BOLU'DA SURİYELİ VE IRAKLI SIĞINMACILAR: MİLLİYETÇİLİK, ERİLLİK VE VATANDAŞLIK TEMELİNDE ÖTEKİ ALGISI

Bu makalenin temel amacı, Bolu'da yaşayan halkın Irak ve Suriyeli sığınmacıları nasıl algıladıklarını "öteki" kavramsallaştırması üzerinden tartışmaktır. Veriler 20142015 Sonbahar döneminde yüz yüze görüşülerek gerçekleştirilen 44 derinlemesine mülakattan sağlanmıştır. Analiz sonucunda ulaşılan temel bulgu göstermektedir ki, görüşmeciler ötekileştirmeyi milliyetçilik söyleminin önemli faktörlerinden olan 'vatanı savunmak' söylemini yeniden üreterek ve milliyetçilik söylemi ile iç içe geçmiş erillik söylemini kullanarak inşa etmektedir. Detaylandırmak gerekirse, milliyetçilik ve erillik temelinde ikili karşıtlıklar yaratılıp anlamlandırmalar yoluyla hiyerarşi oluşturulduğu tespit edilmiştir. Bu hiyerarşide vatana sadakat temelinde "Biz" en tepeye "Onlar" ise "vatan haini" ilan edilerek en alt konuma yerleştirilmiştir. Benzer şekilde bu hiyerarşide "ölümüne de olsa vatan için savaşırız" gibi milliyetçi söylem temelinde "biz erkekler" erillik temelinde idealleştirilip hiyerarşinin en tepesine konumlandırılırken, "kaçtıkları için" "Onlar" ötekileştirilmiş ve normatif erillik tanımının dışında bırakılarak hiyerarşinin yine en altında konumlandırılmışlardır. Bu şekilde, sığınmacılara vatan haini damgası vurulmuş, hem milliyetçilikleri hem de erillikleri sorgulanarak ötekileştirilmişlerdir. Bu türdeki milliyetçi-eril yaklaşımı görüşmecilerin çoğunun sığınmacılara vatandaşlık verilmesi konusunda olumsuz bir tutum sergilemelerinin nedeni olarak görmek mümkündür. Bolu'da yaşayan yerli halk arasında sığınmacıları dil temelinde ötekileştirme daha az gözlemlenmiştir ve bu bulgu ilginç bir bulgudur. Özellikle maddi çıkarlar ve bazı durumlarda insanî yaklaşımlar, dil temeline oturan milliyetçiliği ikincil kılmaktadır.

SYRIAN AND IRAQI REFUGEES IN BOLU: PERCEPTION OF THE OTHER BASED ON NATIONALISM, MASCULINITY AND CITIZENSHIP

The main objective of this article is to discuss how the local people of Bolu perceive Iraqi and Syrian refugees resident in their city. In doing so it uses the notion of the "Other" as a conceptual framework. The data was retrieved from 44 indepth interviews conducted in autumn-term of 2014-2015. The main result of our analysis shows that the interviewees construct the refugees as the 'Other' by reproducing the nationalist discourse of 'defending the fatherland'. At the same time the Othering process is linked with the masculinity discourse that is much interrelated to nationalism. In other words, we found that the interviewees create dichotomies and establish hierarchies by generating meaning. In this hierarchy "us" as "loyal citizens" are situated on the top, whereas "them" as "traitor" are placed at the bottom. Similarly, in this hierarchy "we men" are idealised on the ground of masculinity and placed at the top, whereas "them" as "deserter" are othered and kept outside of the normative definition of masculinity that places them at the lowest level. In a way the refugees are stigmatised as traitor and constructed as the other by denying their nationalism as well as their masculinity. This nationalist-masculine approach can be seen as the justification of the rejection of conferring them Turkish citizenship. As a surprising evidence, we found that among the local people of Bolu, there is very few indication of othering on the ground of language. Particularly economic interests and in some cases humanistic approach, puts linguistic nationalism into a secondary position.

