POLITICO-ENVIRONMENTAL RELATIONS IN THE INTERNATIONAL ARENA

Çevre konuları uzun zamandır uluslararası diplomasinin gündeminde olmasına karşın, Uluslararası İlişkiler (Uİ) teorisi çevreyle çok geç ilgilenmiştir. Genellikle de bu ilgi, çevreyi, Uİ disiplinin öbür konularına bir eklenti olarak eklemenin ötesine gidememiştir. Böyle olunca uluslararası ilişkilerde yaygın olarak çevre, ya realizmin perspektifinden çatışma ya da kurumsalcılığın perspektifinden işbirliği potansiyeli olan bir konu olarak ele alınır. Bu yazı, realizm ve kurumsalcılık parantezine sıkışmış Uİ teorisinin, çevre konusunun araştırılması bakımından yetersiz olduğu saptamasından yola çıkıyor. Yazı, uluslararası alanda çevre konusunu, yapısal çelişkilerin karmaşık bütünlüğüyle çok boyutluluğu ve örtüşen ve çatışan aktör çıkarları bağlamında tartışmayı amaçlamaktadır. Yazının birinci bölümünde, çevreye yönelik kompleks ve çelişkili ilişkiler ekseninde ana akım Uİ teorisinin açmazları vurgulanır. İkinci bölümde, çevre konularının uluslararasılaşmasının türlü yönleri, devletmerkezli anlayışların ve sorun-çözme stratejilerinin eleştirel bir yeniden değerlendirilmesiyle birlikte araştırılmaktadır. Ulusal ve uluslararası alanlar arasındaki etkileşim de, normatif çevre düzenlemeleri bakımından tartışılmaktadır. Üçüncü bölümde ise şirketler, devletler, uluslararası kurumlar ve NGO'lar olarak temel aktörlerin, çevrenin uluslararasılaşması sürecindeki etkileri incelenir. Bu inceleme aktörlerin yapılarla olan ilişkilerini göz önünde tutmayı gerektir. Bir başka deyişle, ulusal ve uluslararası düzeylerde, siyaseti ekonomiden ve aktörleri kapitalist yapılardan ayıran hatalı bir Uİ yaklaşımı yerine; yazıda, aktörlerin rolleri, bir yandan ulusal ve uluslararası alanlar arasındaki ve öte yandan ekonomik ve siyasal yapılar arasındaki karşılıklı ilişkiler çerçevesinde çözümlenmektedir.

Environmental issues have been on the international agenda for so long. However, International Relations (IR) theory acknowledged the environmental problem belatedly. When dealing with it, IR theory generally saw this problem as an annex to its central concerns. So, the environment as a research subject is considered either an issue of conflict or of cooperation from the perspectives of realism and liberal institutionalism respectively. By questioning this sort of consideration as a starting point, this article discusses the international environmental problem within the context of complexity and multiplicity of structural contradictions and overlapping and opposing interests of actors. The first section reveals the impasses of mainstream IR theory. The second section explores different aspects of the internationalisation of the environment through a critical reassessment of statecentric understandings and problem-solving strategies. The interactions between national and international domains are also argued by employing normative environmental regulations. The last section examines the effects of corporations, states, international institutions and NGOs as main actors on the internationalisation of the environment. This examination needs to take into consideration actorstructure relations. In other words, instead of separating politics from economics, and actors from capitalist structures at the domestic and international levels as does mainstream IR theory, this article analyses the roles of actors within the framework of interrelationships between the national and international spheres on the one hand and between economic and political structures on the other.