“GÜNDELİK DİRENİŞ” VE DİRENİŞİN KOORDİNATLARI

İktidarı anlama yönündeki her çabanın yolu ister istemez “direniş” kavramından geçer. Dolayısıyla iktidara yönelik yeni kavrayışlar, direnişe ilişkin yeni yaklaşımların önünü açar. İktidar kavramına yönelik Michel Foucault’nun açtığı yeni yol da, direnişi düşünmek için yeni imkânlar sunmuştur. Gelgelelim, direnişin kapsamının bir hayli genişlemesi, kavramın neliğine ilişkin sağlıklı bir tartışma yürütmeyi de birkaç açıdan zorlaştırır. Direniş kavramına ilişkin literatürün gün geçtikçe artması, yeni kavramların ve sahaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Artık “direniş çalışmaları” diye anılan bu yeni sahanın en önemli kavramlarından biri “gündelik direniş”tir. Bu kavram, farklı sosyal bilimciler tarafından çok farklı anlamlarda kullanılmaktadır; ancak tanımı üzerinde bir uzlaşı sağlanamamıştır. Bu makalenin ilk amacı Foucault’nun açtığı yolu izleyerek “gündelik direniş” kavramını ortaya atan James C. Scott’ın çalışmalarını eleştirel bir gözle ele almaktır. Bunun için öncelikle düşünürün temel çalışmalarının tarihsel çerçevesi incelenecek; daha sonra da kamusal senaryo ve gizli senaryo gibi temel kavramları açıklanacaktır. Ardından Scott’ın kavramsal tertibatını izleyen düşünürlerin katkıları değerlendirilerek “direnişin koordinatları” tespit edilmeye çalışılacaktır.

“EVERYDAY RESISTANCE” AND COORDINATES OF RESISTANCE

Every attempt to understand the concept of “power” inevitably is related to the concept of “resistance”. Therefore, new understandings about the power pave the way for new approaches to resistance. Michel Foucault’s thoughts about the concept of power offer new opportunities to an understanding of resistance. However, this expansion of the scope of the resistance makes it difficult to conduct a discussion about it on a sound basis. This expansion has led to the emergence of new concepts and fields. Now, we called “resistance studies” to this new area and one of the most important concepts of this area is “everyday resistance”. This concept is used by different social scientists in different meanings, but there is no consensus on its definition. The first aim of this article is to evaluate the works of James C. Scott, who follows Foucault’s theoretical attempt and who introduced the concept of “everyday resistance”. For this purpose, the historical trajectory of his main works will be examined. Then, the basic concepts such as public transcript and hidden transcript will be explained. Following part, the thinkers who follow Scott’s conceptual model will be evaluated and the coordinates of resistance will be determined. Thus, we aim to take a step closer to defining the concept of “everyday resistance” in conclusion.

PDF

___

Baaz, Mikael, Lilja, Mona ve Vinthagen, Stellan (2018), Researching Resistance and Social Change, (Londra: Rowman & Littlefield).
Bernstein, Richard J. (2019), “Şiddetin Düşünsel Yaşamı”, Birikim Güncel, (Çev. Utku Özmakas), http://www.birikimdergisi.com/guncel-yazilar/9350/richard-jbernstein-ile-soylesi-siddetin-dusunsel-yasami#.XM6zVi3BJAY.
Brown, Michael F. (1996), “On Resisting Resistance”, American Anthropologist, 98 (4): 729-735.
D’Arcy, Stephen (2013), Languages of the Unheard, (Toronto: Between The Lines).
Foucault, Michel (2005). “Michel Foucault’nun Oyunu”, Entelektüelin Siyasi İşlevi içinde, çev. Osman Akınhay, İstanbul: Ayrıntı.
Foucault, Michel (2007a). Cinselliğin Tarihi, çev. Hülya Uğur Tanrıöver, İstanbul: Ayrıntı.
Foucault, Michel (2007b). “Göz Kamaştırıcı Hayvan: İktidar”, İktidarın Gözü içinde, çev. Işık Ergüden, İstanbul: Ayrıntı.
Gutmann, Matthew C. (1993). “Rituals of Resistance: A Critique of the Theory of Everday Forms of Resistance”, Latin American Perspectives, 20 (2): 74-92.
Kelly, Mark G. E. (2009). The Political Philosophy of Michel Foucault, (New York: Routledge).
Lilja, Mona ve Vinthagen, Stellan (2018), “Dispersed resistance: unpacking the spectrum and properties of glaring and everyday resistane”, Journal of Political Power, 11 (2): 211-229.
Mitchell, Timothy (1990), “Everyday Metaphors of Power”, Theory and Society, 19 (5): 545-577.
Popkin, Samuel L. (1979), The Rational Peasant, (Berkeley: University of California Press).
Scott, James C. (1976), Moral Economy of the Peasant, (New Haven ve Londra: Yale University Press).
Scott, James C. (1985), Weapons of the Weak, Everyday Forms of Peasant Resistance (New Haven ve Londra: Yale University Press).
Scott, James C. (1989), “Everyday Forms of Resistance”, Copenhagen Papers, sayı: 4: 33-62.
Scott, James C. (1993). “Reply”, Latin American Perspectives, 20 (2): 93-94.
Scott, James C. (1995), Tahakküm ve Direniş Sanatları (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev. Alev Türker).
Scott, James C. (2016), Toplum Gibi Görmek (İstanbul: Zoom Kitap) (Çev. Soner Torlak).
Vinthagen, Stellan ve Johansson, Anna (2013), “‘Everyday Resistance’: Exploration of a Concept and its Theories”, Resistance Studies Magazine, 1(1): 1- 46.
White, Lucie E. (1990), “Subordination, Rhetorical Survival Skills, and Sunday Shoes: Notes on the Hearing of Mrs. G.”, Buffalo Law Review, 38 (1): 1-58.
Žižek, Slavoj (2002), Welcome to the Desert of the Real!, (Londra: Verso).