TOPLUMSAL STATÜ VE OKUL SEÇİMLERİ: KÜLTÜREL SERMAYE YATIRIMI OLARAK ÖZEL OKULLAR

Orta sınıf ailelerin çocuklarının toplumsal statülerini şekillendirmek amacıyla eğitim alanında izledikleri stratejileri anlamaya çalışan bu makale, ailelerin okul seçimlerine odaklanmaktadır. Bu bağlamda, çalışma, toplumsal statü ve okul seçimleri arasındaki ilişkiyi orta sınıfların özel okul seçimleri ekseninde göstermeyi amaçlamaktadır. Orta sınıfların çocuklarını genelden farklılaştırmak ve toplumsal statülerini artırmak amacıyla özel okul seçimlerinin bir kültürel sermaye yatırımı olduğunu ileri süren bu çalışma, İzmir’de çocukları ilköğretim kademesinde 15 farklı özel okulda eğitim alan 30 veli ile yarı-yapılandırılmış mülakat yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen saha araştırmasının verilerine dayanmaktadır. Makalede orta sınıf ailelerin çocuklarının toplumsal konumunu iyileştirmek amacıyla yaptıkları özel okul seçimlerinin, toplumsal farklılaşmaya etkisi de gösterilmeye çalışılmıştır.

SOCIAL STATUS AND SCHOOL CHOICE: PRIVATE SCHOOL AS CULTURAL CAPITAL INVESTMENT

The article focuses on the school choice in order to understand the strategies that middle-class families follow in the field of education in order to shape the social status of their children. In this context, the study aims to show the relationship between social status and school choices private school choices of middle-class families. In the study, which proposes that private school preferences are a cultural capital investment in order to differentiate children from the general classes and increase their social status, interviews were conducted with 30 parents who send their children to 15 different private schools in İzmir by using semi-structured interview method. In this article, it is tried to show the effect of private school preferences on social differentiation in order to improve the social position of middle-class family’s children.

___

  • Açıkalın, Aytaç (1989), “Özel ve Devlet Liselerinde Veli Beklentilerinin Örgütsel ve Yönetsel Boyutları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (4): 85-91.
  • Aktay, Yasin (2014), “Pierre Bourdieu ve Bir Maxwell Cini Olarak Okul”, Çeğin, Güney, Emrah Göker, Alim Arlı ve Ümit Tatlıcan (Der.), Ocak ve Zanaat, 3. Baskı (İstanbul: İletişim Yayınları): 473-499.
  • Arlı, Alim (2014), “Klasik Sosyolojide Derin Revizyon: Pierre Bourdieu Sosyolojisi”, Çeğin, Güney, Emrah Göker, Alim Arlı ve Ümit Tatlıcan (Der.), Ocak ve Zanaat, 3. Baskı (İstanbul: İletişim Yayınları): 131-161.
  • Arslan, Zerrin (2012), “Geçmişten Bugüne Eleştirel Bir Orta Sınıf Değerlendirmesi”, Toplum ve Demokrasi, 6 (13-14): 55-92.
  • Arun, Özgür (2014), “İnce Zevkler-Olağan Beğeniler: Çağdaş Türkiye'de Kültürel Eşitsizliğin Yansımaları”, Cogito, 76: 167-192.
  • Bağcı, Zeynep Çiğdem (2019), Özel Okul Velilerinin Okuldan Beklentilerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi-Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Ball, Stephen, J., Richard Bowe ve Sharon Gewirtz (1996), “School Choice, Social Class and Distinction: The Realisation of Social Advantage in Education”, Journal of Education Policy, 11 (1): 89-112.
  • Ball, Stephen J. (2003), Class Strategies and the Education Market: The Middle Classes and Social Advantage (London: Routledge Falmer).
  • Barriball K. Louise ve Alison While (1994), “Collecting Data Using A Semi-Structured İnterview: A Discussion Paper”, Journal of Advanced Nursing, 19: 328-335.
  • Bennett, Tony ve Mike Savage (2004), “Introduction: Cultural Capital and Cultural Policy”, Cultural Trends, 13 (2): 7-14.
  • Benson, Michaela, Gary Bridge ve Deborah Wilson (2015), “School Choice in London and Paris – A Comparison of Middle-class Strategies”, Social Policy & Administration, 49 (1): 24-43.
  • Blunden, Andy (2004), Bourdieu on Status, Class and Culture, https://www.ethicalpolitics.org/ablunden/pdfs/bourdieu-review.pdf (26.08.2018).
