Sebzelerde eşey hücrelerinin oluşumunda büyümeyi düzenleyici maddelerin etkileri

Bitki büyüme ve gelişmesinde rol oynayan en önemli içsel faktör büyümeyi düzenleyici maddelerdir. Sebzelerin sahip olduğu cinsiyet çeşitliliği ve cinsiyet belirlenmesi yönünde yapılan araştırmalar incelendiğinde, çevresel faktörlerin yanı sıra büyümeyi düzenleyici maddelerin uygulanmasının da cinsiyet belirlenmesinde etkili olduğu görülmektedir. Büyümeyi düzenleyici maddelerinin bitkiler üzerinde çok çeşitli etkileri vardır. Dişi ve erkek çiçek veya organların gelişmesi, büyüme düzenleyiciler ve çevre koşullarından açıkça etkilenmektedir. Büyüme düzenleyiciler tarımsal çalışmalar açısından büyük önem taşırlar ve yaygın olarak kullanılırlar. Büyüme düzenleyicilerinin önemli bir kullanım alanı, eşey hücrelerinin oluşumu ve çiçek cinsiyetinin belirlenmesi üzerinedir.

Anahtar Kelimeler:

eşey hücreleri, büyüme düzenleyicileri, sebzeler

The effects of growing regulators on the formation of gamets in vegetables

The most important internal factors in the plant growing and development are the growing regulatory elements. The gender variety of vegetables and researches conducted to determine the gender being studied, besides the environmental factors, that the application of growing regulatory elements has also effects on the gender formation has been stated. Growing regulatory elements have many different effects on plants. It is clear whether gynoecious and androecious flowers are effected by the environmental conditions and growing regulatory elements. Growing regulatory elements are of great importance in terms of agricultural activities and they are widely used. One of the most important fields where the growing regulators are used is the formation of gamets and the determination of gender.

Keywords:

