12035

BEDENİN “NORMALLEŞTİRİLMESİ” SÖYLEMİ ÜZERİNE BİR ANALİZ: CİNSİYET GEÇİŞ AMELİYATLARI

Elinizdeki makale cinsiyet geçiş ameliyatlarının yapılabilinmesi sürecinde tıbbi, hukuki ve dini kurumların ne tür söylem(ler) ürettiğine odaklanmaktadır. Makalede öncelikle sözü edilen bu üç kurumun cinsiyet değiştirme ameliyatları söz konusu olduğunda birbiri içine geçerek nasıl birbirini tamamlayan söylemler ürettiği sorunsallaştırılmaktadır. İkinci olarak ise bu iktidar ilişkilerinin cinsiyet rejiminin düzenlenmesindeki belirleyiciliği ele alınmaktadır. Bu çerçevede, cinsiyet geçiş ameliyatı yapılabilinmesi için öncelikle tıbbi kurumlarda uygulanan prosedür incelenmektedir. Ardından, yasalarda ve mevzuatta konunun düzenlenme biçimi ele alınmaktadır. Son olarak ise Türkiye’de dini konulardan sorumlu devlet kurumu olarak Diyanet İşleri Başkanlığı’nın konuyla ilgili yorumları ve pratikleri gözden geçirilmektedir. Tüm bu farklı söylemler arası benzerlikler ve farklılıklar ise Michel Foucault’nun söylem analizi yöntemiyle analiz edilmektedir.

AN ANALYZE ON THE DISCOURSE OF “NORMALIZING” THE BODY: TRANS-GENDER SURGERIES

This article focuses on the differences between the discourse of medical institutions, the discourse of legislative regulations and the discourse of religious institutions in the process of trans-gender operations. Primarily, this article problematizes how these three institutions’ discourses are interpenetrating and complementing to each other when it comes to transgender operations. And then, this article problematizes the determination of these power relations through the ordering of gender regime. In the frame of this, for the trans-gender operations firstly it is examined the procedure in the medical institutions. Secondly, the ordering form of this issue in the legislative regulations and rules are reviewed. And lastly, the comments and practices of Presidency of Religious Affairs are embraced. These all differences and similarities between these three institutions are analyzed by Michel Foucault’s discourse analyze.

