GEZİ PARKI EYLEMLERİ SONRASINDA YAZILI BASINDA LGBTİ'LER: KIRILMA VE SÜREKLİLİKLER

Gezi Parkı eylemleri "kentsel dönüşüm projesi" kapsamında Taksim Meydanı'nda bulunan Gezi Parkı'nın yıkılarak yerine alışveriş merkezi yapılmasına karşı çıkan gruba, polisin müdahalesiyle başlamış ve kısa sürede anarşistlerden İslamcılara, ulusalcılardan feministlere, LGBTİ'lere kadar çok sayıda grubu bir araya getirip kitleselleşmiştir. Romanlar, sokak çocukları ve diğer kent yoksullarının yanı sıra kentsel dönüşüm sürecinden olumsuz yönde etkilenen grupların başında gelen LGBTİ'ler, Gezi Parkı eylemlerinde en görünür aktörlerden biri olmuştur. LGBTİ'lerin eylemlere aktif biçimde katılımı, 1990'lardan itibaren başlayan kimlik ve tanınma mücadelelerinde önemli bir dönüşüme işaret edip etmediği meselesini tartışmalı hale gelmiştir. Bu çalışmanın konusu ise, Gezi Parkı eylemlerinin kimlik ve tanınma mücadelelerinde yarattığı potansiyelin LGBTİ'lere yönelik haberlerin dilinde bir dönüşüm ortaya çıkarıp çıkarmadığının analiz edilmesidir. Basındaki LGBTİ temsillerine hâkim heteroseksist, ayrımcı ve ötekileştirici dilde bir dönüşümün ortaya çıkıp çıkmadığı, eşcinsel ve transların ulusal basındaki temsil biçimleri çerçevesinde değerlendirilmektedir. Bu amaç doğrultusunda, çalışmada 31 Mayıs-31 Aralık 2013 tarihleri arasında Hürriyet, Milliyet, Radikal, Yeni Şafak ve Zaman gazetelerinin internet sitelerinde "LGBT", "LGBTİ", "eşcinsel", "gey", "lezbiyen", "trans", "transseksüel" ve "travesti" anahtar sözcükleri kullanılarak yapılan taramada 321 habere ulaşılmış ve bu haberler söylemsel eklemlenmeleri üzerinden analiz edilmiştir.

REPRESENTATION OF LGBTI'S IN THE PRESS AFTER GEZİ PARK PROTESTS

The Gezi Park protests started due to police violence against a group that protested against the "Urban Renewal Project". The "URP" required the building a mall in the place of Gezi Park in Taksim Square. In a short while, the protests gathered a variety of groups from anarchists to Islamist, from nationalists to feminists as well as LGBTİ's and it became a massive movement. LGBTI groups became one of the most prominent actors in the protests. Beside Romans and gamins, LGBTI's are the most affected groups. Their active participation in the resistance period had an important role for their legitimacy struggle. Thus, it is claimed that the Gezi Struggle pointed a breakdown in their recognition of identity in their legitimacy struggle, which has lasted since the 1990's. It is also important to analyse, whether the Gezi Park protests affected a change in the amount of recognition, the LGBTI community received in the news. This study aims to reveal whether or not, the protests provide recognition of LGBTI individuals' identity as well as whether or not it provides their movement with greater legitimacy. This will be accomplished by analyzing the news from mass media in terms of how it represents gay and trans people. 321 news articles about LGBTI individuals which took place in pioneer representations, such as Hürriyet, Radikal, Milliyet and Zaman, Yeni Şafak newspapers, of mass media in Turkey dating between 31 May 2013 and 31 December 2013 using the keywords "LGBT", "LGBTI", "gay", "lesbian", "trans", "transseksual", "transvestite" were analysed on the basis of discourse.

PDF

___

Aksoy, Zeynep (2003), "Türk Yazılı Basında Lezbiyenliğin Sunumu", Kaos GL (Der.), Lezbiyen ve Geylerin Sorunları ve Toplumsal Barış İçin Çözüm Arayışları (Ankara: Vinci): 60-62.

Berghan, Selin (2011), "Transfeminizm", Cogito, 65-66: 140-148 Çelikkan, Murat (2003), "Gey ve Lezbiyen Hareket, İnsan Hakları ve Medya", Kaos GL (Der.), Lezbiyen ve Geylerin Sorunları ve Toplumsal Barış İçin Çözüm Arayışları (Ankara: Vinci): 31-34.

Depeli, Gülsüm ve Rahte, Emek (2009), Bir Yanlış var Bu Temsilde: Medyaya Müdahil Olmak. Anti-Homofobi Kitabi: Uluslararası Homofobi Karşıtı Buluşma (Ankara: Ayrıntı): 116-121.

Depeli, Gülsüm (2013), "Anayasa Yazım Sürecine LGBT Müdahilliğinin Merkez Medyadaki Görünümü", Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 18: 38-60.

