SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK EKSENİNDE "YENİ ÇEVRESEL HAKLAR DENEYİMİ" VE EKO-POLİTİK BİR ANALİZ: "GÜNEŞ VE RÜZGÂR HAKLARI"

Güneş ve rüzgâra erişim hakkı bir "çevre hakkı" olarak tanımlanabilir ve bu haklar birinci kuşak haklar açısından da önem taşımaktadır. Çalışmada "güneş ve rüzgâr hakları" kentlerde bireylerin "çevre hakkı" olarak değerlendirilerek sınırlandırılmaktadır. Bu kapsamda güneş ve rüzgâr hakları "sürdürülebilirlik" ekseninde şu iki önemli konu üzerinden tartışılmaktadır: (1) Enerji üretimi, (2) Kentsel sürdürülebilirlik. Çalışmanın dayandığı temel denence (hipotez) şudur: "Güneş ve rüzgâr hakları, "çevre hakkı" kapsamında kentsel politikalar açısından giderek önem kazanan bir konudur ve kavramsal açıdan geliştirilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede Çalışmada şu temel konulara yer verilmektedir: (1) "Güneş ve rüzgâr hakları" konusunda kavramsal tartışmalar ve konuya ilişkin küresel eğilimler, (2) Yenilenebilir enerji kaynağı olarak Güneş ve Rüzgâr'ın kentsel planlamadaki önemi, (3) Kentsel sürdürülebilirlik açısından güneş ve rüzgâr haklarının değerlendirilmesi, (4) Sonuç ve öneriler.

NEW EXPERIENCES ON ENVIRONMENTAL RIGHTS IN FRAMEWORK OF SUSTAINABILITY AND AN ECO- POLITICAL ANALYSIS: "SOLAR AND WIND RIGHTS"

The right to solar and wind access can be described as an 'environmental right', and these rights are also important in terms of the first generation rights. In this study "solar and wind rights" are considered within the scope of the environmental rights of citizens who live in cities. In this context, the study discusses 'the importance of solar and wind rights' in a framework of the sustainability that includes energy production and urban sustainability. The main hypothesis of the study is as follows: 'Solar and wind right' is playing an increasingly important role in urban policies and urban planning, and the issue needs to be developed conceptually. The study briefly discusses the following topics: (1) The conceptual debates on solar and wind access rights and global trends, (2) The importance of solar and wind as a source of renewable energy in urban planning policies, (3) The evaluation of solar and wind rights and urban sustainability, (4) Conclusion and recommendations.

