin Eril Diline Bakışları”, Alternatif Politika, 9 (3): 372.
  • Örücü, Edip, Recep Kılıç, Taşkın Kılıç (2007), “Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir İli Örneği”, Yönetim ve Ekonomi, 14 (2): 117-135.
  • Özdemirkıran, Merve ve Selcen Öner (2017), “Türkiye’de Kadın Uluslararası İlişkiler Akademisyenlerinin Profili: Marmara Bölgesi”, Fe Dergi: Feminist Eleştiri, 9 (1): 97-112.
  • Seyman, Yaşar (2010), “Dört vardiyalı kadınlar!”, 6 Haziran 2010, http://kazete.com.tr/makale/dort-vardiyali-kadinlar_653 (10.05.2019).
  • Tickner, J. Ann (1992), Gender in International Relations (New York: Columbia University Press): ix.
  • Tickner, J. Ann (2006), “Feminism Meets International Relations: Some Methodological Issues”, Brooke A. Ackerly, Maria Stern, Jacqui True (Der.), Feminist Methodologies for International Relations (Cambridge: Cambridge University Press): 19-41.
  • Weisshaar, Katherine (2017), “Publish and Perish? An Assessment of Gender Gaps in Promotion to Tenure in Academia”, Social Forces, 96 (2): 529-560.
  • Williams, Joan (2004), “Hitting the Maternal Wall”, Academe, 90 (6): 16-20.
  • YÖK (2019a), “Özet Öğretim Elemanı Sayıları Raporu”, http://istatistik.yok.gov.tr
  • YÖK (2019b), “Yükseköğretim İstatistikleri Yayınlandı”, https://basin.yok.gov.tr/InternetHaberleriBelgeleri/%C4%B0nternet%20Haber %20Belgeleri/2019/167_istatistikler_yayimlandi.pdf