  • Bosetti, Lynn. ve Michael C. Pyryt (2007), “Parental Motivation in School Choice: Seeking the Competitive Edge”, Journal of School Choice, 1 (4): 89-108.
  • Bourdieu, Pierre (1986), “The Forms of Capital”, Richardson, John (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (Westport, CT: Greenwood): 241-258.
  • Bourdieu, Pierre (1995), Pratik Nedenler (İstanbul: Kesit Yayıncılık) (Çev. Hülya Tufan).
  • Bourdieu, Pierre ve Alain Darbel (2011), Sanat Sevdası Avrupa Sanat Müzeleri ve Ziyaretçi Kitlesi (İstanbul: Metis Yayınları) (Çev. Sertaç Canpolat).
  • Bourdieu, Pierre ve Jean-Claude Passeron (2014), Vârisler, Öğrenciler ve Kültür (Ankara: Heretik Yayınları) (Çev. Levent Ünsaldı ve Aslı Sümer).
  • Bourdieu, Pierre ve Jean-Claude Passeron (2015), Yeniden Üretim: Eğitim Sistemine İlişkin Bir Teorinin İlkeleri (Ankara: Heretik Yayınları) (Çev. Aslı Sümer, Levent Ünsaldı ve Özlem Akkaya).
  • Bourdieu, Pierre (2015), Ayrım, Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi (Ankara: Heretik Yayınları) (Çev. Derya Fırat Şannan ve Ayşe Günce Berkkurt).
  • Bozyiğit, Sezen (2017), “Özel Okulların Eğitim Hizmetlerine İlişkin Veli Beklentisi ve Algısı: Nitel Bir Araştırma”, 2nd International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS), 19-22 Mayıs: 521-543.
  • Brändström, Sture (1999), “Music Education as Investment in Cultural Capital”, Research Studies in Music Education, 12 (1): 49-57.
  • Brown, Phillip, Sally Power, Gerbrand Tholen ve Annabelle Allouch (2016), “Credentials, Talent and Cultural Capital: A Comparative Study of Educational Elites in England and France”, British Journal of Sociology of Education, 37 (2): 191-211.
  • Budak, Özgür (2015), Türkiye’de Kapitalist Yöneticiler Sınıfı (İstanbul: Ayrıntı Yayınları).
  • Catt, Andrew D. ve Evan Rhinesmith (2016), Why Parents Choose: A Survey of Private School and School Choice Parents in Indiana, The Friedman Foundation for Educational Choice, https://www.edchoice.org/wp-content/uploads/2017/03/Why-Parents-Choose-A-Survey-of-Private-School-and-School-Choice-Parents-in-Indiana-by-Andrew-D.-Catt-and-Evan-Rhinesmith.pdf (03.10.2019).
  • Çimen-Aratemur, Canan (2015), Eğitim Aracılığıyla Çocukları Farklılaştırmak: Neoliberal Zamanlarda Orta Sınıf Ailelerin Okul Tercihleri ve Eğitim Pratikleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Boğaziçi Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Crozier, Gill (2015), “Middle-Class Privilege and Education”, British Journal of Sociology of Education, 36 (7): 1115-1123.
  • Collins, Randall (1979), Credential Society, An Historical Sociology of Education and Stratification (New Yok: Academic Press).
  • Collins, Randall (2011), “Credential Inflation and the Future of Universities”, Italian Journal of Sociology of Education, 2: 228-251.
  • Collins, Randall (2014), “Orta Sınıf İşçilerin Sonu: Artık Kaçış Yok”, Wallerstein, Immanuel, Randall Collins, Michael Mann, Georgi Derluguian ve Craig Calhoun (Der.), Kapitalizmin Geleceği Var mı? (İstanbul: Metis Yayınları) (Çev. Bülent O. Doğan): 48-85.
  • Ellis, Lee, Anthony W. Hoskin ve Malini Ratnasingam (2018), Handbook of Social Status Correlates (United Kingdom: Academic Press).
  • European Commission (2020), "Languages For Jobs", Report From The Thematic Working Group, https://ec.europa.eu/transparency/regexpert/index.cfm?do=groupDetail.groupDetailDoc&id=3956&no=1 (03.01.2020).
  • DiMaggio, Paul (1982), “Cultural Capital and School Success: The Impact of Status Culture Participation on the Grades of U.S. High School Students”, American Sociological Review, 47 (2): 189-201.
  • English, Rebecca (2009), “Selling Education Through ‘Culture’: Responses to the Market by New, Non-Government Schools”, Australian Educational Researcher, 36 (1): 89–104.
  • ERG, Eğitim İzleme Raporu 2014-2015, http://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/ERG_E%C4%B0R_2014-15.pdf (03.01.2020).