PDF

___

Algan, Bülent (2007), Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Hakların Korunması (Ankara: Seçkin Yayıncılık).
Algan, Nesrin (1995), "Çevre Gerçeğinin Küresel Düzeyde Ele Alınışı", Yeni Türkiye, Ankara, 1 (5): 210-219.
Antman, Francisca M. (2010), "The Impact of Migration on Family Left Behind" (Boulder, CO: University of Colorado at Boulder Department of Economics, 2010), http://spot.colorado. edu/~antmanf/Antman_LeftBehindBookChapter.pdf (22/05/2015).
Bayram, Ferhat (2001), "Sürdürülebilir Kentsel Gelişme: Araçlar, Yaklaşımlar ve Türkiye", Cevat Geray'a Armağan, Mülkiyeliler Birliği Yayınları: 25, Ankara.
Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği (2008), Resmi Gazete Tarihi ve Sayı: 05.12.2008/27075.
BİB (Bayındırlık ve İskan Bakanlığı) (2010), KENTGES Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı (2010-2023), Ankara.
BM (Birleşmiş Milletler) Nüfus ve Hayat Kalitesi Bağımsız Komisyonu (1997), Geleceğe Özen, (Çev. Belkıs Çorakcı Dişbudak), Ankara: Türkiye Çevre Vakfı Yayını.
Bosselmann, Peter, Edward Arens, Klaus Dunker and Robert Wright (1990), Sun, Wind, and Pedestrian Comfort: A Study of Toronto's Central Area, UC Berkeley: Center for the Build Environment, http://eprints.cdlib.org/uc/item/0165c77h, (22.07.2015).
Bronin, Sara C. (2009), "Solar Rights", Boston University Law Review, 89: 1219-1220.
Brown, Nicholas (October 27th, 2013), "Asheville Next City That Has Voted to Go Beyond Coal", Grist (October 27th, 2013),
http://cleantechnica.com/2013/10/27/asheville-nc-votes-transcend-coal/ (08.04.2015).
California Solar Rights Act (1978), http://energy.gov/savings/solar-rights-act , (23.05.2015).
Chavarria, Lisa (2006), The Severance of Wind Rights in Texas, http://sbaustinlaw.com/library-papers/ChavarriaThe_Severance_of_Wind_Rights%20(Final).pdf (16.06.2015).
Declaration of Human and Civic Rights (26 August 1789), http://www.conseilconstitutionnel.fr/conseil-constitutionnel/root/bank_mm/anglais/cst2.pdf (22.03.2015).
Drakasis-Smith, David (1997), "Third World Cities: Sustainable Urban Development III, Basic Needs and Human Rights", Urban Studies, 34 (5/6): 796-825.
EİE (2015), "Güneş Enerjisi ve Teknolojileri", http://www.eie.gov.tr/yenilenebilir/g_enj_tekno.aspx (07.04.2015).
EİE (2014), "Türkiye'de Güneş Enerjisi", http://www.eie.gov.tr/eieweb/turkce/YEK/gunes/tgunes.html (12.04.2015).
EİE Genel Müdürlüğü (2014), http://www.eie.gov.tr/ (12.04.2015).
Eisenstadt, Melvin M. (1982), "Access to Solar Energy: The Problem and Its Current Status", Nat. Resources, 22 (1): 21-52.
Enerji Verimliliği Kanunu (2007), Resmi Gazete Tarih ve Sayı: 02.05.2007/26510, (12.04.2015).
ETKB (2015), Dünyamız ve Ülkemiz Enerji ve Tabii Kaynaklar Görünümü, http://www.enerji.gov.tr/Resources/Sites/1/Pages/Sayi_07/files/downloads/ Sayi%2007.pdf (12.04.2015).
European Sustainable Cities (1996), Report of the Expert Group on the Urban Environment (March 1996), Brussels: Published by the European CommissionDGXI Environment, Nuclear Safety and Civil Protection, Chapter-2.
Eryıldız, Demet (2003), "Çevreci Mimarlık", TMMOB Ankara Mimarlar Odası Basın Bülteni, Haziran, s. 2-7.
Giddens, Anthony (1994), Modernliğin Sonuçları (Çev. Ersin Kuşdil) (İstanbul: Ayrıntı Yayınları).
Global Status Report (2014), p. 27, http://www.ren21.net/Portals/0/documents/Resources/GSR/2014/GSR2014 _full%20report_low%20res.pdf , (12.05.2015).
Günel, M. Halis ve H. Emre Ilgın (2007), "Güneş ve Rüzgâr haklarının Analizi ve Kentsel Planlama Kriterleri Bağlamında Türkiye Önerisi", TÜBİTAK Projesi, Mühendislik Araştırma Grubu, No.106M151, Ankara.
Hayes, Gail B. (1979), Solar Access Law: Protecting Access to Sunlight for Solar Energy Systems (USA: Environmental Law Institute).
Harvey, L. Dany (2006), A Handbook On Low-Energy Buildings And DistrictEnergy Systems Fundamentals; Techniques and Examples (London: Earthscan).
IEA (International Energy Agency), World Energy Outlook 2013 (Paris: IEA/OECD, 2013), http://www.worldenergyoutlook.org/ resources/energydevelopment/energyaccessdatabase/, (08.04.2015).
Jordan, Borimir and John Perlin (1979), Solar Energy Use and Litigation in Ancient Times, 1 Solar L. Rep. 583 (1979-1980): 592-93.
Kaboğlu, İbrahim (1996), Çevre Hakkı, İmge Yayınları, Ankara, s. 9. Karadağ, Çiğdem, Işık Işıl Gülsaç , Atilla Ersöz, Mustafa Çalışkan (2009),
"Çevre Dostu ve Temiz: Yenilenebilir Enerji Kaynakları", Bilim ve Teknik, No. 498: 24-27.
Keleş, Ruşen (2010), Kentleşme Politikası (Ankara: İmge Kitabevi).
Kettles, Colleen McCann (2008), "A Comprehensive Review of Solar Acess Law in the United States", Solar America Board for Codes and Standards Report, Florida Solar Energy Research and Education Foundation and Department of Energy, p.1, http://www.solarabcs.org/about/publications/reports/solaraccess/ (23.05.2015).
Mega, Voula and Jorn Pedersen (1998), Urban Sustainability Indicators,
European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, Dublin, Ireland, p.6.
