NEOLİBERAL YENİDEN ÖLÇEKLENME ETKİSİ ALTINDA TÜRKİYE’DE KENTLEŞME POLİTİKASININ DÖNÜŞÜMÜ

Son yirmi yıldır küresel iklim değişikliğinden göç hareketlerine, iktisadi ve toplumsal dönüşüm süreçlerinden hızlı teknolojik gelişmeye kadar çeşitli unsurların etkisi altında tüm dünyada kentleşme sürecinin yeniden tanımlanması için farklı politika seçenekleri tartışılmaktadır. Bu seçenekler arasında neoliberal ideolojinin etkisi altındaki kentsel politikanın baskın bir şekilde öne çıktığı söylenebilir. Bu tür bir kentsel politika seçeneği devletin mekânsal ölçeğinin yeniden yapılandırılmasına, kentsel mekânın sermaye birikiminin doğrudan bir aracı haline getirilmesine ilişkin bir dizi uygulamanın meşrulaştırılması ile görünür hale gelmektedir. Türkiye’de de bu tür politikaların uygulanmasının ikili bir politika yapısı ortaya çıkardığı görülmektedir. Bir yandan yönetişim kavramına uygun bir şekilde katılımcı ve geniş kapsamlı politika yapım süreçleri gerçekleştirilirken öte yandan da bu politika oluşturma süreçleriyle tutarsız pragmatik yaklaşımlar ve büyük kentsel projelerle kentsel mekânın sermaye birikim süreçlerine dahil edilmesi sağlanmaktadır. Bu karşıtlık Türkiye’nin kentleşme politikasının yapımına ilişkin Kentleşme Şurası, KENTGES ve Şehircilik Şurası gibi süreçlerde ve belgelerde açık bir şekilde izlenebilmektedir. Bu yazıda yeniden ölçeklenme süreçlerinin etkisi altındaki Türkiye’de kentleşme politikasına ilişkin çelişkiler ve dönüşüm bu örneklerden yola çıkılarak ortaya konacaktır.

THE TRANSFORMATION OF URBANIZATION POLICY IN TURKEY UNDER THE INFLUENCE OF NEOLIBERAL RESCALING

In the last two decades, under the influence of various factors from global climate change to migration waves, economic and social transformation waves and to rapid technological advancement, different policy preferences are being discussed in the whole world to redefine urbanization process. It can be said that, among these options, urban policy affected by the neoliberal ideology came to fore as the dominant one. Such an option for urban policy became visible through legitimization of a series of applications related to make urban space a direct instrument of capital accumulation and restructuring of state’s spatial scale. It is seen that implementation of these kind of policies in Turkey brought about a dual policy structure. While on the one hand side, participatory and comprehensive policy making schemes have been realized in line with the notion of governance, via pragmatic approaches and large urban projects that are incoherent with these policy-making processes, urban space is rendered a possible association with capital accumulation process. This contradiction can be clearly followed in processes and documents like “Urbanization Council”, KENTGES and “Urbanism Council” related to making of urbanization policy of Turkey. In this paper, contradictions and transformation related to urbanization policy in Turkey which is under the influence of re-scaling will be addressed based on these examples.

PDF

___

Andersen, Hans Thor (2008), “The emerging Danish government reform - centralized decentralization”, Urban Research & Practice, 1 (1): 3-17.

Ansel, Chris (2000), “The Networked Polity: Regional Development in Western Europe”, Governance, 13: 303-333.

Arslan, Fatih (2016), “Yönetişimsiz Yönetimler: Türkiye’de Kalkınma Ajansları”, Çağdaş Yerel Yönetimler, 25 (2): 29-52.

Arboleda, Martin (2016), “Spaces of Extraction, Metropolitan Explosions: Planetary Urbanization and the Commodity Boom in Latin America”, International Journal of Urban and Regional Research, 40 (1): 96–112.

Ataöv, Anli ve Ayda Eraydin (2011), “Different forms of governance: Responses of two metropolitan regions in Turkey to state restructuring”, Urban Affairs Review, 47 (1): 84-128.

Bayirbağ, Mustafa Kemal (2010), “Local entrepreneurialism and state rescaling in Turkey”, Urban Studies, 47 (2): 363-385.

Brenner, Neil, Jamie Peck ve Nik Theodore (2010), “Variegated neoliberalization: geographies, modalities, pathways”, Global Networks, 10 (2): 182-222.

Buğra, Ayşe ve Osman Savaşkan (2014), New capitalism in Turkey: The relationship between politics, religion and business (Edward Elgar Publishing).

