ŞEHRAZAT’IN OYUNU ADLI ESERDE KADIN İMGESİ ÜZERİNDEN SANATÇI–İKTİDAR ÇATIŞMASI

İnsanoğlunun tarih boyunca kendi türü üzerinde sergilediği iktidar tutkusu, sözlü edebiyattan yazılı edebiyata kadar birçok üründe işlenir. Erkeğin kadın üzerinde cinsiyet üstünlüğü, zamanla sosyolojik, ekonomik, psikolojik ve siyasi üstünlüğe dönüşür. Bilinçli bir nesneleştirme politikasıyla insanın kendi türdeşlerine hâkim olma arzusu, ötekini nesneleştirme amacı taşır. İktidar mücadelesi, özgür bireyler arasında gücü ele geçirme niteliği taşırken öznenin hareketsiz kılınmasıyla bu mücadele yerini şiddet ve köleliğe bırakır. Modern insanın hegemonik ilişkiler sarmalında makineleşme, tekelleşme, yabancılaşma ve ötekileşme bağlamında Turgay Nar’ın oyunlarında nasıl dramatize edildiği görülebilir. Oyunlarında güncel ve kısır politik tartışmalardan ziyade tarihten gelen ve hemen her toplumda görülebilen politik çatışmaları tarih, mitoloji, tasavvuf, masal unsurları içinde okuyucuya/seyirciye sunan yazar, bu oyunda da sanatçı–iktidar çatışmasını “Bin Bir Gece Masalları” üzerinden vermeyi tercih eder. İktidarın kendi gücünü toplum üzerinde göstermek amacıyla kadını nasıl nesneleştirdiği bu oyunda görülebilir. İktidara karşı mücadele eden de yine sanatçıyı temsil eden bir kadındır. Yazar, diğer oyunlarında olduğu gibi bu oyununda da grotesk unsurlar, vahşet sahneleri ve sıradışı mekân kurgularıyla özgün bir çizgi yakalar. Turgay Nar, şiirsel dili ve psikolojik derinliği tasvir eden cümleleriyle okuru gerilime sürükleyen Şehrazat’ın Oyunu adlı eserinde sanatçı–iktidar çatışması üzerinden insanın kendi türünü nasıl nesneleştirdiğini anlatmaya çalışır. Yazar, otorite ve despotizm karşısında yaratıcı gücün üstün geldiğini vurgular. Eserde sanatçının mücadele ederken yıkıcı değil, dönüştürücü ve yapıcı bir tutum sergilediğini görürüz. Bu çalışmada iktidar arzusunun yol açtığı fiziksel ve psikolojik yıkımlar üzerinde durulacak ve elde edilen sonuçlar tahlil edilmeye çalışılacaktır.

THE ARTIST–POWER CONFLICT THROUGH THE WOMAN IMAGE IN THE ARTWORK TITLED ŞEHRAZAT’IN OYUNU

The passion of human being for the power employed on the same species is treated as a subject in many fields of both oral and written literature. Gender supremacy of male on female turns into sociological, economic, psychological and political supremacy in time. The aim of the desire to prevail over other human beings through a conscious objectification policy is to objectify the other. Power struggle also aims to take the power among independent individuals; this struggle is then replaced by violence and slavery as a result of the inaction of the subject. Modern human in the swirl of hegemonic relations is dramatized in plays of Turgay Nar within the scope of mechanization, monopolization, alienation and marginalization. The author presents political conflicts, which are rooted in the history and can be encountered in every society, through the elements of history, mythology, Sufism and tales, rather than offering current and vicious political discussions in his plays. In this particular play, the author prefers presenting the artist-power conflict through “1001 nights”. How the woman is objectified, since the power wants to practice its power on society, can be seen in this play. The person who combats the power is a woman who represents the artist. The author has a unique style through grotesque elements, atrocity scenes and unusual space setups in this play as well as the other plays of the author. In his play titled Şehrazat’ın Oyunu, which causes tension for the reader through poetic language and psychologically-deep sentences, Turgay Nar tries to explain how human being objectifies its own species through artist-power conflict. The author underscores that creativeness prevails over authority and despotism. In this play, the artist adopts a constructive and transformative attitude instead of a devastating one during her combat. This study touches upon physical and psychological devastations caused by power desire and then aims to investigate the obtained results.