Mengi, Ays?egu?l ve Nesrin Algan (2003), Küreselleşme ve Yerelleşme Çağında Bölgesel Sürdürülebilir Gelişme AB ve Türkiye Örneği (Ankara: Siyasal Kitabevi).
Massie, Bob (2013), "The Transformation of America's Energy Economy," Cognoscenti (Nov 15th, 2013),
http://cognoscenti.wbur.org/2013/11/15/boulder-xcel-robert-massie (12.04.2015).
Minnesota Department of Commerce (2015), Renewable Energy Objectives, https://www.revisor.mn.gov/statutes/?id=216b.1691, (16.06.2015).
Musulin, Janko (1983), Hürriyet Bildirgeleri - Magna Charta'dan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne, Necmi Zeka (Cev.), İstanbul: Belge Yayınları, s.79-84. New Mexico Solar Rights Act (1978),
http://www.smartcommunities.ncat.org/codes/nmsolar.shtml, (23.05.2015). Newman, Peter ve Andy Thornley. (2002), Urban Planning in Europe, USA: Routledge, http://crp301.crp.metu.edu.tr/Urban_Planning_in_Europe.pdf, (19.12.2015).
Nijkamp, P. and G. Pepping (1998), "A Meta- Analytical Evaluation of Sustainable City Initiatives", Urban Studies, August 1998: 1481-1502.
Özcan, Ayşe (2007), "Ekolojik Temele Dayalı Sürdürülebilir Kentsel Gelişme: Malatya Kent Örneği Üzerinden Bir Değerlendirme", 38. ICANAS (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-15 Eylül 2007).
Reuters (June 26, 2013), "Obama plan offers help to U.S. cities on climate's front lines,", http://planetark.org/wen/69054 (16.04.2015).
Rousseau, Jean-Jacques (2006), Toplum Sözleşmesi (Çev. Vedat Günyol) (İstanbul: İş Bankası Yayınları).
Sander, Oral (2006), Siyasi Tarih: İlk Çağlardan 1918'e, 'Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi' (Ankara: İmge Yayınları).
Satterthwaite, David (1997), "Sustainable Cities or Cities That Contribute To Sustainable Development ?", Urban Studies, 34 (10):1667-1691.
Seong, Yoon-Bok et.al. (2006) "Helios: Solar Rights Analysis System for Apartment Buildings", Solar Energy, 80: 723-741.
Shaviv, E., A. Yezioro and Isaac G. Capeluto (2001), "Sun and Winds in A New District Business in Tel Aviv", Seventh International IBPSA Conference (August 13-15, 2001), Brazil.
Susan, R. (2001), Designing for Climate Change, AEE.
Tekeli, İlhan (2002), "İnsan Haklarının Yerleşmeye ve Mekana İlişkin Boyutları", Yıldırım, Ferzan (ed.), İnsan, Çevre, Kent (İstanbul: Demokrasi Kitaplığı Yayınevi).
Timmer, C. Peter (1991), "The Agricultural Transform", Chenery H. ve Sirinivasa T.N. (der), Handbook of Development Politics (Amsterdam: Elsevier Science Publications): 320.
Türkseven Doğrusoy, İlknur ve Erhan Serin (2013), "İzmir Kentindeki Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Potansiyelinin Mimari Açıdan İrdelenmesi", DEÜ Mühendislik Fakültesi Dergisi, 15 (3): 1-25.
UN Declaration of the United Nations Conference on Human Environment (1972),
http://www.unep.org/Documents.Multilingual/Default.asp?documentid=97&a rticleid=1503 (01.06.2015).
UN World Commission on Environment and Development (1987), Our Common Future, Oxford: Oxford University Press, http://www.undocuments.net/our-common-future.pdf (23.05.2015).
UN Rio Declaration on Environment and Development (1992), http://www.un.org/documents/ga/conf151/aconf15126-1annex1.htm (23.05.2015).
UN World Charter for Nature (28 October 1982),
http://www.un.org/documents/ga/res/37/a37r007.htm (06.06.2015).
UN Sustainable Development Knowledge Program-Rio+20 (2012), "Future We Want-Outcome Document of Rio+20",
https://sustainabledevelopment.un.org/rio20/futurewewant (22.05.2015).
Unger, Stephen C. (2005), "Ancient Lights in Wrigleyville: An Argument for the Unobstructed View of a National Pastime", Indiana Law Review, 38: 533-564,
https://mckinneylaw.iu.edu/ilr/pdf/vol38p533.pdf (15.06.2015).
Uygun, Oktay (2000), "İnsan Hakları Kuramı", İnsan Hakları içinde, (İstanbul: Yapı Kredi Yayınları).
Vasak, Karel (1977), "A 30 Year Struggle: The Sustained Efforts to give Force of law to the Universal Declaration of Human Rights", UNESCO Courier 30:11 (November 1977), UNESCO, p.29-33, http://unesdoc.unesco.org/images/0007/000748/074816eo.pdf#48063 (22.05.2015).
Yezioro, A., G. Capeluto and E. Shaviv (2006), "Design guidelines for appropriate insolation of urban squares", Renewable Energy, 31 (7): 1011-1023.
Wisconsin Solar Access, Thermal Performance, Solar Heating, and Other Ordinances, (1980), http://www.smartcommunities.ncat.org/codes/soldiers_gb.shtm, (23.05.2015).
5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun, Kabul Tarihi: 10/05/2005, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/05/20050518-1.htm, (15.04.2014).
6094 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete Tarih ve Sayı: 08.01.2011/27809, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/01/20110108-3.htm, (15.04.2014).
5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu, Resmi Gazete Tarih ve Sayı: 02.05.2007/26510, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/05/20070502- 2.htm, (15.04.2014)