PDF

___

Anderson, Benedict (1991), Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism (London; New York: Verso).
Anderson, Benedict (1993), Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması (İstanbul: Metis Yay.) (Çev. İskender Savaşır).
Avrupa Komisyonu, İnsani Yardım ve Sivil Koruma (2016), Echo Tanıtım Belgesi, "Türkiye: Mülteci Krizi",
http://ec.europa.eu/echo/files/aid/countries/factsheets/turkey_syrian_crisis_tr .pdf (13.06.2016).
Babbie, Earl (2010), The Practice of Social Research (Belmont, USA: Wadsworth)
Baldwin, Elaine, Brian Longhurst, Scott McRacken, Miles Ogborn ve Greg Smith (1999), Introducing Cultural Studies (London: Prentice Hall).
Baklacıoğlu, Nurcan Özgür ve Zeynep Kıvılcım (2015), Sürgünde Toplumsal Cinsiyet: İstanbul'da Suriyeli Kadın ve LGBTI Mülteciler (İstanbul: Der Yayınları).
Barker, Chris (2003), Cultural Studies: Theory and Practice (London: Sage Publications).
Bauböck, Rainer (2002), "How migration transforms citizenship: international, multinational and transnational perspectives", IWE - Working Paper Series, No: 24.
Bederman, Gail (1995), Manliness and Civilization: A Cultural History of Gender and Race in the United States, 1880-1917 (Chicago, IL: University of Chicago Press).
Cenevre Konvansiyonu (1951), "Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Sözleşme",
http://www.goc.gov.tr/files/files/multec%C4%B1ler%C4%B1nhukuk%C4%B1 statusune%C4%B1l%C4%B1sk%C4%B1nsozlesme.pdf (28.06.2016).
Cengiz, Deniz (2015), "Zorunlu göçün mekânsal etkileri ve yerel halkın algısı: Kilis örneği", International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10 (2): 101-122.
Connell, Robert William (1995), Masculinities (Berkeley, CA: University of California Press).
Connell, Robert William (1987), Gender and Power: Society, the Person and Sexual Politics (Stanford, CA: Stanford University Press).
Çelik, Neşe Baran (2015), "Türk Hukukunda Uluslararası Koruma Başvurusunda Bulunan veya Uluslararası Korumadan Yararlanan Yabancıların Hak ve Yükümlülükleri", İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6: 67-148.
Çiçekli, Bülent (2014), Yabancılar ve Mülteci Hukuku (Ankara: Seçkin Yayıncılık).
Derrida, Jack (1976), Of Grammatology (Baltimore: Johns Hopkins University Press).
Enloe, Cynthia (1990), Bananas, Beaches, and Bases: Making Feminist Sense of International Politics (Berkeley, CA: University of California Press).
Glesne, Corrine (2013), Nitel Araştırmaya Giriş (Ankara: Anı Yayıncılık) (Çev. Ali Ersoy ve Pelin Yalçınoğlu).
Güçer, Mehmet, Sema Karaca ve Osman Bahadır Dinçer (2013), Sınırlar Arasında Yaşam Savaşı: Suriyeli Mülteciler; Alan Araştırması. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) Sosyal Araştırmalar Merkezi: Rapor No: 13-04.
Joppke, Christian (1999), Immigration and the Nation-State: The United States, Germany, and Great Britain (Oxford; New York: Oxford University Press).
Kaboğlu, İbrahim Özden (2014), "Türkiye Ülkesi, Türkiye Halkı ve Türkiye Devleti", Durakbaşa, Ayşe, N. Aslı Şirin Öner ve Funda Karapehlivan Şenel (Der.), Yurttaşlığı Yeniden Düşünmek (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları).
Kahya, Özlem ve Songül Sallan Gül (2011), "Bir Uydu Kent Örneği Olarak Isparta'dan Sığınmacılık Sorunun Görünümleri", Sığınmacılar ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği (SGDD), http://www.sgdd.org.tr (03.06.2016).
Kartal, Birhan ve Emre Barışcı (2014), "Türkiye'ye Yönelik Mülteci ve Sığınmacı Hareketleri", Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (2): 275- 299.
Leoussi, S. Athena (Der.) (2001), Encyclopedia of Nationalism (New Brunswick, N.Y.: Transaction Publishers).
Marshall, Gordon (2009), Sosyoloji Sözlüğü (Ankara: Bilim ve Sanat) (Çev. Osman Akınhay ve Derya Kömürcü).
Memiş, Hasan (2015), "İç Savaş Nedeniyle Kilis'te Yaşayan Suriyelilerin Oluşturduğu Sosyo-Ekonomik Algılar Üzerine bir Araştırma", Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (52): 100-114.
Mosse, L. George (1996), The Image of Man: The Creation of Modern Masculinity (New York: Oxford University Press).
Nagel, Joane (1998), "Masculinity and Nationalism: Gender and Sexuality in the Making of Nations", Ethnic and Racial Studies, 21 (2): 242-269.
Oğuz, Hatice Ş. (2015), "Kültürlerarası Karşılaşmaların Uzak ihtimali: Sığınmacılık Deneyiminde Gaziantep Örneği", Tesam Akademi Dergisi, 2(2), 127-165.
Parlak, Bekir ve Ali Utku Şahin (2015), "Türkiye İltica ve Göç Mevzuatının Coğrafi Kısıtlama Uygulaması Yönünden Analizi", Tesam Akademi Dergisi - Turkish Journal of TESAM Academy, 2 (2) 2015: 65-79.
Peterson, V. Spike (1998), "Gendered Nationalism: Reproducing ''Us'' versus ''Them'', Ann, Lois Lorentzen ve Jennifer Turpin (Der.), The Woman and War Reader (New York, NY: New York University Press): 41- 49.
Said, Edward (1978), Orientalism (London: Routledge) Saussure, Ferdinand de (1960), Course in General Linguistics (London: Peter Owen).
Soysal, Yasemin (1994), Limits of Citizenship, Migrants and Postnational Membership in Europe, (Chicago: The University of Chicago Press).
Ünal, Serdar (2014), "Türkiye'nin Beklenmedik Konukları: 'Öteki' Bağlamında Yabancı Göçmen ve Mülteci Deneyimi", Zeitschrift für die Welt der Türken, 6: 65-89.
Yeğen, Mesut (2011), "Milliyetçilik Ne İş Görür?", Dipnot, 5: 25-33.
Yıldırım, Ali ve Hasan Şimşek (2008), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Ankara: Seçkin Yayıncılık).
Yılmaz, Halim (2013), "Türkiye'de Suriyeli Mülteciler İstanbul Örneği" İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma Derneği Raporu, http://istanbul.mazlumder.org/webimage/suriyeli_multeciler_raporu_2013.pdf (27.06.2016).