Doğduğu andan itibaren direnişte olanlar. (2013, 26 Haziran). Radikal. Erol, Ali (2011), "Eşcinsel Kurtuluş Hareketinin Türkiye Seyri", Cogito, 65-66: 431-466.

Gezi isyanından yerel seçimlere LGBTİ hareketi. (14.02.2014) http://siyasihaber.org/gezi-isyanindan-yerel-secimlere-lgbti-hareketi. Göregenli, Melek (2011), "Heteroseksizm, Homofobi ve Nefret Suçları. Sosyal Psikolojik Yaklaşım", Cogito, 65-66: 353-365.

Güner, Umut (2004), "Popüler Kültür ve Medyada Eşcinselliğin "Öteki" Olarak Sunumu", Kaos GL (Der.), Lezbiyen ve Geylerin Sorunları ve Toplumsal Barış İçin Çözüm Arayışları (Ankara: Vinci): 96-99.

Güner, Umut (2015), "4 Yanlışın 1 Doğruyu Götürmediği Seçim!", Kaos GL Dergi, 12 Nisan 2015, http://www.kaosgl.com/sayfa.php?id=19169.

Hrant Dink Vakfı (2013), "Medyada Nefret Söylemi ve Ayrımcı Dil", MayısAğustos 2013 Raporu, http://nefretsoylemi.org/rapor/mayis-agustos-raporfinal.pdf (13.11. 2013).

Hoşcan, Özlem (2006), "The Media Portrayal of Homosexuality in the Turkish Press Between 1998 and 2006", Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Kalkan, Pelin (ty), "Yazılı Basında Lezbiyen Kimliğinin Temsili", Kaos GL Dergi, http://www.kaosgldergi.com/dosyasayfa.php?id=2833. Kaos GL 2013 Medya İzleme Raporu, http://www.kaosgldernegi.org/resim/yayin/dl/kaos_gl_dernegi_2013_yili_lgbt _medya_raporu.pdf .

Kaos GL (2009). Medyada Homofobiye Son (Kaos GL Dergi Eki), Ankara.

Kılıç, Deniz (2011), "Bir Ötekileştirme Pratiği Olarak Basında Eşcinselliğin Sunumu: Hürriyet ve Sabah Örneği (2008-2009)". Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1, 143-169. http://egifder.gumushane.edu.tr/article/view/5000006438/5000006867

Landau, Jamie. (2009), "Straightening out (the politics of) Same-Sex Parenting: Representing gay fmilies in US Print News Stories and Photographs", Critical Studies in Media Communication, 26 (1): 80-100.

Okçuoğlu, Bade (2013). "The LGBT Block", http://dars.jadaliyya.com/pages/index/15037/rethinking-gezi-throughfeminist-and-lgbt-perspect. Özbaş, Ali (2009), "Türk Medyasında Eşcinsellik ve Eşcinseller", Kaos GL, 76- 85.

Özdoğan, Mücahit (2013), "Today's Zaman'ın Gezi Parkı'ndaki Tutumu ve Yeni Siyaset Tasarımı" Radikal, 10 Temmuz 2013, http://blog.radikal.com.tr/medya-televizyon/todays-zamanin-gezi-parkindakitutumu-ve-yeni-siyaset-tasarimi-27248.

Şahan, Engindeniz İdil ve Şahan M. (2008), "Eşcinselliğin Yazılı Basında Temsili: Hürriyet Gazetesi Örneği", 3. Sayfa, Galatasaray Üniversitesi Medya Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Bildiri Metni.

Transgender Europe: TDOR Press Release November 13th 2013, http://www.transrespectransphobia.org/uploads/downloads/2013/TDOR2013english/TvTTDOR2013PR-en.pdf.

Trans Murder Monitoring, http://tgeu.org/tmm-idahot-update-2015/.

Toklucu, Murat (2014), Türk Erkeği ve Diğer Mucizeler, Zihinler Altında 20.000 Fersah (İstanbul: İletişim).

Uluğ, Melis Özden ve Acar Gülsüm (2014), Bir Olmadan Biz Olmak: Farklı Gruplardan Aktivistlerin Gözüyle Gezi Direnişi (Ankara: Dipnot).

Yağlı, Soner (2014), "Bir Anlatı Mecrası Olarak Yeni Medyanın Söyleminde Trans Bireyler", Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (8/1), 267-283.

Yükselbaba Ülker, Koç Cansu, Zarifoğlu Ayça Ece, Çaldıran Ezgi, Kaya Muharrem Enes (2014), "Gezi Parkı Eylemleri: Kamusal Alanın İnşası", Eğitim Bilim Toplum, 12 (48): 10-65.

İncelenen Haberler

Fransa'da Eşcinsel Evlilik Karşıtlığına Hapis. (2013, 22 Haziran). Hürriyet.

Taksim'de lezbiyen, gay, biseksüel, travesti, transseksüel yürüyüşü, (2013, 23 Haziran) Hürriyet.