germ cells, growth regulators, vegetables,

PDF

___

Abad, M., Monteiro, A.A., 1989. The Use of Auxins for the Production of Greenhouse Tomatoes in Mild-Winter Conditions. Scientia Horticulturae, vol. 38, No: 3-4, pp: 167-192, Valencia.
Akman, Z., 1995. Mısır-Baklagil (Fasulye-Börülce) Çoklu Üretiminde Farklı Ekim Sistemlerinin Verim ve Bazı Agronomik Karakterlere Etkisi. G.O.P.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Tokat, 122 s.
Akyüz, M., 1988. Sera Hıyarlarında Çeşit Denemesi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Bornova-İzmir, 41 s.
Alan, R., 1982. Sera Koşullarında Su Kültüründe Yetiştirilen Hıyarlarda Bazı Azotlu Gübrelerin Bitki Gelişmesine, Verimine ve Diğer Bazı Özelliklerine Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bağ-Bahçe Kürsüsü, Erzurum, 128 s.
Anonim, 1987. Hybrid Seed Production of Selected Cereal Oil and Vegetable Crops. FAO Plant Production and Protection, 82p.
Ayfer, M., 1959. Antep Fıstığının Döllenme Biyolojisi Üzerine Araştırmalar. Ankara Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 148, Ankara.
Barney, G., 1980. The Global 2000 Report To President. Vol.1, Environmental Quality and The Department of State, 1-15, USA.
Beyer, E.M., Jr. 1976. Silver Ion: A Potent Antiethylene Agent in Cucumber and Tomato. Hort. Sci. 11(3):195-196.
Bozcuk, A.N., Bozcuk, S., Topçuoğlu, F., Yeşilada, E., 1992. Bitki Büyüme Regülatörlerinden Kinetin ve Absisik Asit (ABA)’ in Drosophila melanogaster (Meyve Sineği)’de Gelişme ve Yumurta Verimi Üzerine Etkisi. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Projesi, TAEK 89/2, 100 ss., Malatya.
Bukovac, M.J., Wittwer, S.H.,, 1961. Gibberellin Modification of Flower Sex Expression in Cucumis sativus L.. Adv. Chem. Series No 28: 80-88.
Den Nijs, A.P.M., Visser, D.L.,1980. Induction of Male Flowering in Gynoecious Cucumbers (Cucumis sativus L.) by Silver Ions. Euphytica (Historical Archive). Springer Science+Business Media B.V., Formerly Kluwer Academic Publishers B.V. ISSN: 0014-2336 (paper), Volume 29, Number 2, Pages: 273-280.
Eriş, A., 1995. Bahçe Bitkileri Fizyolojisi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları No: 11, Bursa.
Ertekin, Ü., 1997. Örtüaltı Domates Yetiştiriciliği. Mars Matbaası, Ankara.
Franken, K., Franken, S., 1978. Chemical Induction of Staminate Flowers in Four Determinate Gynoecious Lines of Pickling Cucumber. Gartenbauwissenschaft 43(6): 280-282.
Galun, E., 1997. The Use of Genetic Sex Types for Hybrid Seed Production in Cucumis. Pollination Mechanisms, Reproduction and Plant Breeding, Berlin - Heidelberg New York pp. 23-56.
George, W. L., Scott, J. W., Splittstoesser, W. E., 1984. Parthenocarpy in Tomato. Hort Rev., 6:65-84.
Hallidri, M., 2004. Effect of Silver Nitrate on Induction of Staminate Flowers in Gynoecious Cucumber Line (Cucumis sativus L.). ISHS Acta Horticulturae 637, XXVI International Horticultural Congress, Advances in Vegetable Breeding.
Halloran, N., 2002. Hormonlar, Çilek ve İnsan Sağlığı. Türktarım Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Dergisi, yıl:2 sayı:17.
Karakaya, D., 2006. Gümüş Nitrat Uygulamalarının Hıyarda (Cucumis sativus L.) Cinsiyet Oluşumuna Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri AD. Yüksek Lisans Tezi, 94s.,Isparta.
Kaynak, L., Ersoy, N., 1997. Bitki Büyüme Düzenleyicilerinin Genel Özellikleri ve Kullanım Alanları. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, (10): 223-236, Antalya.
Kaynak, L., Memiş, K., 1997. Bitki Büyüme Engelleyici ve Geciktiricilerinin Etki Mekanizmaları. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, (10): 237-248, Antalya.
Lower, R.L., Pharr, D.M., Horst E.K., 1978. Effects of Silver Nitrate and Gibberellic Acid on Gynoecious Cucumber. North Carolina State University, Cucurbits Genetics Cooperative Report 1: 8-9.
Lower, R.L. ve Edwards, M.D. 1986. Breeding Vegetable Crops-Cucumber Breeding. Avi Publishing Co. Inc . Westport, Connecticut, USA, pp 173-203.
Mohiuddin, A.K.M., Chowdhury, M.K.U., Zaliha, C.A., Napis, S., 1997. Influence of Silver Nitrate (Ethylene Inhibitor) on Cucumber in vitro Shoot Regeneration. Plant cell, tissue and organ culture. Springer Science+Business Media B.V., Formerly Kluwer Academic Publishers B.V. ISSN: 0167-6857 (Paper), DOI: 10.1023/A: 1005814514409, Volume 51, Number 1. Pages: 75-78.