PDF

___

Ağtaş, Özkan (2012), “Hakiki Cinsiyet, Yasanın Boyunduruğu ve Siyasi Öznellik”, Fe Dergi, 4 (2): 31-43.
Altıparmak, Kerem (2015), “Türkiye’de Cinsel Kimliğin Tanınması ve
Ayrımcılık”, Köylü, Murat (Der.) Türkiye’de LGBTİ Haklarının Durumu ve Öneriler (Ankara: Kaos GL Yayınları), 45-52.
Altıparmak, Özlem (2007), “Cinsiyet Değiştirme Ameliyatları Üzerine” Lubunya Dergisi, 2: 29-31.
Ayata, Gökçeçicek; Burcu Yeşiladalı (2011), Türkiye’de Cinsel Yönelim veya Cinsiyet Kimliği Temelinde Ayrımcılığın İzlenmesi Raporu (İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları).
Aydın, Oya (2006), “Çalışma Hayatında Eşcinsellik”, https://bianet.org/bianet/siyaset/86816-calisma-hayatinda-escinsellik (05.08.2018)
Butler, Judith (2007), Antigone’nin İddiası: Yaşam ile Ölümün Akrabalığı, (İstanbul: Kabalcı Yayınevi) (Çev. Ahmet Ergenç).
Candansayar, Selçuk (2000), Ruh Hastalığının Kültürlerarası Özellikleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi (Ankara: H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü).
Candansayar, Selçuk (2011), “Tıbbın (eş)cinselliğe Bakışı İçin Bir Arkeoloji Denemesi”, Cogito: Cinsel Yönelimler ve Querr Kuram, 65-66: 149-165.
Coşar, Simten (2015), “Siyasal Alana Dair Öneriler”, Köylü, Murat (Der.), Türkiye’de LGBTİ Haklarının Durumu ve Öneriler (Ankara: Kaos GL Yayınları): 19-28.
Connell, Robert William (2017), Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev. Cem Soydemir).
Demir Güneş, Cevriye (2013), “Michel Foucault’da Söylem ve İktidar”, Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 21: 55-69.
Deveci, Cem (2005), “Foucault’nun İktidar Kavramsallaştırmasında Siyasal Boyutun Ayrıştırılamazlığı”, Doğu-Batı Dergisi, 3: 25-44.
Diyanet İşleri Başkanlığı (2011), İlmihal 2: İslam ve Toplum, (Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları).
Foucault, Michel (1987), Söylemin Düzeni (İstanbul: Hil Yayınları) (Çev. Turhan Ilgaz).
Foucault, Michel (1999), Bilginin Arkeolojisi, 1. Baskı (İstanbul: Birey Yayıncılık) (Çev. V. Urhan).
Foucault, Michel (2015), Hapishanenin Doğuşu (İstanbul: İmge Yayınevi) (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay).
Foucault, Michel (2017), Cinselliğin Tarihi, 7.Baskı (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev. Hülya Uğur Tanrıöver).
Eryılmaz, Başak (2017), Türk Hukukunda ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Transseksüellik, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi (İstanbul: Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı).
Güngör, Aras (2012), Trans Erkeklerin Tıbbi Süreçleri”, Kadından Erkeğe Transeksüellerin Deneyimleri, (Ankara: Pembe Hayat Derneği Yayınları), 123- 130.
Güngör, Aras (2012), “Kadından Erkeğe Transeksüellerin Deneyimi”, Pembe Hayat, (İstanbul: LGBT Dayanışma Derneği Yayını).
Hines, Sally (2007), “(Trans)Forming Gender: Social Change and Transgender Citizenship”, Olesky, Elz’bi eta H. (Der.), Intimate Citizenship: Gender, Sexualities, Politics (NewYork: Routledge): 79-99.
Holmes, Morgon (2011), “Interseks: Tehlikeli bir Farklılık”, Cogito: Cinsel Yönelimler ve Queer Kuram, 65-66: 99-124.
http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.2559.pdf
https://www.diyanet.gov.tr
https://www.kaosgl.org
http://www.pembehayat.org
Kandiyoti, Deniz (2005), “Pembe Kimlik Sancıları: Cinsiyetlerin Yol Ayrımında Sorun ve Çatışma”, Deniz Kandiyoti ve A. Saktanber (Der.), Kültür Fragmanları: Türkiye’de Gündelik Hayat (İstanbul: Metis Yayınları): 278-292.
Keskin, Ferda (1999), “Söylem, Arkeoloji ve İktidar”, Doğu-Batı, (9): 15-22.
Köse, Elifhan (2009), “Bir Keşif Olarak Modern Kadınlık: Tıp, Beden ve Cinsellik”, Fe Dergi, 1 (2): 71-78.
Kurtoğlu, Ayça (2013), “Cinsiyet ve Cinselliğin İnşası: Türk Medeni Kanunu'nda Cinsiyet Değiştirme ve Cinsel Vatandaşlık”, Şeker, Berfu (Der.), Başkaldıran Bedenler: Türkiye’de Transgender, Aktivizm ve Altkültürel Pratikler (İstanbul: Metis Yayınları): 116-137.
Öner, Aysun (2015), Beyaz Yakalı Eşcinseller (İstanbul: İletişim Yayınları).
Ördek, Kemal (2016), Türkiye’de Trans Olmak: Dışlanma, Ayrımcılık ve Şiddet, http://kirmizisemsiye.org/Dosyalar/T%C3%BCrkiye%27de%20Trans%20Olm ak%20- %20D%C4%B1%C5%9Flanma,%20Ayr%C4%B1mc%C4%B1l%C4%B1k%20ve %20%C5%9Eiddet%20F%C4%B0NAL.pdf (20.08.2018)
Öz, Yasemin (2011), LGBT Bireyler Açısından Mevzuat Taraması (Ankara: Kaos GL Yayınları).
Pembe Hayat ve Kaos GL (2017), Cinsel Yönelim ve Cinsiyet Kimliği Temelli İnsan Hakları İzleme Raporu: 2013-2014-2015-2016-2017 (Ankara: Ayrıntı Basımevi).
Reinbow Europe Index (2018), https://www.ilgaeurope.org/resources/thematic/trans (22.11.2018)
Sancar, Serpil (2009), Erkeklik İmkansız İktidar: Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler (İstanbul: Metis Yayınları).
Schmitt, Arno ve Sofer Jehoeds (1995), Müslüman Toplumlarda Erkekler Arası Cinsellik ve Erotizm (İstanbul: Kavram Yayınları) (Çev. Dilek Canat).
Sert, Selin (2015), “Türk Medeni Hukukunda Cinsiyet Değiştirme”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2015-118-1480, 255- 270. (14.08.2018)
Stoller, Robert ve Gilbert H. Herdt (1982), “The Development of Masculinity: A Cross-Cultural Contribution”, Journal of the American Psychoanaanalytic Association, 30: 29-59.
Turan Başara, Gamze (2012), “Türk Medeni Kanunu’nun 40’ıncı Maddesi Kapsamında Cinsiyet Değişikliği ve Hukuki Sonuçları”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2013-103-1234, 245-266. (03.08.2018).