LGBT Taksim'de: Direniyoruz ayol, (2013, 24 Haziran). Hürriyet.

ABD'de Eşcinsellere Müjde. (2013, 27 Haziran). Hürriyet.

Eşitlik Sevinci. (2013, 28 Haziran). Hürriyet.

Direndik ayol. (2013, 30 Haziran). Hürriyet.

Prison Break Oyuncusundan İtiraf. (2013, 22 Ağustos). Hürriyet.

Lady Gaga'dan 'eşcinsel kimliği' ile İlgili İtiraf. (2013, 17 Eylül). Hürriyet.

Şili'de Eşcinsel Cinayetine Müebbet Hapis. (2013, 28 Ekim). Hürriyet.

Cinsiyet Hanesi X. (2013, 2 Kasım). Hürriyet.

AB Mahkemesinden Gay'lere Sığınma. (2013, 8 Kasım). Hürriyet.

Ronaldo'yu Eşcinsel Sandığını Ağzından Kaçırdı. ( 2013, 18 Kasım). Hürriyet.

Eşcinsellikle Suçlanan Turing'e Kraliyet Affı. (2013, 24 Aralık). Hürriyet.

Bilgisayar dahisine af çıktı. (2013, 25 Aralık). Hürriyet.

Onur İçin Renkli Yürüyüş. (2013, 24 Haziran). Milliyet.

Başkana Ayrımcılık Cezası. (2013, 28 Haziran). Milliyet.

Rihanna'dan Ronaldo için Olay İma. (2013, 6 Temmuz). Milliyet.

Papa'dan Tarihi İtiraf. (2013, 13 Temmuz). Milliyet.

Forbes'tan Ünlü Başkana 'gay' Gafı. (2013, 26 Temmuz). Milliyet.

Eşcinsel Evliliğe Yasak Geldi. (2013, 2 Aralık). Milliyet.

60 yıl Sonra Gelen Af. (2013, 24 Aralık). Milliyet.

Kraliçe 60 yıl Sonra Affetti. (2013, 25 Aralık). Milliyet.

Direnişin en Renklisi: Yasak ne Ayol. (2013, 1 Temmuz). Radikal.

Eşitlik yoksa votka da yok. (2013, 5 Ağustos). Radikal.

Bu Soyunma Odası Tamamen Nötr. (2013, 7 Ağustos). Radikal.

Halkevleri Başkanı: LGBT ile İlişkimiz Gezi ile Başladı. (2013, 15 Ağustos). Radikal.

Trans-queer mültecilerle dayanışma vakti. (2013, 2 Ekim). Radikal.

Eşcinsellere iltica şartı: fotoğraf veya video ile kanıtla. (2013, 12 Ekim). Radikal.

Kürdistanlı Bir Eşcinselim Demek Zor. (2013, 22 Ekim). Radikal.

Gey'lere cepten iletişim yasak!. (2013, 28 Ekim). Radikal

Hırvatistan Eşcinsel Evliliğe Hayır Dedi. (2013, 2 Aralık). Radikal.

Bıçakladı, elini yıkadı ve hayata karıştı Trans İdil'e bunu yapan aramızda. (2013, 3 Aralık). Radikal.

Papa İlk Dış Ziyaretini Yaptı. (2013, 23 Temmuz). Yeni Şafak.

Yurtdışı Türklerde 'Yunus harekâtı. (2013, 26 Temmuz). Yeni Şafak.

Uruguay'da Eşcinsel Evlilik Yürürlüğe Girdi. (2013, 5 Ağustos). Yeni Şafak.

Demir: PKK ve BDP Kürtleri Benliğinden Uzaklaştırıyor. (2013, 11 Ağustos). Zaman.

R.Ç. davasının Duruşması Ertelendi. (2013, 15 Ağustos). Zaman.

Almanya'da Başörtülü Kadınlar İş Piyasasından Tecrit Ediliyor. (2013, 16 Ağustos). Zaman.

İstanbul Adaylığı için Önder'e Ciddi Talep Var. (2013, 25 Ağustos). Zaman.

Beyoğlu'nda "merdivenin rengi" Tartışması. (2013, 30 Ağustos). Zaman.

Giresun'a Eşcinsel Aday Haberleri Üzüntüye Sebep Oldu. (2013, 13 Eylül). Zaman.

Eylemleri Güneydoğu'ya kaydırmak için ücretsiz gezi düzenleyecekler. (2013, 17 Eylül). Zaman.

Avrupa'nın Gençlik Daireleri'nde Yaşanan Acılar Film Olur. (2013, 23 Eylül). Zaman.

Öcalan'ın Yeni Partisinin Kurultayında 'Gezi' Mesajı". (2013, 28 Ekim). Zaman.

Hindistan Eşcinsel Evliliği Suç Saydı. (2013, 11 Aralık). Zaman.