  • ERG, Eğitim İzleme Raporu 2015-2016, http://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/ERG_E%C4%B0R_2015-16.pdf (03.01.2020).
  • Gerrard, Jessica Anne (2018), “Middle-Class School Choice in Urban Spaces: The Economics of Public Schooling and Globalized Education Reform”, Book Review, Discourse: Studies in The Cultural Politics of Education, 39 (4): 672-674.
  • Giddens, Anthony (2010), “Marx, Weber ve Sınıf”, Giddens, Anthony (Ed.), Sosyoloji Başlangıç Okumaları, 2. Baskı (İstanbul: Say Yayınları) (Çev. Günseli Altaylar): 295-303.
  • Giroux, Henry A. (2014), Eğitimde Kuram ve Direniş: Bir Muhalefet Pedagojisine Doğru (Ankara: Dost Kitabevi) (Çev. Senem Demiralp).
  • Göker, Emrah (2014), “Araştırma Tasarımı Açısından Pierre Bourdieu’nün Sanat Sosyolojisi”, Çeğin, Güney, Emrah Göker, Alim Arlı ve Ümit Tatlıcan (Der.), Ocak ve Zanaat, 3. Baskı (İstanbul: İletişim Yayınları): 525-559.
  • Güngör-Aytar, Abide ve Ayşe Dilek Öğretir (2008), “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarındaki Yabancı Dil Eğitimine İlişkin Anne-Baba ve Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi” Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (1): 13-30.
  • Jourdain, Anne ve Sidonie Naulin (2016), Pierre Bourdieu’nün Kuramı ve Sosyolojik Kullanımları (İstanbul: İletişim Yayınları) (Çev. Öykü Elitez).
  • Han, Young Jee, Joseph C. Nunes ve Xavier Drèze (2010), “Signaling Status with Luxury Goods: The Role of Brand Prominence”, Journal of Marketing, 74 (4): 15-30.
  • Hazır-Karademir, Irmak (2014), “Bourdieu Sonrası Yeni Eşitsizlik Gündemleri: Kültürel Sınıf Analizi, Beğeni ve Kimlik”, Cogito, 76: 230-265.
  • Hesapçıoğlu, Muhsin ve Adil Nohutçu (1999), “Velîlerin Özel Okul Tercihlerini Etkileyen Faktörler ve Özel Okulların Reklam Stratejileri”, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11 (11): 183-202.
  • Ivan, Oana-Roxana (2012), “Foreign Language Learning in The Age of Globalization”, Quaestus Multidisciplinary Research Journal, 1 (1): 80-84.
  • Karadağ, Meltem (2009), “Pierre Bourdieu’nün Sınıf Analizi: Sınıf Pratikleri, Sınıf Habitüsü ve Sembolik Şiddet”, Hattatoğlu, Dilek ve Gökçen Ertuğrul (Ed.), Methodos: Kuram ve Yöntem Kenarından (İstanbul: Anahtar Kitaplar): 190-211.
  • Karataşoğlu, Dilek (2018), Neoliberal Eğitim Politikaları Bağlamında Orta Sınıfın Okul Tercihlerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi-Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Kataoka, Emi (2017), “Cultural Prestige and Classificatory Systems as Class Habitus: Gendered “View” of Culture and Effect of Inter-generational Social Mobility”, Journal of the Faculty of Letters, Komazawa University, (75): 105-133.
  • Kaya, Ali (2014), “Pierre Bourdieu’nün Pratik Kuramının Kilidi: Alan Kavramı”, Çeğin, Güney, Emrah Göker, Alim Arlı ve Ümit Tatlıcan (Der.), Ocak ve Zanaat, 3. Baskı (İstanbul: İletişim Yayınları): 397-421.
  • Keskin, Derya (2012), Bitmeyen Sınavlar, Yaşanmayan Hayatlar, Eğitimde Paradigma Değişimi (Ankara: Dipnot Yayınları).
  • Kırkgöz, Yasemin (2009), “Globalization and English Language Policy in Turkey”, Educational Policy, 23 (5): 663-684.
  • Kosunen, Sonja (2016), Families and The Social Space of School Choice in Urban Finland, Unpublished Doctora Thesis, University of Helsinki-Institute of Behavioural Sciences.
  • Kruse, Nathan B. (2018), “The jumping flea diaspora: an ethnographic exploration of music and culture in a Hawaiian ‘ukulele club”, Music Education Research, 20 (5): 603-615.