Büchs, Milena (2009), “Examining the Interaction between Vertical and Horizontal Dimensions of State Transformation”, Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 2: 35-39.

Castells, Manuel (2000), “Materials from an exploratory theory of the Network Society”, British Journal of Sociology, 51: 5-24.

Ercan, Fuat ve Şebnem Oğuz (2006), “Rescaling as a class relationship and process: The case of public procurement law in Turkey”, Political Geography, 25 (6): 641-656.

Fedeli, Valeria (2016), “Metropolitan Governance and Metropolitan Cities in Italy: Outdated Solutions For Processes of Urban Regionalisation?”, Raumforschung Und Raumordnung, 75 (3): 265-274.

Fricke, Carola (2016), “Metropolitan Regions as a Changing Policy Concept in a Comparative Perspective”, Raumforschung Und Raumordnung, 75: 291–305.

Geppert, Anna (2017), “Vae Victis! Spatial Planning in the Rescaled Metropolitan Governance in France”, Raumforsch Raumordn, 75 (3): 225–241.

Gül, Murat, John Dee ve Cahide Nur Cünük (2014), “Istanbul’s Taksim Square and Gezi Park: The Place of Protest and the Ideology of Place”, Journal of Architecture and Urbanism 38 (1): 63–72.

Gürcan, Efe Can ve Efe Peker (2014), “Turkey’s Gezi Park Demonstrations of 2013: A Marxian Analysis of the Political Moment”, Socialism and Democracy 28 (1): 70–89.

Howitt, Richard (1998), “Scale as Relation: Musical Metaphores of Geographical Scale”, Area, 30: 49-58.

Jessop, Bob, Brenner Neil ve Martin Jones (2008), “Theorizing Socio-spatial Relations”, Environment and Planning D: Society and Space, 26: 389-401.

Karasu, Koray (2015), Kalkınma Ajansları: “Modelimi Kaybettim. Hükümsüzdür.” [Ölçek Siyasetinin Yerelliği], Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70 (2): 273-316.

Oliveira, Carlos ve Isabel Breda-Vázquez (2010), “Contradictory Rescaling: Confronting State Restructuring and the Building of New Spatial Policies”, European Urban and Regional Studies, 17 (4): 401-415.

Pierre, John ve B. Guy Peters (2000), Governance, Politics and the State, Houndmills (UK: Macmillan). Rhodes, R.A.W. (1996), “The New Governance: Governing without Government”, Political Studies, 44: 652-667.

Şahin, Savaş Zafer (2016), “Yeni Büyükşehir Kanununun Mekânsal Planlamaya Etkileri: Ankara Örneğinde Çatışma ve Çelişkiler”, KAYSEM 2016 Bildiriler Kitabı (İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi).

Şahin, Savaş Zafer (2016), “Davutoğlu'nun Kentsel Çelişkileri”, https://sehrekustu.blogspot.com.tr/2016/06/davutoglunun-kentsel-celiskileri.html.

Şahin, Savaş Zafer (2016), “Dike Dike Şehircilik Yata Yata Mimarlık”, https://sehrekustu.blogspot.com.tr/2017/12/dike-dike-sehircilik-yata-yata-mimarlik.html.

Tomàs, Mariona (2012), “Exploring the Metropolitan Trap: The Case of Montreal”, International Journal of Urban and Regional Research, 36 (3): 554- 567.

Tomàs, Mariona (2017), “Explaining Metropolitan Governance: The Case of Spain”. Raumforschung Und Raumordnung, 75: 243–252.

Uysal, Ülke Evrim (2012), “An urban social movement challenging urban regeneration: The case of Sulukule, Istanbul”, Cities, 29 (1): 12-22.

Zengin, Ozan (2014), “Büyükşehir belediyesi sisteminin dönüşümü: Son on yılın değerlendirmesi”, Ankara Barosu Dergisi, 2: 91-116.

Zimmermann, Karsten (2017), “Re-Scaling of Metropolitan Governance in Germany”, Raumforschung Und Raumordnung-Spatial Research and Planning, 75 (3): 253–263.

Zimmermann, Karsten ve Panagiotis Getimis (2017a), “Metropolitan Governance in Europe”, Raumforschung Und Raumordnung - Spatial Research and Planning, 75 (3): 201.

Zimmermann, Karsten ve Panagiotis Getimis (2017b), “Rescaling of Metropolitan Governance and Spatial Planning in Europe: an Introduction to the Special Issue”, Raumforsch Raumordn, 75 (3): 203–209.