Farklı Zamanlarda Ekilen Bazı Tahıl Türlerinin Ot Verimi ve Kalitesi Bakımından Karşılaştırılması
Bu çalışma, Bingöl ekolojik koşullarında kışlık olarak yetiştirilen bazı buğday, arpa ve tritikale çeşitlerinde farklı ekim zamanlarının ot verimi ve kalitesine olan etkisinin belirlenmesi amacıyla 2015-2016 yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Çalışmada bitki materyali olarak 1 adet tritikale (Ümranhanım), 1 adet iki sıralı arpa (Şahin 91), 1 adet altı sıralı arpa (Altıkat), 1 adet ekmeklik buğday (Pehlivan) ve 1 adet makarnalık buğday (Fırat-93) çeşidi kullanılmıştır. Araştırma Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre dört tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada; bitki boyu, yeşil ot verimi, kuru ot verimi, kuru otta ham protein (HP), asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF), nötral deterjanda çözünmeyen lif (NDF), sindirilebilir kuru madde (SKM), kuru madde tüketimi (KMT) ve nispi yem değerlerine ilişkin veriler ele alınmıştır. Araştırmada tahıl türlerinin; bitki boyları 71,5-86,0 cm, yeşil ot verimleri 1854,7-3140,6 kg da-1 , kuru ot verimleri 520,4-767,1 kg da-1, kuru otta ham protein oranları %11,2-12,5, ham protein verimleri 65,4-92,4 kg da-1 , ADF oranları %32,2-34,6, NDF oranları %56,1-61,2, SKM oranları %62,0-63,8, KMT oranları %1,96-2,14 ve NYD 95,5-103,3 arasında değişim göstermiştir. İncelenen kalite özellikleri açısından tahılların birbirine yakın sonuçlar verdiği, verim özellikleri açısından ise tritikalenin ön plana çıktığı görülmüştür. Genel olarak çalışmada en yüksek değerler, erken yapılan ekimlerden elde edilmiştir. Bingöl koşullarında ot amaçlı yapılacak tahıl ekimlerinin Ekim ayının 1 ile 15’i arasında yapılması tavsiye edilmektedir.
Comparison in Terms of the Herbage Yield and Quality of Some Cereal Species Grown at Different Sowing Times
This study was carried out during the growing season of 2015-2016 in order to determine the effect of different sowing times on the yield and quality of some wheat, barley and triticale varieties grown in Bingöl ecological conditions. In the research; 1 triticale (Umranhanim), 1 two row barley (Sahin-91), 1 six row barley (Altikat), 1 bread wheat (Pehlivan) and 1 durum wheat (Firat-93) cultivars were used as plant material. The research was established as a randomized complete block design with four replications. In the study; plant height, green herbage yield, dry herbage yield, crude protein, crude protein yield, acid detergent fiber (ADF), neutral detergent fiber (NDF), digestible dry matter (DDM), dry matter intake (DMI) and relative feed value (RFV) characteristics were investigated. On average in the results of research; plant height, green herbage yield, dry herbage yield, crude protein, crude protein yield, acid detergent fiber (ADF), neutral detergent fiber (NDF), digestible dry matter (DDM), dry matter intake (DMI) and relative feed value (RFV) were ranged from 71.5 to 86.0 cm, 1854.7 to 3140.6 kg da-1, 520.4 to 767.1 kg da-1, 11.2 to 12.5%, 65.4 to 92.4 kg da-1, 32.2 to 34.6%, 56.1 to 61.2%, 62.0 to 63.8%, 1.96 to 2.14% and 95.5 to 103.3 respectively. From the perspective of the quality characteristics examined, it was seen that the cereals gave close results and the triticales appeared to be in the foreground in terms of yield characteristics. In generally, the highest values were obtained from early sowing dates. Therefore, it was concluded that the best optimum sowing time in Bingöl could be 1-15 October for herbage yields at cereal species.
___
- Açıkgöz, E., 2001. Yem Bitkileri. Uludağ Üniversitesi
Güçlendirme Vakfı, Yayın No: 82, Bursa
- Açıkgöz, E., 2013. Yem Bitkileri Yetiştiriciliği. Süt Hayvancılığı
Eğitim Merkezi Yayınları No:8, s.56
- Akar, M., 2015. Vejetatif dönemde biçim uygulaması yapılan
buğdayın ot ve tane özellikleri üzerine ekim zamanı ve
biçim yüksekliğinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi,
Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla
Bitkileri Anabilim Dalı, s. 62
- Alp, A., 2009. Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale
(X Triticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal
özelliklerinin belirlenmesi. YYÜ Tar Bil Derg., 19(2), 61-
70
- Anonim, 2014. Bingöl Valiliği, Bingöl İl Gıda, Tarım ve
Hayvancılık Müdürlüğü.
http://www.bingol.tarim.gov.tr, Erişim Tarihi:
13/12/2014
- Anonim, 2016. Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik
Talimatı. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Tohumluk Tescil
ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara
- Canbolat, Ö., 2012. Bazı buğdaygil kaba yemlerinin in vitro gaz
üretimi, sindirilebilir organik madde, nispi yem değeri
ve metabolik enerji içeriklerinin karşılaştırılması.
Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi,
18(4), 571-577
- Çaçan, E., Başbağ, M., Kökten, K. and Sharif, A.J., 2017.
Evaluation of some wheat cultivars as roughage.
Eurasion Journal of Agricultural Research, 1(2), 144-
152
- Denek, N., Avcı, M., Can, A., Daş, B., Aydın, S.S. ve Savrunlu,
M., 2014. Kimi kaba yemlerde farklı bitki yapraklarının
invitro metan üretimi üzerine etkisi. Harran
Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 3(2), 59-66
- Kalaycı, M., 2005. Örneklerle Jump Kullanımı ve Tarımsal
Araştırma İçin Varyans Analiz Modelleri. Anadolu
Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Yayın
No: 21
- Kaplan, M., Kökten, K., Akçura, M., Bakoğlu, A. ve Kavurmacı,
Z., 2011. Bazı tritikale çeşit ve hatlarının ot verimleri
ve ot kaliteleri üzerine bir araştırma. IX. Tarla Bitkileri
Kongresi, Bursa, Ocak-2011
- Kaplan, M., Yılmaz, M.F. ve Kara, R., 2015. Yeni tritikale
hatlarında ot verim ve kalite özelliklerinde varyasyon.
Tarım Bilimleri Dergisi, 21, 50-60
- Karaman, M.R., 2012. Bitki Besleme. Gübretaş Rehber Kitaplar
Dizisi:2. Editör: Zengin, M., Toprak ve Bitki Analiz
Sonuçlarının Yorumlanmasında Temel İlkeler (Bölüm
12), s. 874
- Keleş, G., 2014. Farklı gelişme dönemlerinde hasat edilmiş
tritikale hasılında morfolojik unsurların besin değeri.
Hayvansal Üretim, 55(1), 1-6
- Morrison, J.A., 2003. Hay and Pasture Management, Chapter 8.
Extension Educator, Crop Systems Rockford Extension
Centre
- Özer, E. ve Mülayim, M., 2007. Konya yöresinde farklı ekim
zamanı ve ekim sıklıklarında yetiştirilen triticale
(xTriticosecale Witt.) genotiplerinde ot verimi ve bazı
tarımsal özelliklerin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi
Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(43), 98-105
- Sezen, Y., 1995. Gübreler ve Gübreleme. Atatürk Üniversitesi
Yayınları No: 679, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 303,
Erzurum, s.15
- Şehu, A., Yalçın, S. ve Önal, A.G., 1996. Bazı buğdaygil
samanlarının in vivo sindirilme dereceleri ve rumende
parçalanma özellikleri. Ankara Üniversitesi
Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 43, 469-477
- Şehu, A., Yalçın, S. ve Önal, A.G., 1998. Kaba yemlerin bazı
özelliklerinden yararlanarak kuzularda kuru madde
tüketimi ve canlı ağırlık artışının belirlenmesi. Tr. J. of
Veterinary and Animal Sicences, 22, 475–483
- Tölü, C., Savaş, T., Yurtman, İ.Y., Hakyemez, B.H. ve Gökkuş,
A., 2013. Buğday hasılı ve doğal mera il farklı otlatma
yoğunluklarının sağmal keçilerin bazı davranış
özelliklerine etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi,
10(3), 37-45
- Tan, M. ve Serin, Y., 1997. Kaba yem olarak kullanılan
tahılların besleme değerine yaklaşımlar. Atatürk Üniv.
Ziraat Fak. Derg., 28(1), 130-137
- TUİK, 2016. Türkiye İstatistik Kurumu. Bitkisel Üretim
İstatistikleri, www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi:
15.09.2016)
- Yavuz, M., 2005. Bazı ruminant yemlerinin nispi yem değeri ve
in vitro sindirim değerlerinin belirlenmesi.
Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 22(1), 97-
101
- Yolcu, H., 2008. Kaba yem olarak kullanılan arpa ve buğday
çeşitlerinde ahır gübresi uygulamasının morfolojik,
verim ve kalite özelliklerine etkisi. Ondokuz Mayıs
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(3), 137-144