  • Kuyumcu-Önsal, Şafak (2019), İstanbul’da Özel Okulların Yürüttüğü Halkla İlişkiler Çalışmalarının Velilerin Okul Tercihlerine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Galatasaray Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Lamont, Michele ve Annette Lareau (1988), “Cultural Capital: Allusions, Gaps and Glissandos in Recent Theoretical Developments”, Sociological Theory, 6 (2): 153-168.
  • Lüküslü, Demet (2016), “Creating a pious generation: youth and education policies of the AKP in Turkey”, Southeast European and Black Sea Studies, 16 (4): 637-649.
  • Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretime Geçiş Yönergesi, (MEB) https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_04/03134342_Yonerge2019.pdf (03.01.2020).
  • Millî Eğitim Bakanlığı, Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim (MEB), http://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64 (03.01.2020).
  • Miller, Geoffrey (2012), Tüketimin Evrimi: Cinsiyet, Statü ve Tüketim (İstanbul: Alfa Basım) (Çev. Gülçin Vardar).
  • Nartgün, Şenay ve Ayça Kaya (2016), “Özel Okul Velilerinin Beklentileri Doğrultusunda Okul İmajı Oluşturma”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (2): 153-167.
  • Niño, Pérez ve Daniel Fernando (2010), “The Role of Music in Young Learners' Oral Production in English”, Profile Issues in Teachers` Professional Development, 12 (1): 141-157.
  • Parkin, Frank (2014), “Toplumsal Tabakalaşma”, Bottomore, Tom ve Robert Nisbet (Der.), Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, 3. Baskı (İstanbul: Kırmızı Yayınları) (Çev. Fatmagül Berktay): 647-681.
  • Pennycook, Alastair (1997), “English And Capital: Some Thoughts”, The Language Teacher, 21 (10) http://jalt-publications.org/tlt/articles/2217-english-and-capital-some-thoughts (3.01.2020).
  • Pinçon, Michel ve Monique Pinçon-Charlot (2013), Burjuvazinin Sosyolojisi (Ankara: Epos Yayınevi) (Çev. Hande Turan Abadan).
  • Prieur, Annick ve Mike Savage (2013), “Emerging Forms of Cultural Capital”, European Societies, 15 (2): 246-267.
  • Power, Sally (2004), “Comments on ‘How not to be a Hypocrite’: School Choice for the Morally Perplexed”, Theory and Research in Education, 2 (1): 23-29.
  • Raveaud, Maroussia ve Agnès Van Zanten (2007), “Choosing The Local School: Middle Class Parents’ Values and Social and Ethnic Mix In London and Paris”, Journal of Education Policy, 22 (1): 107-124.
  • Rutz, Henry ve Erol M. Balkan (2015), Sınıfın Yeniden Üretimi, Eğitim, Neoliberalizm ve İstanbul’da Yeni Orta Sınıfın Yükselişi (İstanbul: H2O Kitap) (Çev. Neşecan Balkan).
  • Sandelowski, Margarete (1995), “Sample size in qualitative research”, Research in Nursing & Health, 18 (2): 179–183.
  • Sayılan, Fevziye (2010), “Kültürel Sermaye”, Eleştirel Pedagoji Sözlüğü: 63-65. http://www.elestirelpedagoji.com/FileUpload/ks7397/File/kulturel_sermaye.pdf (03.10.2019).
  • Savage, Mike (2006), “The musical field”, Cultural Trends, 15 (2-3): 159-174.
  • Savul, Güven (2018), Sınıfın Yeni Görünümleri ve Bilişim Sektörü, Maddi, Gayri Maddi Emek (İstanbul: Nota Bene Yayınları).
  • Silverman, David (2013), Doing Qualitative Research, 4th Edition (United Kingdom: SAGE Publication).
  • Smala, Simone, Jesus Bergas Paz ve Bob Lingard (2013), “Languages, Cultural Capital and School Choice: Distinction and Second-Language Immersion Programmes”, British Journal of Sociology of Education, 34 (3): 373-391.
  • Soares, Joseph A. (2010), “The Effects of Parents’ College Tier on Their Offspring’s Educational Attainments”, Howard, Adam ve Rubén A. Gaztambide-Fernández (Ed.), Educating Elites Class Privilege and Educational Advantage (United Kingdom: Rowman & Littlefield Education): 113-131.
  • Soylu, Ayşe (2018), Özel Okullarda Okul İçi Süreçlerin Ayrıcalıklı Kimliğin Kurulumunda ve Yeniden Üretimindeki Rolü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi-Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Stempel, Carl (2018), “Sport, Social Class, and Cultural Capital: Building on Bourdieu and His Critics”, 22.09.2018, https://osf.io/5np83/ (26.05.2019).