More, T.A., Munger, H.M., 1986. Gynoecious Sex Expression and Stability in Cucumber (Cucumis sativus L.). Euphytica (Historical Archive), Springer Science+Business Media B.V., Formerly Kluwer Academic Publishers B.V. ISSN: 0014-2336 (paper), Volume 35, Number 3, Pages: 899-903.
Nath, R., Madan, S.P.S., 1986. A Study of the Effects of Low Doses of Gamma İrradiation On Sex Expression. Fruit Set and Yield in Cucumis sativus L., Penjab Vegetable Grower 21, İndia pp. 25-28.
Owens, K.W., Peterson, C.E., Tolla, G.E., 1980. Induction of Perfect Flowers on Gynoecious Muskmelon by Silver Nitrate and Amino Ethoxyvinylglycine. Hort. Sci. 15: 654-655.
Özbek S., 1943. Çiçek Tomurcuğu Esas Tutularak Kastamonu dolaylarındaki En Önemli Meyve Türlerinin Verimliliğine Tesir Eden Biyolojik Faktörler Üzerinde Araştırmalar. Y.Z E. Çalışmalar, 143, Ankara, s. 53-73.
Özbek S., 1944. Meyveciliğin fizyolojik ve biyolojik esasları. F. Kobelden tercüme, Ankara, s. 72-208.
Özbek S., 1955. Bağ-Bahçe Bitkilerinin Islahı (Birinci ve İkinci Bölüm). Ankara Ü. Ziraat Fak. Yayınları, Ankara. 62 s.
Palavan-Ünsal, N., 1993. Bitki Büyüme Maddeleri. İstanbul Üniversitesi Basımevi ve Film Merkezi, Yayın no: 3677, 357ss., İstanbul.
Peterson, C.E., 1960a. A Gynoecious İnbred Line of Cucumber. Quart. Bull. Mich. Agric. Exp. Sta. 43: 40-42.
Peterson, C.E., 1960b. Induction of Staminate Flowers of Gynoecious Cucumber by Gibberellin A3. Science 131: 1673-1674.
Pike, L.M., Peterson, C E., 1969. Gibberellins A 4-7 for Induction of Staminate Flowers on the Gynoecious Cucumber (Cucumis sativus L.). Euphytica, 18, 109.
Prodanovic, S., Stankovic, L., 2002. Silver Nitrate Effects on Sex Expression in Cucumber. Proceedings of the Second Balkan Symposium on Vegetables and Potatoes, Eds. G. Paroussi vd. Acta Hort. No: 579, 202-207.
Rehm, S., 1952. Male Sterile Plants by Chemical Treatment. Nature, London 170: 38-39.
Robinson, R.W., Shannon, S., de la Guardina, M.D., 1969. Regulation of Sex Expression in the Cucumber. Bio. Sci. 19: 141-142.
Robinson, R.W., Walters, D.S., 1997. Cucurbits. CAB International, 226, 145-148, USA.
Rudich, J., Halevy, A.H., Kedar, N., 1972. Ethylene Evolution from Cucumber Plants As Related to Sex Expression. Plant Physiol., 49: 998-999.
Saito, T., Takahashi, H., Suge, H., 1998. Physiological Analysis of Variation in Sex Expression of Cucumber Plants. Bulletin of the Yamagata University, Agricultural Science 10(3):621-636.
Sevgican, A., 1989. Örtüaltı Sebzeciliği.TAV yayın no: 19, Yalova.
Shao, Y.X., Bukovac, M.J., 1983. Phthalimide-Modification of Sex Expression in Gynoecious and Monoecious Cucumbers. J.Am. Soc. for Hort . Sci. 108(2): 278-282.
Shivanna, K.R., Sawhney, V.K., 1996. Pollen Biotechnology for Crop Production and Improvement. Cambridge University Press. 464 pp.
Singh, R.K., Choudhury, B., 1988. Differential Response of Chemicals on Sex Modification of Three Genera Of Cucurbits. Indian J. Hort. 45(1-2): 89-99.
Strelnikova, T.R., Mastakova, A.H., Guseva, L.I., 1984. Selekcija Geterozisnih Gibridov Ogurca. Moldavskii naucnoissledovatelskii institut orasaemogo zemledelija i ovoscevodstva, NPO, Dnestr pp.50-60.
Şeker, D., 2002. Bitki Büyüme Düzenleyicilerinden Absisik Asit (ABA), 4-Klorofenksiasetik Asit (4-CPA), Gibberellik Asit (GA3) ve Maleik Hidrazid (MH)’ in Swiss-Albino (Mus musculus) Farelerinin Karaciğer ve Kas Glikojeni Üzerine Etkileri. Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji A.B.D. Doktora Tezi, 96ss., Antalya.
Takahashi, H., Jaffe, M.J., 1984. Further Studies of Auxin and ACC Induced Feminization in the Cucumber Plant Using Ethylene Inhibitors. Related Articles, Links 1: Phyton (Buenos Aires) ; 44(1):81-6.
Yamasaki, S., Fujii, N., Takahashi, H., Mizusawa, H., Matsuura, S., 2002. Molecular Approach to the Study of Sex Determination in Cucumber Plants. ISHS Acta Horticulturae 588: II. International Symposium on Cucurbits.
Yazıcı, K., Yılmaz, S., Kaynak, L., 2004. Sentetik Hormonlar ve Bahçe Bitkilerinde Kullanım Alanları. Türktarım Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Dergisi, Sayı:159, Sayfa 44-49.
Wittwer, S.H., 1982. Plant Growth Regulating Chemicals. Michigan State University, USA.