PDF

___

Akgül, Tülay Yıldız (2013), “Bertolt Brecht: Toplumsal Olan Değiştirilip Dönüştürülebilendir (Social is the One That Can be Changed and Transformed)”, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 35 (1): 7-22.
Baudrillard, Jean (2012), Tüketim Toplumu (İstanbul: Ayrıntı yayınları) (Çev. Hazal Deliçaylı- Ferda Keskin).
Bauman, Zygmunt (2013), Modernite, Kapitalizm, Sosyalizm (Küresel Çağda Sosyal Eşitsizlik) (İstanbul: Say Yayınları).
Boussignac, Patrick ve Thoss, Michael. (2010), Yeni Başlayanlar İçin Brecht (İstanbul: Habitus Yayıncılık) (Çev: Tuvana Gülcan).
Brecht, Bertolt (1993), Tiyatro İçin Küçük Organon (İstanbul: Mitos Boyut Yayınları) (Çev: Ahmet Cemal).
Deleuze, Gilles (2003), Deux régimes de fous et autres textes (Paris: Editions de Minuit).
Esgün, İ. Uğur (1999) “Makro İktidar, Mikro İktidar ve Hukuk”, Birikim Dergisi, İktidar ve Hukuk, 118, 3, http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/5341/makro-iktidar-mikro-iktidar-ve-hukuk#.WNO-ljs19PY (20/04/2017)
Foucault, Michel (1992), Hapishanenin Doğuşu (Ankara: İmge Kitabevi) (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay).
Foucault, Michel (2000), Özne ve İktidar (İstanbul: Ayrıntı Yayınları).
Foucault, Michel (2007), Cinselliğin Tarihi (İstanbul: Ayrıntı Yayınları).
Game, Ann (1998), Toplumsalın Sökümü (Ankara: Dost Kitabevi Yayınları ) (Çev. Mehmet Küçük).
Halis Çetin (2003), “Gelenek ve Değişim Arasında Kriz: Türk Modernleşmesi”, Doğu Batı (Modernliğin Gölgesinde Gelenek), 25, 14.
İpşiroğlu, Zehra (2013), Dramaturgi Tiyaroda Düşünsellik (İstanbul: İkaros Yayınları).
Keskin, Ferda (1996), “Foucault’da Şiddet ve İktidar”, Cogito, Kış-Bahar, 6-7/118.
Nar, Turgay (1997), Toplu Oyunları-1 (Çöplük, Şehrazat’ın Oyunu, Kuyu, Terzi Makası), (İstanbul: Mitos Boyut Yayınları).
Nar, Turgay (2006), Can Ateşinde Kanatlar (Mevlânâ) (İstanbul: Mitos Boyut Yayınları).
Newman, Saul (2006), Bakunin’den Lacan’a (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev: Kürşad Kızıltuğ).
Öztürk, Çetindoğan M. (2009), “Kırsal Mitten Kentsel Ritüele Geçiş ve Beden-Mekân İlişkisinin 1990 Sonrası Türk Oyun Yazarlığına Yansıması”, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 27: 137-159.
Poole, Adrian (2013), Trajedi (Ankara: Dost Kültür Kitaplığı Yayınları) (Çev. Hakan Gür).
Russel, Bertrand (1990), İktidar (İstanbul: Cem Yayınevi) (Çev. Mete Ergin).
Sustam, Engin (2014), “Foucault’da İktidarın Jeneolojisi, Biyopolitiğin Doğuşu ve Yönetimsellik”, Teorik Bakış, 3: 221-234.
Topcu, Ömer Naci (2004), Turgay Nar’ın Can Ateşinde Kanatlar İsimli Oyununun Dramaturgi ve Reji Çalışması, Konya, 2004, 48.
Ulutaş, Nurullah (2016), “Turgay Nar’ın Gizler Çarşısı Oyununda Politik Eleştiri”, Journal of Human Sciences, 13 (2): 3429-3438.
Zengin, Aslı (2011), İktidarın Mahremiyeti (İstanbul: Metis Yayınları).