  • Swartz, David (2011), Kültür ve İktidar, Pierre Bourdieu’nün Sosyolojisi (İstanbul: İletişim Yayınları) (Çev. Elçin Gen).
  • Ochs, Elinor (1999), “Socialization”, Journal of Linguistic Anthropology, 9 (1/2): 230-233.
  • Odabaşı, Battal (2014), “Türk Eğitim Sisteminde Yeni Kanun (4+4+4) Değişikliği Üzerine Düşünceler”, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43 (2): 103-124.
  • Oral, Yasemin (2010), “Türkiye’de Yabancı Dil Eğitim Programları Kapsamında İngilizce: ‘Eleştirel Bir Çalışma’”, Alternatif Eğitim e-Dergisi, 1: 59-69.
  • Öngen, Tülin (1996), Prometheus’un Sönmeyen Ateşi, Günümüzde İşçi Sınıfı, 2. Baskı (İstanbul: Alan Yayıncılık).
  • Özdemir, Tuğçe (2018), Yeni Orta Sınıf Velilerin Türk Eğitim Sistemi Alanında Sınıfsal Yeniden Üretim Stratejileri” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Koç Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Özsan, Gül (2016), “Türkiye’nin Sosyal Dokusunda Değişen ve Değişmeyen Unsurlar: Eşraf Aileleri ve Eğitim”, Sunar, Lütfi (Ed.), Türkiye’de Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsizlik (İstanbul: Matbu Kitap): 385-417.
  • Tan, Mine (1987), “Eğitsel Fırsat Eşitliği: (Sosyolojik Bir Kavram Olarak Gelişimi)”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20 (1): 245-259.
  • Tatlıcan, Ümit ve Güney Çeğin (2014), “Bourdieu ve Giddens: Habitus veya Yapının İkiliği”, Çeğin, Güney, Emrah Göker, Alim Arlı ve Ümit Tatlıcan (Der.), Ocak ve Zanaat, 3. Baskı (İstanbul: İletişim Yayınları): 303-367.
  • Taylor, Steven J. Robert Bogdan ve Marjorie L. DeVault (2016), Introduction to Qualitative Research Methods: A Guidebook and Resource, 4th Edition (United States of America: Wiley).
  • Trivitt, Julie R. ve Patrick J. Wolf (2011), “School Choice and the Branding of Catholic Schools”, Education Finance and Policy, 6 (2): 202-245.
  • Turner, Bryan S. (2000), Statü (Ankara: Doruk Yayınları) (Çev. Kemal İnal).
  • Türk, H. Bahadır (2014), “Sihirden Nefret Eden Bir İlizyonist: Bourdieu, Gelenek ve İdeoloji”, Çeğin, Güney, Emrah Göker, Alim Arlı ve Ümit Tatlıcan (Der.), Ocak ve Zanaat, 3. Baskı (İstanbul: İletişim Yayınları): 605-627.
  • Uca, Onur (2016), Türkiye’de Orta Sınıfın Fotoğrafı, Akışlar ve İlişkiler, Maddi Olmayan Emeğe Sahanın Eleştirisi (İstanbul: Nota Bene Yayınları).
  • Uysal, Ayşen ve Oğuz Topak (2013), Particiler Türkiye’de Partiler ve Sosyal Ağların İnşası, 2. Baskı (İstanbul: İletişim Yayınları).
  • Valenzuela, Rafael ve Nuria Codina (2014), “Habitus And Flow in Primary School Musical Practice: Relations Between Family Musical Cultural Capital, Optimal Experience And Music Participation”, Music Education Research, 16 (4): 505-520.
  • Vincent, Carol ve Stephen J. Ball (2006), Childcare, Choice and Class Practices, Middle Class Parents and Their Childreen (New York: Routledge).
  • Wacquant, Loïc (2014), “Pierre Bourdieu: Hayatı, Eserleri ve Entelektüel Gelişimi”, Çeğin, Güney, Emrah Göker, Alim Arlı ve Ümit Tatlıcan (Der.), Ocak ve Zanaat, 3. Baskı (İstanbul: İletişim Yayınları) (Çev. Ümit Tatlıcan): 53-77.
  • Warde, Alan (2006), “Cultural Capital and The Place of Sport”, Cultural Trends, 15 (2-3): 107-122.
  • Weber, Max (2012), Ekonomi ve Toplum, Cilt 2 (İstanbul: Yarın Yayınları) (Çev. Latif Boyacı).
  • 5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu, Resmî Gazete, (Sayı: 26434, 14.02.2007).